SALİH CORA (Trabzon) - Sayın Bakanım, Değerli Komisyon Başkanım, Komisyonumuzun kıymetli üyeleri, değerli bürokratlar, basınımızın kıymetli temsilcileri; ben de hepinizi saygıyla selamlıyorum. Plan ve Bütçe Komisyonumuzda bugün görüşülmekte olan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının bütçesi üzerine söz almış bulunmaktayım.

Öncelikle, bugünlerde başlatılan Pençe-Kılıç Operasyonu kapsamında sınır ötesi harekâtımızda şanlı ordumuza başarı diliyoruz. Allah ordumuzu muzaffer eylesin.

Yine, Değerli Bakanım, sözlerimin başında, ülkemizin doğusundan batısına, kuzeyinden güneyine, en merkezî yerinden en ücra köşesine kadar 7/24 esaslı çalışan, gece gündüz çalışan kara yolu, hava yolu, demir yolu çalışanlarıyla beraber, denizcilerle birlikte, yine bilişim sektörümüzün kıymetli çalışanlarını da Komisyonumuzdan saygıyla selamlıyorum.

Kıymetli milletvekilleri, Türkiye üç büyük kıtanın ortasında, ticari potansiyeli çok yüksek deniz güzergâhları arasında stratejik öneme sahip bir ülkedir. Dört saatlik uçuşla 67 ülke, 1,6 milyar insan nüfusunun yaşadığı ve 38 trilyon dolar gayrisafi millî hasılanın üretildiği, 7 trilyon dolarlık iş hacminin olduğu bir bölgede yer alıyoruz. Doğudan batıya, Çin'den İngiltere'ye kadar uzanan tarihî İpek Yolu'nun orta koridorunda yer alan Türkiye, bu stratejik konumu gereği ulaşım modlarında bir kavşak, bir üs olma özelliğini korumaktadır. Zaten bütün çabamız da ülkemizin kıtalar ve denizler arasındaki bu coğrafi konumunu avantaja çevirerek, yatırımlarla ülkemizi lojistik, ulaşım, gıda ve enerji sektörlerinde de merkezî bir konuma kavuşturmaktır.

Değerli arkadaşlar, ulaştırma ve haberleşme sektörü, hayatımızın her an ve aşamasında var olan hizmetleri içermektedir. Sabah uyandığımızda cep telefonumuzla başlayan, kahvaltı sırasında izlediğimiz televizyon yayınlarıyla devam eden, arabamızla veya toplu taşıma araçlarıyla iş yerlerimize ulaşmamızda var olan, dünyanın her bir tarafına giderken kullandığımız kara, hava, demir ve deniz yollarıyla hayatımızı çepeçevre saran bu hizmetlerin kalitesinin artırılması, düzenlenmesi, güçlendirilmesi veya regüle edilmesi, elbette ki siyasetin en önemli çalışma alanları arasındadır.

Sayın Başkan, değerli üyeler; Kıymetli Cumhurbaşkanımızın öncülüğünde diğer tüm sektörlerde olduğu gibi ulaştırma ve haberleşme alanında da yüz yılda yapılacak yatırım ve hizmetleri tabiri caizse yirmi yıla sığdırdık. AK PARTİ döneminde ulaşımda devrim yaparak tarihî yatırımları ve büyük projeleri hayata geçirdik. Muhalefetin her defasında karşı çıkmasına rağmen, bizler dünyanın "en"lerini ve "ilk"lerini içeren birçok projeyi milletimizin hizmetine sunduk. Marmaray, Avrasya Tüneli, İstanbul Havalimanı, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Osmangazi Köprüsü, 1915 Çanakkale Köprüsü -ki 1915 Çanakkale Köprüsü'yle ilk kez bir denizin etrafı kara yolu ulaşımıyla beraber mümkün olabilmektedir- aynı şekilde, Ankara-Niğde akıllı Otoyolu, Ankara-İstanbul, Ankara-Konya, Ankara-Eskişehir, Karadeniz Sahil Yolu ve yüksek hızlı tren hatlarının yanı sıra Anadolu'da da birçok önemli projeye imza attık. Kömürhan Köprüsü bunlardan biridir, Beğendik Köprüsü, Çankırı Ilgaz Tüneli, Malatya Erkenek Tüneli, Artvin Cankurtaran Tüneli, Rize-Artvin Havalimanı, Rize Ovit Tüneli, İzmir Sabuncubeli Tüneli'ni tamamladık, Zigana Tüneli'ni de bitirmek üzereyiz. Bunlar gibi nice mega ulaşım projelerini başarıyla bitirdik ve hizmete açtık. Yıllarca büyük eziyetler çekilerek geçilen Bolu Dağı'nı artık tünellerle geçiyoruz. Hani, hep söylüyoruz; Bolu Tüneli'nin patates deposu olarak kullanılması planlanmıştı ama artık AK PARTİ döneminde, çok kısa bir süre içerisinde bu yolu da tünelle geçtik. Bunun benzerleri de vardır, kendi bölgemizden ifade etmek istiyorum: Biz Karadeniz'in virajlı yollarından olan Bolaman yollarını şu an unutmuş vaziyetteyiz yani orada nice mal, nice can, nice hayat kayıpları oldu. Geçilemeyen nice yollar artık çok kolay bir şekilde tünellerle, viyadüklerle geçilmiş oldu. Şu anda ehliyetini yeni alan 18 yaşında birisi bu Bolaman yolunu hatırlamayabilir.

