| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/286) ve 2021 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/285) ile Sayıştay tezkereleri |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 6 |
| Tarih | : | 26 .10.2022 |
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Sayın Başkanım, çok teşekkür ediyorum.
Sayın Başkanım, Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcım, çok değerli milletvekilleri, Strateji ve Bütçe Başkanımız, kamu kurum ve kuruluşlarımızın çok değerli bürokratları ve çok değerli basın mensupları; 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ve 2021 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi'nin görüşmelerinin hayırlı olmasını bütün kalbimle temenni ediyorum.
Değerli milletvekilleri, tabii ki burası bir bütçe yani yaklaşık olarak biz de dört senedir burada, bütçede beraberiz, -ama özellikle bazı konuşmacılarımız ki dört yıldır Türkiye Cumhuriyeti devletinin bütçesini yapıyorlar- evet, biz farklı kulvarlarda olabiliriz, farklı partilerde olabiliriz ama hepimizin vatanı birdir, toprağı birdir, ezanı birdir, bayrağı birdir ve bütçesi de birdir. Elbette ki AK PARTİ hükûmetleri kendi gücünü milletten alır. Dolayısıyla millet bu yetkiyi verdiği zaman biz de hâliyle bütçesini yaparız, Türkiye Büyük Millet Meclisine getiririz ve bütçe üzerinde biz de burada yorum yaparız. Ama şöyle...
Şimdi, biraz önce, özellikle Cavit Bey'in birkaç tane cümlesi vardı "Ya, siz yirmi yıl boyunca hiçbir şey yapamadınız." diye; demin Sibel Hanım da işin açıkçası onu söyledi. Şimdi, benim elimde şöyle 3-4 sayfalık bir metin var. Bunun hepsini okumayı düşünmüyorum ama eğer Marmaray'ı AK PARTİ hükûmetleri yapmadıysa kim yaptı? Hızlı treni eğer AK PARTİ hükûmetleri getirmediyse kim getirdi? Yani olimpik yüzme havuzları -ki hepimiz belli bir yaştayız- 4-5 tane büyükşehirimizde vardı yani olimpik yüzme havuzları yoktu. Bugün benim ilçemde olimpik yüzme havuzu var, ilimde olimpik yüzme havuzu var.
CAVİT ARI (Antalya) - Antalya'da yok.
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Tünelleri kim yaptı? Bir şey arz edeyim...
EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Hangi ilçede?
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Patnos'ta var. Gel, seni Patnos'a götüreyim, sıkıntı yok; gel, seni Ağrı merkeze götüreyim, sıkıntı yok. (CHP sıralarından gürültüler)
EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Metroyla siz bir gidin...
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Bak, bir şey söyleyeyim: Metrolar, ulaştırmalar...
EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Sayın Çelebi...
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Bak, bir şey arz edeyim, ben sizi dinledim.
Bak, sadece ulaştırmada -bir gün NTV'de canlı yayındaydım- bizim sadece Hamur-Tutak-Patnos arasına yapmış olduğumuz yol inanın ki 2,5 katrilyon; 79 kilometre, viyadük 300 metre uzunluğunda, bir stratejik yol. Ya, bu devlet hepimizin, Cumhurbaşkanı, hepimizin Cumhurbaşkanı. Geçen de konuştuk, yemekte beraberdik, Sayın Kılıçdaroğlu Patnos'a geldi, ben indim, Bülent ağabeyle birlikte karşıladım. Kesinlikle saygı gösteririm, hiç sıkıntımız yok. Ama şöyle, buradaki önemli olan şey şu: Doğruysa doğru, yanlışsa yanlış. Bu nihayetinde... Siz, evet, burada milletvekilisiniz, siz "Ce-Ha-Pe" tabanına burada seslenebilirsiniz, ben AK PARTİ tabanına seslenebilirim ama önemli olan şey şu: Bizim ortak olguları birlikte pekiştirmemiz... Yapıldıysa ya Cumhurbaşkanı Yardımcımız burada kendi cebinden ödemiyor ki. Devletin...
KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Torunlarımız ödeyecek.
