MEHMET ERDOĞAN (Gaziantep) - Sayın Başkanım, değerli milletvekillerim, Sayın Bakan Yardımcım, değerli bürokratlar; Türkiye'nin lokomotif sektörlerinden biri olan ve hızla büyüyen sanayi sektörünün geliştirilmesi için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının uygulamakta olduğu endüstri bölgeleri politikaları, nitelikli sanayi alanlarının oluşturulmasında organize sanayi bölgeleri uygulamaları yanında ciddi bir yere sahip olmaya başlamıştır.

Bakanlığın endüstri bölgeleri uygulamalarıyla ülke ekonomisini geliştirmek, nitelikli, katma değerli üretimi ve istihdamı artırmak, yatırımları teşvik etmek, yabancı sermayenin ülkemize girişini hızlandırmak ve teknoloji transferini sağlamak amaçlanmaktadır. Endüstri bölgeleri, ülkemizde üretilmeyen ve ithalatı tetikleyen stratejik sektörlerde yatırımlara uygun sanayi altyapılarını oluşturmayı hedeflemektedir. Bu çerçevede, endüstri bölgeleri ihracatı artıracak, cari açığımızı azaltacak, özellikle de ileri teknoloji üretecek yerli ve yabancı sermaye yatırımlarının ülkemize girişini ve reel yatırımlara dönüşüp kalıcı hâle gelmesini sağlayacak. Aynı zamanda da ülkemize AR-GE kapasitesini artırarak kritik kalkınma araçlarından bir tanesi olacak. Bu minvalde, endüstri bölgeleri uygulamalarının yukarıda açıklanan amaçları doğrultusunda insansız hava teknolojileri, petrokimya, yenilenebilir enerji, paslanmaz çelik, doğal gaz işleme, otomotiv, traktör, makine, kâğıt, vasıflı çelik, gübre, ilaç başta olmak üzere stratejik, katma değerli, cari açığımızı azaltan, kritik sektörlerde yatırım yapan firmalarımız mevcut endüstri bölgelerimizde yer alıp üretimlerine veya yatırımlarına devam etmektedir.

Bugün geldiğimiz noktada, toplam büyüklüğü 17.885 hektara ulaşan 3 karma endüstri bölgesi, 4 ihtisas endüstri bölgesi, 6 münferit yatırım yeri ve 15 özel endüstri bölgesi olmak üzere toplam 28 endüstri bölgesi Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından Resmî Gazete'de ilan edilmiştir. Bu endüstri bölgelerimizin şu an yarısı yatırımlarına ve proje çalışmalarına hız kesmeden devam etmektedir, diğer yarısı ise yatırımlarını tamamlayarak üretime geçmiştir. Üretimde olan endüstri bölgelerimizde geçen yıl sonu itibarıyla 31.585 kişi istihdam edilmektedir. Bu bölgelerimizde 2021 yılı sonu rakamlarına göre 10,93 milyar dolar ihracat gerçekleştirilmiştir. Yatırımcılarımız tarafından üretilen ithal ikame ürünlerle birlikte cari açığın azaltılmasına yaklaşık 8,36 milyar dolar katkı sağlanmıştır.

Endüstri bölgesi mevzuatının ve uygulamalarının 2017 yılında yasalaştırdığımız üretim reform paketi kapsamında güncellenmesiyle endüstri bölgesi taleplerinde ciddi bir artış olmuştur. Bu taleplerin değerlendirilmesi sonucunda Cumhurbaşkanımızca ilan edilen endüstri bölgeleri sayesinde endüstri bölgelerinin imkân ve katkılarından faydalanmak isteyen yatırımcılarımız tarafından yaklaşık 32 milyar dolarlık ilave sanayi yatırımı aktive edilmiştir. Önümüzdeki dönemde söz konusu yeni yatırımların tamamının gerçekleştirilmesi durumunda, cari açığımızın azaltılmasına yıllık 34,8 milyar dolar katkı sağlanması ve toplam 99 bin kişiye ilave iş imkânı sunulması hedeflenmektedir.

Sayın Başkanım, kıymetli milletvekillerim; sizlere yatırımcıların neden endüstri bölgelerini tercih ettiği hususunda da kısaca bazı bilgiler vermek istiyorum. Öncelikle, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının denetim ve kontrolünde yerli ve yabancı yatırımcılarımız, planlaması tamamlanmış ve altyapısı hazır üretim bölgelerinde sanayi parseli temin edebilmektedir. Sanayi yatırımlarında altyapı -yani su, elektrik, doğal gaz, yol gibi-harcamaları başlangıç maliyetleri arasında önemli bir yer tutmaktadır. Yatırımlarını hızlandırmak ve maliyetleri düşürmek için endüstri bölgesi uygulamalarıyla öncelikle yönetici şirket tarafından veya kamu yatırımı olarak altyapılar tamamlanmak üzere sanayicilerimiz için sanayi parselleri oluşturulmaktadır. Sanayinin altyapı gereksinimlerinin eksiksiz ve sürekli temini, sanayi üretimini sürdürülebilir kılmaktadır. Bu durum endüstri bölgelerinin sağladığı en önemli avantajlardan biridir. Endüstri bölgeleri uygulamalarında altyapı maliyetlerinin öncelikle yönetici şirket tarafından karşılanması esas alınmaktadır, sanayi alanlarının oluşturulması hedeflenmektedir. Yatırıma hazır sanayi parsellerinin üretilmesinden sonra gerekli tüm izin, onay ve ruhsatlar Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca verilmektedir. Endüstri bölgelerinde yatırımcılar için tek ruhsat ve izin makamı Bakanlık olduğundan, farklı farklı kurumlara başvurulmadan Bakanlık bünyesinde de hızlı bir şekilde yatırımın gerçekleşmesinin önü açılmaktadır