İşte, böylece, biz vatandaşımıza daha konforlu, daha güvenli yollardan, daha geniş, daha kısa yollardan geçmesine imkân sağladık. Kaz Dağları'ndan geçen var mıdır, bilmiyorum ama şunu ifade etmeliyim ki elli dakikada geçilen o çetin yollar, şimdi, artık çok kolay bir şekilde aşıldı; şimdi, Assos ve Troya Tünelleri sayesinde bu çetin ve çetrefilli yol beş dakikada geçilebilmektedir.

İşte, eski Türkiye ile yeni Türkiye arasındaki fark budur. AK PARTİ'nin hizmet siyaseti anlayışı budur. AK PARTİ, bu hizmet siyaseti sayesinde yapılan yatırımlarla, gelişmiş ülkeler seviyesine ulaşmış bir Türkiye profili ortaya çıkardı. Modern bölünmüş yolları, tünelleri ve köprüleri hayata geçirdiğimiz gibi demir yollarını da yeniledik. Bu büyük yatırımlarımızla vatandaşlarımızın hayatındaki konforu artırdık, rahatlık kattık, yaşamlarını kolaylaştırdık; aynı zamanda gayrisafi millî hasılaya da katkı sunmuş olduk. Vatandaşlarımız da bu yapılan yatırımları görüyor ki şu an bugün, burada, Türkiye'de tarihte ilk kez bir siyasi partiye 21'nci kez üst üste, kesintisiz bütçe yapma hakkı tanımaktadır.

Ulaştırma ve altyapı alanında hiç kimse AK PARTİ'yle yarışamaz. Bu millet, hizmet eden ile konuşmaktan başka hiçbir şey yapmayanları çok iyi bir şekilde görmektedir. Sizler bu yaptığımız hizmetlere muhalefet etmeye devam edin, hakaret ve iftira atın bu hizmetlere, eserlere; biz milletimize hizmet etmeye, eserler kazandırmaya devam edeceğiz.

Değerli milletvekilleri, 2003-2022 yılları arasında, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımız, ülke genelindeki ulaştırma ve haberleşme yatırımları için tam 1 trilyon 653 milyar 450 milyon liralık harcama yapmıştır. Bu total rakamda biten projelere yapılan yatırımın miktarı 894 milyar liralara varmıştır. Devam eden projelere yapılan yatırım miktarı 447 milyar lira ve tamamlanan kamu-özel iş birliği projeleri de 311 milyar lirayı oluşturmaktadır. Devam eden yatırımlar anlamında 607 milyar 613 milyon liralık daha harcama öngörülmektedir. Bu şekilde, toplamda 2 trilyon 261 milyar liralık bir harcamadan bahsediyoruz değerli arkadaşlar. Ulaşım modlarında, ulaşım alanında bu yatırımlara konu olan ve devam eden proje sayısı şu an 3.340'ı aşmıştır. Son yirmi yılda ulaştırma ve haberleşme sektörlerine yapılan harcama kalemlerine baktığımızda, yüzde 60'la kara yollarımız, yüzde 21'le demir yolları, yüzde 9'la hava yolları, yüzde 8'le haberleşme ve yüzde 1'le denizcilik yer almaktadır. 2003-2021 döneminde yapılan toplam 183 milyar dolarlık yatırım sayesinde, bugün gayrisafi yurt içi hasılaya da toplam 548 milyar dolar, üretime 1 trilyon 139 milyar dolar ve istihdama da yıllık ortalama 995 bin kişilik katkı sağlamış olduk. Bununla birlikte, hem inşaat sektörü hem de faaliyet dönemlerinin toplamında, bu yatırımlarımız sayesinde, ülkemizin hazinesine 27,9 milyar dolar vergi ve 99 milyar dolar ihracata katkı sağlayan bir Bakanlıktan söz ediyoruz. Doğrusunu isterseniz, burada, ulaştırma ve haberleşme alanındaki bu yatırımlarımızı, "en"lerimizi ve "ilk"leri sıralamak da bu sınırlı vakitte bunları gerçekleştirmek mümkün olmayabilir ancak, burada, sadece genel rakamları ve çok önemli projeleri ifade etmek istiyorum.

