ÖMER ÜNAL (Konya) - İhtisas organize sanayi bölgesi sadece Ankara'da düşünülüyor sanırım. Farklı iller düşünülüyor mu, yoksa Ankara'da bütün Savunma Sanayi Müsteşarlığının düşündüğü bu projelerin tamamını millî anlamda üretmeyi düşünen bir sanayi yapısı mı kurulacak?

SAVUNMA SANAYİ MÜSTEŞARLIĞI SANAYİLEŞME DAİRE BAŞKANI BİLAL AKTAŞ - Ankara'da kurduğumuz Uzay ve Havacılık İhtisas Organize Sanayi Bölgesi. Kırıkkale'de silah ve mühimmat üzerine kurduğumuz bir ihtisas OSB var. Ayrıyeten İstanbul ve civarında ise sivil havacılık ve askerî havacılığı, savunma ve havacılığı içine alacak saha diye yapılanan bir yapıyı teşvik ediyoruz. Muhtemelen Pamukova Havaalanı civarında da yeni bir kümelenmeyi şu anda tasarlıyoruz. Bursa'da savunma ve havacılık kümelenmesini de teşvik ediyoruz. İzmir'de yine havacılık kümelenmesi Müsteşarlığımızdan desteklerini alıyor. Eskişehir'de de savunma ve havacılık üzerine kümelenme var. Ayrıca ODTÜ'de ve de OSTİM'de de muhtelif kümelenmeler Müsteşarlığımızla yakın diyalog içerisinde ve faaliyetleri teşvik ediliyor. Bu kümelenmeler bize, sektöre daha hızlı ulaşmayı sağlıyor çünkü sektörde yaklaşık bine yakın firma var. Bu bine yakın firmayı biz bu kümelenme birliktelikleri yoluyla daha yakından temas edip faaliyetlerine destek olabilmekteyiz.

DURSUN ÇİÇEK (İstanbul) - Zırhlı araçlar için Konya'da -Karapınar- böyle bir planlama var mı?

SAVUNMA SANAYİ MÜSTEŞAR YARDIMCISI SERDAR DEMİREL - Efendim, öyle bir çalışmayla ilgili bilgimiz yok ancak Karapınar'da bir atış alanı var, onu kullanıyoruz.

DURSUN ÇİÇEK (İstanbul) - Bir de yani kümelenme filan... Tabii, biraz şey, uzay ihtisas organize sanayi bölgesi veya zırhlı araçlar organize sanayi bölgesi, hava savunma organize sanayi bölgesi, böyle, literatürümüze yerleşmiş bir ifadenin kullanılması daha uygun olmaz mı? Kümelenme ilk defa duyduğumuz bir terim, onun için...

SAVUNMA SANAYİİ MÜSTEŞARI PROF. DR. İSMAİL DEMİR - Şimdi, bu havacılık uzay ihtisas organize sanayi bölgesi bir proje olarak başlatıldı. Diğer projelerde genelde bir kümelenme teşviki var. Mesela zırhlı araçları konuştuğumuzda zırhlı araçlar özel sektörün oldukça öne çıktığı bir alan Türkiye'de. Özel sektörün öne çıktığı bir alanda artık onların işin liderliğini götürmesini bekliyoruz. Yani bizim biraz teşvikle çekirdeğini oluşturma çabalarımız, bir anlamda neşvünema bulmuş, olgunlaşmış sektörlerin oluşmadığı alanları biz biraz daha teşvik etmek istiyoruz. İstanbul'daki sahanın yanında "Teknopark İstanbul" diye bir yerimiz var, AR-GE esaslı oluşturulan yerler. Bu organize sanayi bölgeleri çeşitli illerimizde var. Bütün organize sanayi bölgelerinde savunma sanayisine yönelik faaliyetlerin devre çıkan şirketleri tekil destekleriz ancak ihtisaslaştırma anlamında işte, Kırıkkale ve Ankara'dakilerden bahsedildi. Biz zırhlı araçlar örneğinden hareket edersek, şu anda "Türkiye'de çeşitli yerlere yayılmış zırhlı araç üreticilerimizin hangisine yakın bir ihtisas organize sanayi bölgesi yapalım?" dediğinizde onların liderliğinin daha öne çıktığını görüyoruz. Bizim teşvikimiz daha çok, öne çıkarmak istediğimiz alanlarla ilgili.

Bir de, yayılım dedik. Yayılımı da havacılık ve uzay örneğinde vereyim çünkü çok fazla sayıda komplike alt sistem var ve olgunluk seviyemiz oldukça düşük. Olgunluk seviyemiz kara araçlarında daha fazla. Böyle bir tercih yapma durumunda kalıyoruz.

ÖMER ÜNAL (Konya) - Başkanım, şimdi, hasbelkader özel sektörden bir firmanın da sahibi olarak, baktığım zaman bahsettiğiniz ihtisas organize sanayi bölgeleri, maalesef, yine nüfus yoğunluğunun olduğu, aslında sanayileşmenin bundan sonra ülkede olmaması gereken yerlerde yeni ihtisas organize sanayi bölgelerinin kurulduğunu veya kurulmasının düşünüldüğünü görüyorum, bence yanlış. Yani İstanbul'da ihtisas organize sanayi bölgesine ihtiyaç yok. Sanayi artık Anadolu'ya, özellikle farklı illere kaymalı. Bakıyorum, İzmir, Eskişehir, Bursa... Yani tamam Ankara'yı anlıyorum ama diğer iller neden düşünülmedi?

