İSMAİL FARUK AKSU (İstanbul) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakanım, değerli milletvekilleri, kıymetli bürokratlar, basın mensupları; sizleri saygıyla selamlıyorum.

Sayın Bakanım, sunumunuz için teşekkür ediyorum. Gayretli çalışmalarınız ve çalışma hayatına katkılarınız için sizi tebrik ediyoruz.

Milliyetçi Hareket Partisi olarak çalışma hayatına ilişkin politikamızın esası, toplumun tüm kesimlerine insana yaraşır iş fırsatlarının sunulduğu, iş gücünün niteliğinin yükseltilip etkin kullanıldığı, iş sağlığı ve güvenliği şartlarının iyileştirildiği bir iş gücü piyasasının oluşturulmasına dayanmaktadır. Çalışma hayatının işçi ile işveren haklarının dengeli bir şekilde korunması yanında, işin korunmasını da dikkate alan politikalar çerçevesinde tanzim edilmesini gerekli görüyoruz. Çalışma hayatındaki problemlerin çözümü ve çalışma barışının tesisi için çoklu danışma mekanizmalarının güçlendirilmesini ve tarafların etkin katılımlarının sağlanmasını önemli buluyoruz. İşsizlikle mücadelenin istihdam odaklı sürdürülebilir büyümenin gerçekleştirilmesi, istihdam edilebilirlik düzeyinin yükseltilmesi ve girişim odaklı piyasanın tesis edilmesi esasında olması gerektiğini düşünüyoruz. Türkiye'nin ileriye dönük istihdam ihtiyacının nitelik ve nicelik bazlı değerlendirilerek istihdam ve eğitim ilişkisinin kurulmasının, bu ihtiyaca uygun bir eğitim planlaması yapılmasının da son derece önemli olduğunu değerlendiriyoruz.

Pandemiyle daralan iktisadi faaliyet, 2021 yılında güçlenerek istihdam yaratma kapasitemizi olumlu yönde etkilemiş, bu seyir 2022 yılının ilk yarısında da sürmüştür. Toplam istihdam, salgın öncesi dönemin 2 milyon 600 bin üzerine çıkarak tarihî yüksek seviyelere ulaşmış, Türkiye yeni iş imkânları oluşturmada OECD ülkeleri arasında öne geçmeyi başarmıştır. Toplam istihdam seviyesi eylül ayı itibarıyla 31 milyon kişiye, istihdam oranı da yüzde 47,6'ya yükselmiştir. Ağustos ayında yüzde 9,6'yla son sekiz yılın en düşük seviyelerine gerileyen işsizlik oranı eylül ayında yüzde 10,1 oranında gerçekleşmiştir.

Salgının etkilediği en önemli kesimlerden birisi kuşkusuz çalışanlarımız olmuştur. Salgın sürecinde işveren ve işçi ilişkilerinde yaşanabilecek zararların en aza indirilmesi için işten çıkarma yasağı, kısa çalışma ödeneği, nakdi ücret desteği, uzaktan çalışma, telafi çalışması, normalleşme desteği, istihdama dönüş ve idari istihdam desteği gibi birçok yasal ve idari düzenleme yapılmış ve vatandaşlarımıza destek olunmuştur. Salgın birçok alanda olduğu gibi çalışma hayatında önemli değişikliklerin yapılmasını da gerekli kılmıştır. Çalışma hayatında yeni nesil çalışma modellerinin Türkiye'de iş gücü piyasasına etkin biçimde entegre edilmesi ve yaygınlaşması bu süreçte önem kazanmıştır. Kamu hizmetlerinin geliştirilmesi ve etkin şekilde sunulması için yeterli nicelikte ve nitelikli insan kaynağı büyük önem taşımaktadır. Bununla birlikte, çalışanlarımızın verimliliği ve kamu hizmet sunumunun etkinliği de öncelikli meselelerdendir. Bunu sağlayacak motivasyon hukuki statüye ilişkin hak ve adalet temelli düzenleme ve uygulamalar ile mali hakları iyileştirici hususlardır. Kamu çalışanlarının hak ve yükümlülükleri ile bunlara ilişkin hukuki ve mali statünün tanzimi konusunda görev ve yetki tedahülü olmayan bir teşkilatlanma ve kurumsal kapasite oluşturulması bu alandaki çalışmaları etkinleştirecektir diye değerlendiriyoruz.