Bölünmüş yollarla şehirleri birleştirdik, bölünmüş yol uzunluğumuzu 6.100 kilometreden alıp 4 kat yükselterek 28.816 kilometreye ulaştırdık, bölünmüş yollarla birbirine bağlanan şehir sayısını 6'dan alıp 77'ye çıkardık. Aynı şekilde, tünel uzunluğunu 50 kilometreden alıp 13 katına çıkararak 663 kilometreye ulaştırdık yani Türkiye'de yaptığımız tünel sayısı Giresun-Ankara mesafesinde. Yine, köprü ve viyadük uzunluğunu da 311 kilometreden 736 kilometreye çıkardık, otoyollarımızı da 1.714 kilometreden 3.363 kilometreye çıkardık.

Hava yolunu halkın yolu yaptık, dünyada uçulmayan bir yer bırakmamış olduk. 2003'te 26 olan hava yolu sayımızı bugün 57'ye çıkardık, inşallah, Trabzon'un yeni havalimanıyla 61'de bunu tamamlamış olacağız. 25 Mart 2022 tarihinde Tokat Havalimanı'nı, 14 Mayıs 2022 tarihinde Türkiye'nin en güzel havalimanlarından biri olan Rize-Artvin Havalimanı'nı hizmete açtık. Bunlara ek olarak da yine "Durmak yok, yola devam." misali Çukurova, Bayburt-Gümüşhane ve Yozgat Havalimanlarımızın inşaatı da devam etmektedir. 60 olan dış hat uçuş noktasına 281 yeni nokta ekleyerek dünyada 130 ülkenin 342 noktasına ulaşıyoruz.

ÖZKAN YALIM (Uşak) - Salih, Bakanın yerine sunum yapıyorsun. Vallahi, bravo sana (!)

SALİH CORA (Trabzon) - "Bravo." Sayın Cumhurbaşkanımıza, "Bravo." bizi destekleyen aziz milletimize.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Değerli arkadaşlar, müdahale etmeyelim hatibe, rica ediyorum.

Buyurun, devam edin lütfen.

SALİH CORA (Trabzon) - Hava yolundaki toplam yolcu sayımız 2022 Ekiminde geçen yıla göre yüzde 45 artışla 156 milyona ulaştı. İç hatlardaki ve dış hatlardaki yolcu sayımız her geçen yıl artmaktadır. Toplam uçak trafiğinde, 2022 Ekim sonu itibarıyla bir önceki yıla göre yüzde 30'luk bir artış vardır. Hava yolundaki yük taşımacılığı miktarını da artırmış olduk. Muhalif kesimin her türlü iftirasına rağmen ve her türlü iftirayı atarak engellemeye çalışmış olmasına rağmen, bizim iftihar tablolarımızdan biri olan İstanbul Havalimanı da kısa sürede dünyanın en önemli küresel aktarma merkezlerinden biri olmuştur. "Yapamazsınız." dediniz, yaptık; "Açamazsınız." dediniz, açtık; "Çalıştıramazsınız" dediniz, çalıştırdık ve çalıştırdıkça da biz gelir elde eden bir havalimanına dönüştürdük. Avrupa'nın en yoğun havalimanları arasında zirvedeki yerini almıştır. Şu anda, İstanbul Havalimanı dört yılda 106 milyondan fazla yolcu ağırlamıştır. 2022 yılı Ocak-Ekim döneminde, transit yolcularla birlikte toplam yolcu trafiği yüzde 45 artarak 156 milyona yaklaştı.

