BAŞKAN AHMET AYDIN - Değerli üyelerimiz, bugünkü toplantımızın gündemi 20 Haziran 2022 Pazartesi günü sizlere yazılı olarak iletilmiş ve ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisi uzantılı e-posta adreslerinize de gönderilmiştir.

Gündemimizde Komisyon Başkan Vekilimiz Bursa Milletvekilimiz Sayın Refik Özen ve 67 milletvekili tarafından 20/6/2022 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan ve Başkanlıkça aynı tarihte tali komisyon olarak Adalet Komisyonu ile Plan ve Bütçe Komisyonuna, esas komisyon olarak da Komisyonumuza havale edilen (2/4498) esas numaralı Askeri Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi yer almaktadır.

Tali komisyon olarak görevlendirilen Adalet Komisyonu ile Plan ve Bütçe Komisyonu, teklifin süresi içinde kendi komisyonlarında görüşülmeyeceğini Komisyonumuza yazılı olarak bildirmişlerdir.

Gündemimizde yer alan kanun teklifinin geneli üzerindeki görüşmelere başlamadan önce teklifle alakalı birkaç hususu sizlerle paylaşmak istiyorum.

Değerli milletvekilleri, Millî Savunma Bakanlığımızın bir kısım ihtiyaçlarının karşılanmasına ve bedelli askerlik hizmeti ile dövizle askerlik hizmetine ilişkin vatandaşlarımızın beklentilerinin giderilmesine yönelik düzenlemelerin yer aldığı bu kanun teklifiyle toplam 7 kanunda değişiklik yapılması öngörülmektedir.

Bilindiği üzere, askerlik sistemimizde kapsamlı değişiklikler yapan 7179 sayılı Askeralma Kanunu Komisyonumuzun da katkılarıyla bu yasama döneminde mevzuatımıza kazandırılmıştır. Askeralma Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 26/6/2019 tarihinden bugüne kadar geçen üç yıllık sürede vatandaşlarımızın askerlik hizmetiyle ilgili iki konuda yoğun talep ve beklentilerinin olduğu gözlemlenmektedir. Bunların ilki, belki de bu yasama döneminde en fazla muhatap olduğumuz yoklama kaçağı, saklı veya bakaya olan yükümlülerin bedelli askerlik hizmetinden yararlanabilmelerine imkân sağlanması talebidir. Bugün itibarıyla sayıları 550 bin civarında olan yoklama kaçağı ve bakayaların bu beklentilerinin karşılanmasının, yoklama kaçağı ve bakaya miktarının azaltılmasının yanında, toplumsal rahatlamaya da büyük katkısı olacağı değerlendirilmektedir.

Bir diğeri ise yurt dışındaki vatandaşlarımızdan ödemeleri gereken yabancı ülke parasını ödemedikleri veya herhangi bir takvim yılında toplam olarak yüz seksen dört gün ve daha fazla süreyle yurt içinde bulundukları için dövizle askerlik kapsamından çıkarılanların askerlik yükümlülüğü konusundaki beklentileridir. Dövizle askerlik kapsamından çıkarılan 2.053 vatandaşımızın beklentilerinin karşılanmasının yurt dışındaki ekonomik ve sosyal kazanımlarının korunması ve ülkeyle olan bağlarının muhafazası açısından yararlı olacağı değerlendirilmektedir.

Bu kapsamda, 7179 sayılı Askeralma Kanunu'nda yapılan değişiklikler ile bedelli askerlik hizmetine ilişkin olarak yoklama kaçağı, saklı veya bakaya olan yükümlülerin diğer yükümlülere göre ek bedel ödemek suretiyle bedelli askerlikten sürekli yararlanabilmelerine imkân sağlanmaktadır.

Dövizle askerlik hizmetine ilişkin olarak ise yurt dışındaki vatandaşlarımızdan eksik ödeme veya yurt içinde yüz seksen dört günden fazla kalma nedeniyle dövizle askerlik kapsamından çıkarılanların öngörülen döviz bedelini ödemeleri hâlinde askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılmalarına imkân tanınmaktadır.

Kanun teklifiyle getirilen önemli düzenlemelerden bir diğeri de Türk Silahlı Kuvvetleri personel sisteminin önemli bir halkasını oluşturan astsubaylarımızın özlük haklarının iyileştirilmesi amacıyla 9'uncu dereceye 1'inci kademe yerine 9'uncu derece 2'nci kademeden göreve başlamalarına yönelik düzenlemedir. Bu kapsamda, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun ilgili yerlerinde yapılan değişikliklerle astsubaylarımıza bir kademe verilmektedir.