Sayın Bakanım, bu kapsamda geçen yılki sunumunuzda vurguladığınız, bizim de beyannamelerimizde yer verdiğimiz, çalışanlarımıza yönelik birçok önemli düzenleme gerçekleştirilmiştir. 6 milyona yakın memur ve emekliye yönelik ek gösterge düzenlemesi, 3600 ek gösterge beklentisinin karşılanması, öğretmenlerin meslek kanunuyla birlikte maaşında artışlar yapılması, toplu sözleşme ikramiyesinin arttırılması, doktorların maaş ve emekli aylıklarında önemli artışların yapılması, intern öğrenci aylıklarının asgari ücret düzeyine çıkarılması ve sağlık personelinin ek ödemelerinin arttırılması, çalışanlara nakden ödenen yemek ücretinin vergi istisna oranının arttırılması, güvenlik korucularının aylık ücretlerinin asgari ücrete tamamlanması, kamu çalışanları ve emekli memur aylık ücretlerinin yüzde 85,5, SSK ve BAĞ-KUR emekli aylıklarının yüzde 78,6 oranında arttırılması, en düşük emekli aylığının 3.500 liraya çıkarılması, asgari ücretin yıl içinde 2 defa olmak üzere toplamda yüzde 95 oranında arttırılması, asgari ücretin ve tüm çalışanların ücretlerinin asgari ücret kadarlık kısmının vergi dışı bırakılması, çalışanlarımızın çalışma şartlarında izin ve benzeri konularda iyileştirmeler yapılması, kamu kuruluşlarında 4/B sözleşmeli statüsünde görev yapan personel için yüzde 3 engelli çalıştırma mecburiyeti getirilerek 12 bin engelliye daha istihdam alanı açılması bunlardan bazılarıdır. Emeklilikte yaşa takılanlar, kamudaki sözleşmelilerin ve bazı taşeron işçilerin kadroya geçirilmesine ilişkin düzenlemelerin de sunumunuzda ifade ettiğiniz gibi Meclisimizin gündemine kısa sürede gelecek olmasından duyduğumuz memnuniyeti de ifade etmek istiyorum.

Değerli milletvekilleri, çalışma ve sosyal güvenlik iç içedir. Bu nedenle, kamu çalışanlarının işe girme sürecinden başlayarak çalışırken bağlı oldukları hukuki ve mali statü ile emekliliğe dair düzenlemelerin bütüncül bir yapıda ele alınması sistem bütünlüğü ve etkililik bakımından önem arz etmektedir. Sosyal güvenlik, sosyal refah devleti anlayışının en önemli göstergelerinden, aynı zamanda temel ve vazgeçilmez insan haklarından bir tanesidir. Anayasa'mızın "Sosyal Güvenlik Hakkı" başlıklı 60'ıncı maddesinde herkesin sosyal güvenlik hakkına sahip olduğu, devletin bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alacağı ve teşkilatı kuracağı hükme bağlanmıştır. Türkiye güçlü ve kapsayıcı sosyal güvenlik altyapısıyla dünyada öne çıkmaktadır. Özellikle pandemi sürecinde tüm dünya gıptayla bunu görmüştür. Bununla birlikte, sosyal sigorta sisteminde finansal sürdürülebilirlik açısından prim tabanının genişletilerek sisteme girişin kolaylaştırılması ve denetimler yoluyla sistemin etkinleştirilmesi önem arz etmektedir. Yıllık programda da bu yönde iyileştirme ihtiyacına vurgu yapılmaktadır. Bu doğrultuda, çağdaş normlarda, sürdürülebilir sosyal sigorta sisteminin tesis edilerek vatandaşlarımızın geleceğinden emin olması ve yüksek standartlı bir hayat sürmesi sağlanacaktır. Sosyal sigorta sistemi gelirlerini olumsuz etkileyen kayıt dışı istihdam büyük oranda vergi ve sosyal güvenlik primi kaybına da neden olmakta; sosyal güvenlik sisteminde açıklığa, aktif-pasif dengesinde bozulmaya yol açarak sistemin finansal açıdan sürdürülebilmesini zora sokmaktadır. Bu nedenle, giderek azalsa da kayıt dışı çalışmayla mücadele konusunda farkındalığı artırmaya yönelik bilinçlendirme faaliyetleri yaygınlaştırılmalı, kayıt dışılığın yaygın olduğu sektörler öncelikli olmak üzere, yönlendirici ve rehberlik edici denetim faaliyetleri artırılmalıdır. Kayıt dışı işçi istihdamına yol açan mevzuat, maliyet, denetim yetersizliği, bürokrasi gibi hususlarda alınacak tedbirlerle kayıtlılığın özendirilmesi ve prim teşviklerinin kayıtlı istihdamı artıracak şekilde düzenlenmesi de önem arz etmektedir. Bununla birlikte, çalışma hayatında kıdem tazminatı konusunun taraflarca kabul edilebilir bir düzeye kavuşturulması, iş güvenliği ve işçi sağlığı konusundaki kazanımların güçlendirilmesi, kamuda benzer iş yapmalarına rağmen unvan, statü ve kurum farklılıklarının giderilmesi; bunların yanı sıra, Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda vurgulandığı gibi, dijital dönüşüm ve iklim değişikliğinin iş gücü piyasasında oluşturacağı talebe yönelik olarak iş gücünün niteliğinin geliştirilmesi, aktif iş gücü programlarının yaygınlaştırılması ve etkinliğinin artırılması, esnek çalışma biçimlerinden daha geniş kesimlerin faydalanması, özel politika gerektiren grupların iş gücü ve istihdama katılımlarının artırılması, iş sağlığı ve güvenliği alanında yürütülen hizmetlerin nitelik ve verimliliğinin yükseltilmesi hususlarında ilerleme kaydedilmesi ihtiyacının devam etmekte olduğunu, önümüzdeki süreçte bu alanlara yönelilmesinin önemli olacağını değerlendiriyoruz.

Sayın Kalaycı'nın vurguladığı bazı hususlar var, tekrar etmemek adına bunlara değinmeyeceğim.

Bu düşüncelerle, bütçenizin hayırlı olmasını diliyorum.