Yine, değerli arkadaşlar, elektronik ve haberleşmede de çok iyi noktalara geldiğimizi ifade etmek isterim. 2022 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 40 büyüme rakamlarına ulaştık. 2003'te 88 kilometre olan fiber hat uzunluğu 5,5 katına çıkarak 488 kilometreye ulaştı; biz bunu da yeterli görmüyoruz, daha da yukarılara çıkması için çalışmalarımızı artıyoruz. Sabit genişbant abone sayımızın 20 binden 18,5 milyona ulaşması, bu konuda çalışmamız gerektiğini bir kez daha göstermektedir. Sabit altyapılarda fiber abone sayısı 154 binden 5 milyon 200 bine ulaştı. Mobil abone sayımız 88 milyon 500 bin olurken bu abonelerin yüzde 93'ü de 4.5G hizmetinden faydalanabilmektedir. Genişbantta abone sayımız 89,5 milyonu aşmıştır. Makineler arası iletişim abone sayısında da 7 milyon 800 bine ulaştık. On yıl önce mobil operatörlerimizin dakikası 8,6 kuruş iken ortalama tarife ücreti bugün 1,5 kuruşa kadar geriledi.

Mavi vatanda da etkin ve aktif rol alıyoruz, denizlerimizi de en etkin bir şekilde kullanıyoruz. Türk denizcilik ticaret filomuz 2022 yılı itibarıyla 31,3 milyon dwt'la tonla dünyada 15'inci sıraya yükselmiştir. Arkadaşlar, deniz yoluyla gerçekleştirilen dış ticaret taşıması da 2003'te 149 milyon ton iken bu, yüzde 258 artışla 2021 yılı itibarıyla 386 milyon tona ulaşmıştır. Limanlarda elleçlenen konteyner miktarlarında da artışlar gözle görülmektedir; 2003'te yaklaşık 2,5 milyon TEU iken 2021 yılında yüzde 505 oranında artışla 12,6 milyon TEU'ya ulaşmıştır.

Ülkemizin toplam dış ticareti içinde deniz yolunun payı 2003 yılında 57 milyar dolar iken 2022 yılında 259,9 milyar dolara yükselmiştir. 2002 yılında 149 olan liman sayımız 217'ye, 37 olan tersane sayımız da 84'e çıkmıştır. Ülkemizde mevcut 84 adet faal tersanenin yıllık üretim kapasitesinin toplamı bugün 4,74 milyon dwt'a ulaşmış durumdadır. 2020 yılındaki mega yat proje sayısına miktar itibarıyla baktığımızda şu anda dünya 3'üncüsüne yaklaşmış durumdayız. Türk boğazlarında taşınan yük miktarında on altı yılda yüzde 48'lik bir artış kaydedildi.

Değerli arkadaşlar, Rusya-Ukrayna savaşında, Karadeniz'in ve boğazlarımızın enerji ve gıda konusunda çok daha önem kazandığını görüyoruz. Türkiye'nin öncülüğünde oluşturulan tahıl koridoru kapsamında, 1 Ağustos-18 Ekim tarihleri arasında 354 gemi Ukrayna limanlarından hareket etti, bugüne kadar taşınan toplam yük miktarı 7 milyon 860 bin tonu aşmıştır.

Bu toprakların demir yolları, ekonomik ve sosyal hayatının ötesinde tarihsel ve stratejik bir öneme sahiptir. Asya ile Avrupa arasında, Çin'den Avrupa'ya kadar giden demir ve İpek Yolu'nun orta koridorunda olmamız nedeniyle, uluslararası yük ve yolcu taşımacılığında yükselen değer olan demir yollarının yeniden canlanması için hükûmetlerimiz döneminde seferberlik ilan edilmiştir. Bu alanda çok yüklü miktarda yatırımlar yaptık ve yirmi yılda toplam demir yolu ağına, 1.241 kilometresi yüksek hızlı tren hattı, 219 kilometresi hızlı tren hattı olmak üzere 2.180 kilometre yeni demir yolu hattı ilave ettik ve şu anda toplam demir yolu ağı 13.128 kilometreyi aştı.