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Bir şey arz edeyim. Bakın, devletin, 85 milyon insanın vermiş olduğu vergileri alıyorlar ve bunu yapısal bir reform içerisinde... İşte, bugün hepimiz burada milletvekiliyiz. Ben Ağrı için nasıl çırpınıyorsam... Bak, burada Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımız var, Bütçe Başkanımız inanın benden belki bıkmıştır. Kaç kere sayın bakanlarımızla beraber gidiyoruz. Niye? Diyorum ki: Ya, yatırım var. Bu yatırım için Bütçe Başkanını alıyoruz, birlikte gidiyoruz. Doğru mu Sayın Başkanım? Strateji Daire Başkanımız bakın burada. Defalarca gitmişim; daha iki gün öncesinde dedim ki: Ağabey, yakında bir ödeneğimiz gelecek, size geleceğiz. Ben nasıl Ağrı için çalışıyorsam, siz nasıl Antalya, diğeri nasıl İstanbul, diğeri nasıl Ankara, diğeri nasıl Sivas için çalışıyorsa ya Cumhurbaşkanımız da Türkiye Cumhuriyeti devletinin 81 ilindeki yatırımlar neyse inanın onun için çalışıyor. Şimdi, ben, hani, Sayın Arı'nın yaptığına bakıyorum; ya, millî SİHA'lar, İHA'lar... Ya, insan bunu deklare etmez mi? Demin bir arkadaşımız şunu söyledi, dedi ki: "Ya, siz bütçede dikiş tutturamıyorsunuz." Ama biz çok iyi bir şeyde dikiş tutturuyoruz, terörde müthiş bir dikiş tutturuyoruz. Terörde İHA'lara, SİHA'lara kim başını kaldırıyorsa bu devletin kolluk kuvvetleri onun gereğini yapıyor. Dolayısıyla şöyle: Şimdi, biz millî tanklarımıza, millî helikopterimize... Boğaz'ın altına ya tüp geçit yapıyoruz. Şimdi, biraz önce bir arkadaşımız söylüyordu, geçen sene de söylüyordu, burada Bakan Bey'e "İstifa et." diyordu. Ya, bu şehir hastaneleri var ya... Biz ramazandan önce Almanya'ya gittik. Bu şehir hastaneleri... Bu Covid'le ilgili bizim Türkiye Cumhuriyeti'nin altyapısını Almanlar bize sordu: "Ya, biz sizin Sağlık Bakanınıza sorduk, dedi ki: Bunun altyapısı, envanterleriniz nelerdir?" İnanın, Almanya devleti...
FİKRET ŞAHİN (Balıkesir) - Şirketler...
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Bak, beni dinle, ben seni dinledim Fikret.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Değerli arkadaşlar, hatibe müdahale etmeyelim, lütfen.
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Almanya devleti Türkiye Cumhuriyeti'yle eğer gurur duyuyorsa bizim kendi devletimizle gurur duymamamızı var ya ben vicdanınıza bırakıyorum. Şimdi, 81 ile ücretsiz kanser tarama... Ya, bu benim ilimde de var, sizin ilinizde de var; bunları kim getirdi? Daha önce ya saat üçte-dörtte insanlar gidip kuyruğa giriyordu. Şimdi, siz gidiyorsunuz. Sayın Ağrı Vekili "MR" dediniz, şu anda 100 bin nüfuslu veya 50 bin nüfuslu olan her ilçede şu anda MR var. Bak, benim ilimde, merkezde var, Patnos'ta var, Doğubayazıt'ta var; 50 binin üzerinde.
DİRAYET DİLAN TAŞDEMİR (Ağrı) - Üç ayda bir sıra geliyor.
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Bakın, sıkıntı yok.
Liman, geri dönüşüm tersaneleri, başörtüsü, yerli otomobil... İşte, Cumhurbaşkanımız herkesi davet ediyor. Bakın, ben sizi burada davet ediyorum. Yakında yerli otomobili biz banttan indiriyoruz, buyurun hep beraber gidelim. Plan ve Bütçe Komisyon Başkanımız burada, zaten ayarlar, sıkıntı yok, hep beraber gidelim. Ya, bu bizim millî gururumuz. Yani burada biz gittiğimizde bu, Tayyip Erdoğan'ın hanesine yazılmıyor; bu, Cavit Arı'nın hanesine yazılmıyor, bu, Ekrem Çelebi'nin hanesine yazılmıyor, bu, Türkiye Cumhuriyeti devletinin hanesine yazılıyor. Siz yarın öbür gün yurt dışına gittiğinizde diyorsunuz, nasıl göğsünüz kabara kabara söylüyorsunuz: "Kardeşim, biz Türkiye Cumhuriyeti devleti olarak TOGG arabasını yapıyoruz." Bizim mesela -biraz sonra konuşmamda geleceğim- işte, İHA'larımız, SİHA'larımız... Azerbaycan'a, can Azerbaycan'a bak. Ne yaptılar? Darmadağınık yaptılar.