Kıymetli vekillerim, bilindiği gibi 4737 sayılı Endüstri Bölgeleri Kanunu 19 Ocak 2002 tarihli ve 24645 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 2002 yılında yayımlanan mevzuatta, uluslararası sanayi bölgeleri politikalarının da değişmesi dikkate alınarak yapısal bir dönüşüme ihtiyaç duyulmuştur. Konuşmamın başında da belirttiğim üzere; üretim reform paketi olarak bilinen 1 Temmuz 2017 tarihli ve 30111 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'la bu dönüşüm için gerekli adımlar atılmıştır. Bu dönüşüm çerçevesinde endüstri bölgelerine yönetici şirket modeli, özel endüstri bölgeleri gibi yeni uygulamalar getirilmiştir. Bu sayede 2018 yılına kadar yalnızca 6 endüstri bölgesi ilan edilmişken son dört yılda bu sayı bugün itibarıyla 28'e çıkmıştır. Son durumda ise bir bölümü tam kapasiteyle faaliyette bulunan ve bir bölümü de proje ve inşaat aşamasında olan endüstri bölgeleri yönetimlerinden ve yatırımcılarından gelen ihtiyaç ve talepler doğrultusunda 4737 sayılı Endüstri Bölgeleri Kanunu'nun bazı hükümlerinin değiştirilmesine ve ilave hükümlerin getirilmesine ihtiyaç duyulmuştur. Sahadan gelen geri dönüşler ve Bakanlığın endüstri bölgeleri uygulamalarından edindiği tecrübelerle oluşturulan teklif çerçevesinde büyük ölçekli stratejik ve entegre yatırımlar için uygun bir yatırım ortamı sağlayan endüstri bölgelerinin daha işlevsel hâle getirilmesiyle ülke ekonomisine katkı sağlamak, istihdam ve üretim merkezi olan sanayi alanlarının oluşturulması ve söz konusu alanlara nitelikli yatırımcıları hızlı bir şekilde çekmek amaçlanmaktadır. Bu amaçlar çerçevesinde endüstri bölgeleri uygulamalarında sadeleştirmeye gidilerek benzer kuruluş, ilan ve benzeri süreçlere tabi olan karma, ihtisas, münferit ve özel endüstri bölgesi türleri endüstri bölgesi ve özel endüstri bölgesi olarak iki tür olarak yeniden düzenlenmektedir. İhtisas endüstri bölgesi ve münferit yatırım yerine ilişkin hükümler kaldırılarak mevzuat sadeleştirilmektedir. Yatırımcılar ve altyapının geliştirilmesinden sorumlu yönetici şirketlerden gelen talepler doğrultusunda yine, endüstri bölgelerinde yatırımları daha cazip hâle getirebilmek amacıyla taahhüt edilen yatırımların belli bir sürede tamamlanması şartıyla, uzun dönem tahsis edilen alanların mülkiyetinin devri mümkün kılınmaktadır. Bu sayede üretim taahhütlerini yerine getirip istihdam ve ihracata katkı sağlayan sanayicilerimizin talepleri hâlinde yapmış oldukları tesislerin mülkiyetini alabilme imkânı sağlanmıştır.

Endüstri bölgelerinde yer alacak yatırımcıların organize sanayi bölgelerinde olduğu gibi özellikle elektrik, doğal gaz, su ve benzeri altyapı ihtiyaçlarını "tek durak ofis" mantığıyla doğrudan endüstri bölgesi yönetimleri aracılığıyla karşılayabilmesi, daha uygun fiyatla, daha sağlıklı ve sürekli enerji temin edebilmesi için düzenleme yapılmıştır. Mevcut endüstri bölgelerinin ilave alan talepleri, kamulaştırma, ÇED süreci, altyapı ve benzeri konularda düzenleme yapılarak uygulamaya ilişkin hususlara açıklık getirilmiş, bürokrasinin azaltılarak uygulanabilirliğin artırılması amaçlanmıştır.

Sonuç olarak hazırladığımız bu teklifle ülkemizin yüksek teknolojiye dayalı, verimli, çevreye duyarlı, dışa bağımlılığı azaltan ve yüksek katma değerli bir üretim yapısına sahip olmasının en önemli itici unsurlarından biri olan endüstri bölgesi uygulamalarının nicel ve niteliksel gelişimini sağlamayı amaçlıyoruz. Endüstri bölgeleri konusunda, geçmişte olduğu gibi bundan sonra da özverili bir şekilde çalışmaları sürdüreceğiz.

Teşekkür ediyorum.