Değerli arkadaşlar, yüksek hızlı tren hattıyla tanıştırdığımız ülkemizi, dünyada 8'inci, Avrupa'da 6'ncı yüksek hızlı tren işletmecisi ülke konumuna getirdik. Asrın projesi Marmaray'ı 2013'te sessiz sedasız hizmete açtık. Bu, boğazın altından geçtiği için sizin tarafınızdan çok fazla fark edilmediğinden dolayı çok büyük itirazlara da konu olmamıştır.

Bu süreçte, gerek yurt içinde gerekse yurt dışında yük taşımacılığında da önemli artışlar sağlandı. Serbestleşmeyle beraber 2021 yılında demir yolu yük taşımacılığında özel sektörün payı yüzde 13'lere ulaştı. Özellikle uluslararası taşımalarımız 2021 yılında yüzde 24 artmıştır. Demir yolu taşımacılığında, 23 adet lojistik merkezde toplam 19 milyon metrekarelik 73,2 milyon ton taşıma kapasitesi oluşturmayı hedeflemekteyiz. İşletmecilik yapan lojistik merkez sayımız 12 adede, kapasitesi ise 13,6 milyon tona ulaşmıştır. Ülkemizin yüz akı kent içi raylı sistem projelerinde de Marmaray'la beraber, Başkentray ve İZBAN'la beraber toplam 1 milyar 780 milyonu aşkın yolcunun seyahat ettiğini bilmenizi isterim; bu sayı ülke nüfusumuzun yüzde 20'sinden fazladır. Değerli Bakanım, aynı şekilde, Trabzon ilinde de Ganita-Akyazı arasında şehir içi trafiğini rahatlatacak tramvay hattının merkezî bütçeden yapılmasını da arzu etmekteyiz.

Değerli Bakanım, Bakanlığımız -özellikle Ulaştırma Bakanlığı- 2053 ulaşım ve lojistik ana planını oluşturmuştur. Bu konuda, özellikle Ulaştırma Bakanlığının diğer bakanlıklardan daha erken davranarak 2053 vizyonunu açıklamasını gururla takip ediyoruz. Bu planlamaya göre demir yolundaki yolcu taşımacılığı 6 kat, yük taşımacılığı da 7 kattan fazla artacaktır. Yüksek hızlı tren ve hızlı trenle bağlanan şehir sayısı 8'den 52'ye çıkarılacaktır. Bu minvalde, 2053 vizyonu kapsamında Trabzon-Erzincan demir yolunun da yarın değil, hemen şimdi ihale edilmesini arzu etmekteyiz.

Değerli Bakanım, vizyonunuz esasında sadece demir yollarıyla ilgili değil, kara yolları alanında da birçok proje ortaya koydunuz. Kara yollarında akıllı ve otonom teknolojileri artırılarak kara ulaşımında hız, emniyet ve konforun artırılması hedeflenmektedir. Elektrikli araçların yaygınlaştırılacağını sunumunuzda belirttiniz.

Denizcilikte liman tesis sayımızı 217'den 255'e çıkarmayı öngörmekteyiz. Yeşil Liman uygulamaları yaygınlaştırılacaktır. Otonom gemi seferleri gelişecek, çok modlu ve kısa mesafeli deniz taşıma altyapısı geliştirilecektir.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Son yarım dakikanız.

SALİH CORA (Trabzon) - Kanal İstanbul Projesi'yle İstanbul Boğazı'nda seyir emniyeti artırılacak, gemi trafiği azaltılacak.

Havalimanı sayımız 61'e çıkarılacak. Hava ulaşımında karbon emisyonu kontrol altına alınacak ve bölgesel hava yolu taşımacılığına ağırlık verilecek. Hâlen 13 olan lojistik merkez sayısı 26'ya çıkarılacaktır.

Ve bunları saymakla bitirmemiz mümkün değildir, önemli hizmetler yapılmaktadır. Ülkemizin imarı, ulaşımı ve haberleşme selameti açısından büyük ve stratejik işlere imza atıyorsunuz.

Ben, bu duygu ve düşüncelerle, özellikle Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığımız başta olmak üzere Bakanlığımızın merkez ve taşra teşkilatlarında bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların kıymetli yöneticilerinin, çalışanlarının ve iş ortaklarının selam ve başarı dileklerimle bütçelerinin hayırlı ve uğurlu olmasını diliyorum.