Şimdi, şöyle, değerli arkadaşlar: Siz birkaç sene öncesine, geriye gittiğinizde kimse İstanbul'a gelip de bir toplantı yapamıyordu. Bak, şimdi, bütün esirlerin değişimi bile İstanbul'da yapılıyor. Tahıl koridoru, hani, diyordunuz ya... Tayyip Erdoğan bu ülkeyi öyle bir hâle getirdi ki daha önce bu ülke bir kanat oyuncusu bile değildi. Düşünün, biz bir battaniye bile üretemiyorduk. En son battaniye nerede üretiliyordu? Uşak'ta. Biz şu anda ne üretiyoruz? Biz şu anda ne üretiyoruz?
EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - İHA, SİHA; yirmi yılın sonunda İHA, SİHA!
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Ha, bak, biz şu anda var ya MİLGEM'ler üretiyoruz, biz şu anda Kızılelmalar üretiyoruz. Yarın öbür gün var ya, inanın, sizin, herkesin "Kızılelma" diye karşı çıktığı, bu ülkenin medarıiftiharı. İşte, bu medarıiftiharlar yarın öbür gün bu devletin aleyhine kim, ne yaptıysa -terör anlamında söylüyorum- onun gereğini yapacaklar.
EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Yirmi yılın sonunda!
SALİH CORA (Trabzon) - Sezgin Bey...
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Bakın, daha önce ne vardı? Biz uzaya gidiyorduk, İsrail'e yalvarıyorduk, ya, bize bir İHA, SİHA, şu terörler ilgili bağlantıları ver de biz bir gidelim. Bize kimse vermiyordu, verseydi de yüzde 5'ini veriyorlardı. Leopard tanklarını biz yıllar önce gönderdik. Ne yaptılar? Paralarını alıp da bizim Leopard tanklarının bakımı bile yapmadılar. Bakın, biz şu anda kendimiz yapıyor. Artık bundan sonra tanka bile gerek kalmıyor biliyor musunuz? Yani tanka bile gerek kalmıyor; ben size onu söyleyeyim.
CAVİT ARI (Antalya) - Hangi tankı ürettik?
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Şimdi, değerli arkadaşlar, bir şeyi daha arz etmek istiyorum. Elbette ki sosyal konut projesini seçim yatırımı diye söyleyebilirsiniz.
CAVİT ARI (Antalya) - Öyle zaten.
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Ama elinizi vicdanınıza koyun. Şimdi, 6'lı masa bir araya geldi, bir aday bile çıkaramıyor. Ama şöyle: Seçimde HDP'nin oylarını alabilmek için siz bakanlık önerdiniz. Yine, Türkiye Cumhuriyeti devletinin bir vilayeti olarak biz Diyarbakır'a "Diyarbakır" diyoruz. Osmanlı'nın, Selçuklu'nun yatırım yaptığı ve Türkiye Cumhuriyeti devletinin de özellikle AK PARTİ hükûmetleri döneminde gerçekten büyük yatırımlarla hele hele Sur'u, Sur ilçesine yapılan yatırımları gördüğünüz zaman, var ya, insan gurur duyuyor. Şimdi, siz Diyarbakır'a "kürdistan" dediniz. Siz bunun neyin yatırımını yapıyorsunuz? Hani, biz sosyal konutta açık açık söylüyoruz, diyoruz ki değerli arkadaşlar: Sosyal konut projelerinde biz bunu alıyoruz, şu andaki Gaziantep alanı kadar biz bunu veriyoruz.
RIDVAN TURAN (Mersin) - Recep Tayyip Erdoğan...
KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Ekrem Bey, bırakın demagojiyi, bütçeye gelin.
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Değerli milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti devletinin 100'üncü yıl bütçesi, Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminin de 5'inci bütçesi. Ben demin de söyledim, Rabb'im nice güzel bu bütçeleri bizlere sağlıklı, sıhhatli ve AK PARTİ'ye hep böyle devamlı nasip eylesin.
Tabii, pandemiyle birlikte...
CAVİT ARI (Antalya) - Başkanım, bir sataşma yaptı.
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Sataşma değil, sen söyledin, ben sana cevap verdim. Yani sen AK PARTİ hükûmetleri üzerinden söyledin.
Pandemiyle birlikte bütün dünyada enerji emtia ve lojistikte bir arz talep sıkıntısı oldu; bu, hâliyle Türkiye'de de olur. Yani pandemide iki yıl boyunca kimse kendi evinden çıkamadı. Bu benim ilimde de sıkıntılara neden oldu, herkesin ilinde sıkıntılara neden oldu. Ama Cumhurbaşkanımızın bir öngörüsü vardı, genç bir nüfus olmasına rağmen köyde kim kaldıysa, Cumhurbaşkanı -özellikle vefa gruplarından dolayı- gidemeyenlerin, evlerinden çıkamayanların, kaymakamlıklar, jandarmalar marifetiyle herkesin evine insanımızı gönderdi ve herkes rahatladı, herkesin ihtiyaçlarını gördü. Ondan sonra ne oldu? Özellikle fabrikalarda biz herkese izin verdik, gidip üretimimizi yaptılar çünkü genç nüfusumuz vardı. Şimdi, Avrupa bunu yapamadı, Avrupa yapamadığı zaman ne oldu? Bizim ihracatımızın zaten yaklaşık olarak yüzde 65'ine-70'ine yakını Avrupa'ya gidiyor. Dolayısıyla orada bir arz ve talep sıkıntısı oldu. Bütün dünyada fiyat istikrarsızlığı olduğu zaman bize de yansıdı. Dolayısıyla bu, belli bir süre sonra oturduktan sonra bizde de bu oturacak. İnşallah, Allah'ın izniyle, bundan sonraki süreçte ekonomimiz tıkır tıkır işleyecek.
Değerli milletvekilleri, bunlar olurken, tabii, Sayın Cumhurbaşkanımız özellikle ekonomi kulvarında bir değişikliğe gitme ihtiyacını hissetti. Paydaşlarla birlikte herkesi bir toplantıya aldı, burada, bunun içerisinde bizim Bütçe Başkanımız, Sayın Bakanımız Cevdet Bey de vardı. Dolayısıyla bundan sonraki süreçte alınan kararlar vardı. Bunlarla birlikte, yatırım, üretim ve istihdam vardı. Şimdi, biraz önce de bir arkadaşımız şunu söyledi, dedi ki: "Üretimde siz ne yaptınız?" Bakın, değerli arkadaşlar, benim ilim 540 bin nüfus yoğunluğuna sahip bir il. 2018'de, biz Sayın Cumhurbaşkanımızla... 75 trilyon lira o tarihte para aldık. Bakın, tekstil üretimini şu anda bizim ilimizde ve özellikle Patnos'a, Doğubayazıt'a, Eleşkirt'e ve Diyadin'e yapıyoruz. Bunlar bittiği takdirde ki şu anda Ağrı merkezimizde bizim 3.500'e yakın insanımız çalışıyor. Bizim ilçelerimizde, özellikle üretim merkezi, tekstil bittiği zaman bu sayımız daha da fazlalaşacak. Bu nedir? Bu hem bir üretimin neticesinde hem de bir istihdamın söz konusu olduğu bir yerde. Dolayısıyla bununla birlikte, ihracat ve büyüme odaklı da bir politikaya geçtik.