Yine, 926 sayılı Kanun'da yapılan değişiklikle, Genelkurmay Başkanı görev süresinin birer yıllık süreyle 72 yaşına kadar uzatılabilmesi öngörülmektedir.

Kanun teklifiyle değişiklik öngörülen bir diğer kanun da 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu'dur. Kanuna eklenen geçici maddeyle harekât veya yurt dışı operasyon görevleri nedeniyle Astsubaylığa Geçiş Sınavlarına katılamayan uzman erbaşlara ilave sınav hakkı verilmektedir.

Millî Savunma Bakanlığı bünyesinde kurulan döner sermaye işletmelerinde Cumhurbaşkanı kararıyla sermaye artırımı yapılabilmesine ve artırılan sermayenin genel bütçeye yük getirmeden işletmelerin elde ettikleri kârlardan karşılanmasına yönelik 3225 sayılı Kanun'un ilgili yerlerinde değişiklik yapılmaktadır.

211 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri İç Hizmet Kanunu'nda yapılan değişiklikle, askerî araç kazası sonucu harp malzemesine zarar vermek suçundan yargılanan erbaş ve erlerin kasıt ve ağır kusur nedeniyle mahkûm olmaları durumu hariç meydana gelen zarardan sorumlu olmamaları düzenlenmektedir. Hâlihazırda yükümlü erbaş ve erler hakkında kullandıkları askerî araçların kaza yapması durumunda 1632 sayılı Askerî Ceza Kanunu'nun 137'nci maddesine göre harp malzemesine zarar vermek suçundan dava açılmakta ayrıca kaza nedeniyle oluşan hazine zararı dava konusu edilmektedir.

Kanun teklifinde öngörülen bir diğer düzenleme de askerî suçların soruşturma usulüne ilişkindir. Bu kapsamda, 1632 sayılı Askerî Ceza Kanunu'nun Ek 15'inci maddesinde firar ve izin tecavüzü gibi suçlarda ön incelemenin kesintiye uğramadan yürütülebilmesi ve adli soruşturmanın ivedilikle başlatılabilmesi için ifade alınması zorunluluğundan vazgeçilmesi yönünde bir düzenleme yapılmaktadır.

Kanun teklifinde değişiklik ön görülen son kanun ise 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'dur. Bu kanunda yapılan değişiklikle, askerî hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıklarda ilgili bölge idare mahkemeleri yetkili kılınmaktadır.

Vatandaşlarımızın bedelli ve dövizle askerlik hizmeti konusundaki güncel talep ve beklentileri ile Millî Savunma Bakanlığımızın bir kısım ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlayan bu kanun teklifiyle yapılması öngörülen düzenlemelerin ve çalışmaların ülkemiz için yararlı olmasını temenni ediyorum.

Şimdi, değerli arkadaşlar, görüşmelerimizi...

ÖZGÜR CEYLAN (Çanakkale) - Sayın Başkanım, görüşmelere başlamadan Anayasa'ya aykırılıkla ilgili bir itirazımız var, 3'üncü maddeyle ilgili.

BAŞKAN AHMET AYDIN - Onu söyleyeceğim, evet, varsa öncelikle tabii genele başlamadan önce Anayasa'ya aykırılık görüşmelerini burada müzakere etmemiz gerekiyor.

Görüşmelerimizin yalnız daha düzenli ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için usul açısından birkaç hususu bilgilerinize sunmak istiyorum.

Öncelikle teklifin genel görüşmelerine geçmeden önce -şimdi Özgür Bey de ifade etti- bir Anayasa'ya aykırılık iddiası varsa onu öncelikle ele alacağız; akabinde, genel görüşmelere geçeceğiz. Yine bu kapsamda, ilk olarak teklifin ilk imza sahibi olan milletvekilimize teklif hakkında Komisyonumuzu bilgilendirmek için söz vereceğim. Sonrasında, istem sırasına göre öncelikle Komisyon üyesi sayın milletvekillerimizin daha sonra ise Komisyon üyemiz olmayan sayın milletvekillerimizin söz taleplerini karşılayacağım. Son olarak da yürütme adına Millî Savunma Bakan Yardımcımız Sayın Şuay Alpay'a söz vermek suretiyle teklifin geneli üzerindeki görüşmelerini böylece tamamlamış olacağız.

Yalnız toplantımız süresince yazılı basın salonda kalabilir ancak görsel basınımızdan alacakları herhangi bir görüntü varsa, o görüntüyü aldıktan sonra müsaade etmelerini rica ediyor, bütün arkadaşlara teşekkür ediyoruz.

Evet, değerli arkadaşlar, görsel basınımıza teşekkür ediyoruz.