Şimdi, bunun neticesinde, özellikle birkaç sayısal rakamı da sizlere söylemek istiyorum: 2023 yılı bütçesini "sosyal refah bütçesi" olarak bizim adlandırma imkânımız olabilir. Burada bütçe büyüklüğümüzü 4 katrilyon 469 milyon lira. Bütçe gelirlerini 3 trilyon 810 milyon lira olarak hedeflemekteyiz. 2022 yılına göre, ek bütçe dâhil olmak üzere 2023 yılı bütçe ödenekleri yüzde 57,9 oranında artırıldı. Bütçe açığının gayrisafi millî hasılaya oranı yüzde 3,5 olarak belirlendi. Bu da takdir edersiniz ki özellikle AB ülkelerindeki ortalamalara, değerlere bakıldığında çok güzel bir ortalama. Yine, 2023 yılı büyüme hedefini yüzde 5 olarak öngördük. Dolayısıyla son açıklanan ağustos ayının verilerine göre ise işsizlik yüzde 10'un altına indi yani şu anda 9,8 seviyesinde bulunmaktadır. 2022 yılı için, 10,8 olarak da yıl sonuna kadar bunu tahmin etmekteyiz. 2023 yılında ise işsizlik oranımız 4 puan daha inşallah geriye döner, düşer 10,4 puana düşmesini öngörmekteyiz.
Şimdi, 2022 yılı ihracatımızın ise 255 milyon dolar olarak kapanmasını beklemekteyiz. 2023 yılında ihracatımızın 265 milyar dolara ulaşmasını hedeflemekteyiz. Önümüzdeki yıl, ithalatın bu yıla göre 10 milyar dolar daha azalarak 350 milyon dolara ineceğini öngörmekteyiz.
2023 bütçesinde yatırıma -biraz önce arkadaşlar diyorlardı: "Yatırım yok." diye; Türkiye Cumhuriyeti'nin en rekor yatırımı- 383,1 milyar lira ayrıldı.
Şimdi, sosyal harcamaları... Demin arkadaşlar yine söylediler "Ya, sosyal harcamalar yok veya varsa da çok az." diye. Bunları takdirinize sunmak istiyorum: 148 milyar 962 milyon liradan 258 milyar 430 milyon liraya çıkardık. Yani matematiksel anlamda baktığınızda, 161 kattan daha fazla biz sosyal yardım harcamalarını fazlalaştırmışız.
Değerli milletvekillerimiz, yine bütçede sosyal yardım harcamalarının birkaç kalemini sizlere arz etmek istiyorum. 9 milyon vatandaşın sağlık prim giderleri için 52,6 milyar lira para ayırdık.
KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Ne kadar çok yoksul yaratmışsınız!
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - 65 yaş üstü yaşlılardan, engelli vatandaşlardan ve engelli vatandaşların yakınlarından oluşan yaklaşık 1 milyon 400 bin kişiye bağlanılan aylıklar için 31,3 milyar lira ayırdık.
KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - Yoksullar ülkesi yapmışsınız ülkeyi.
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Bu, yoksulluk ülkesi değil. Bakın, değerli hocam, mesele şurada: Daha önceki dönemlerde bu devlet yoksulu ve dezavantajlı olan kesimleri adam yerine koymuyordu fakat bizim geldiğimiz günden beri Sayın Cumhurbaşkanımızın söylediği cümle şu: "Ben sosyal ağırlıklı bir politika yürüteceğim ve ben vatandaşıma yardımcı olacağım." Biz şu anda bu sosyal yardım kapsamında, bütün vatandaşlarımızın ihtiyaçları neyse onları gidermek için bu bütçeyi yapıyoruz. Özellikle 550 bine yakın engellinin evde bakımına destek amacıyla 28,2 milyar lira, TOKİ sosyal konut finansmanı için 10 milyar lira, Aile Destek Programı için 7 milyar lira para aktarıldık.
KAMİL OKYAY SINDIR (İzmir) - KKM ne kadar? Kur korumalı mevduat ne kadar, faiz ne kadar, onları söyle.
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Ben özellikle, sürem de geldiği için son olarak şunu arz etmek istiyorum: 2023 yılındaki bütçede, sosyal refah bütçesinde doğal gaz ve elektrik sübvansiyonu için 600 milyar lira bu devlet kaynak aktarmıştır, kaynak ayırmıştır.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Son yarım dakikanız.
EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Ben özellikle bütçemizin hayırlara vesile olmasını diliyor, bu vesileyle hepinize saygılar sunuyorum.
Teşekkür ediyorum. Sağ olun.