KAMİL AYDIN (Erzurum) - Havaalanı düşünüldüyse diğer illerde de havaalanı var yani.

ÖMER ÜNAL (Konya) - Hepsinde. Yani zaten sanayileşmiş şehirler buralar. İstanbul yaşanmaz bir hâlde ama siz gidiyorsunuz, yine ihtisas organize sanayi bölgesini İstanbul'a kuruyorsunuz, bence anlamlı değil.

İkincisi teşviklerle ilgili... Bahsi geçen teşvikler netleşti mi? 1'inci, 2'nci, 3'üncü, 4'üncü bölge teşvikleri var. Bu bölgelere, ihtisas organize sanayi bölgelerindeki firmalara farklı bir teşvik mi uygulanacak, bir çalışma var mı?

SAVUNMA SANAYİ MÜSTEŞARI PROF. DR. İSMAİL DEMİR - Şimdi, bir yanlış anlamayı düzeltmek isterim: İhtisas organize sanayi bölgesi veya organize sanayi bölgesi olarak Müsteşarlığımızın şu anda bilfiil içinde bulunduğu bir tek Ankara'daki var ve Kırıkkale'deki Silah Sanayi İhtisas OSB var. Diğerleri, bahsettiğimiz kümelenmeler tersten geliyor yani orada, o ilde mevcut olan sanayicilerin bir araya gelip, kabiliyetlerini birleştirip kendi mevcut kabiliyetlerini sektöre ürün verecek hâlde organize ederek talip olmaları şeklinde oluşuyor. Yani Müsteşarlığımız zaten gidip sanayinin gelişmiş olduğu İstanbul'da veya Bursa'da teşvik vererek bir organize sanayi bölgesi oluşturmuyor. Zaten o bölgelerde oluşmuş sanayi yapısının oyuncuları bir araya gelip kümelenme oluşturarak, sektöre yönelik kabiliyetlere yatırım yaparak bir kümelenme oluşturup, bizde oluşan ürün ve tasarımlara müşteri olup "Biz bunları yaparız." diye geliyorlar.

ÖMER ÜNAL (Konya) - Sayın Müsteşarım, ihtisas organize sanayi bölgelerinin konulması kanunla ve Bakanlık izniyle mümkün. Yani kümelenmeyi de biliyoruz, yakinen nasıl olduğunu da. Mutlaka şirketlerin birinci öncelik tercihi sanayi yoğunluğunun olduğu iller. Yani İstanbul merkezli firmalar bu konuda mutlaka tercihi ön plana koyacaklardır. İstanbul, İzmir, Bursa, Kocaeli, Sakarya ama nihayetinde siz yine, orada ihtisas organize sanayi bölgesi izni verirseniz Müsteşarlığın görüşü, Bakanlığın izniyle, fark eden bir şey olmuyor, yine sanayi yoğunluğunu Trakya bölgesine, Marmara Bölgesi'ne hapsetmiş oluyorsunuz. Yani bence Türkiye'nin geleceği açısından sıkıntılı diye düşünüyorum.

SAVUNMA SANAYİ MÜSTEŞARI PROF. DR. İSMAİL DEMİR - Biz öyle bir izin verme peşinde değiliz. Yani mesela Kırıkkale'dekini biz teşvik ettik veya Ankara'da zaten oluşan, havacılık dediğimiz TAI'nin bitişiği olması gereken yerdi. Bundan sonraki politikamızı sorarsanız, bu tür faaliyetleri tabii ki eğer bizim ihtisas organize sanayi bölgesini kurmakla ilgili faaliyetlerimizin, aynen, sanayinin Anadolu'ya yayılmasıyla ilgili bir önceliği olacaktır.

Burada iki faktör var: Bir; bu kalkınmada öncelikli veya teşvik unsurlarının yüksek katsayı taşıdığı yerler var. Ayrıca, eğer teknoloji katkısı büyükse bir yatırımın bu otomatikman 5'inci ve 6'ncı bölge statüsünde yatırım yaptırabilecek hâlde. Mesela Orta Anadolu'daki herhangi bir ilimiz 3'üncü kategoride olsa bile eğer teknolojik katkısı büyük bir yatırımsa onu doğrudan biz 6'ncı kategori olarak teşvik sınıfına alabiliyoruz. Bu anlamda bize başvuran firmalar değerlendirildiğinde, biz savunma sanayisine katkıları yönündeki bir faydayı gördüğümüzde bu anlamda teşvik alanlar için bütün kaynakları açıyoruz yani gerekli belgeleri, gerekli yazıları Sanayi Bakanlığına yazıyoruz, bu anlamda bir sıkıntı yok. Vurgulamak istediğiniz noktaya katılıyorum, zaten sanayinin yoğun olduğu yerlerde özellikle konsantrasyonu artırmanın bir anlamı yok, yüzde yüz katılıyorum. Bizim özel teşviklerimiz olduğunda, tabii ki, sanayinin yayılması politikamız olacaktır, onu belirteyim.

ÖMER ÜNAL (Konya) - Özür diliyorum Başkanım, biraz...

BAŞKAN - Evet, buyurun.

ÖMER ÜNAL (Konya) - Şöyle: Şimdi, organize sanayi bölgelerine yapılan yatırımlar bir alt yani 2'nci bölgeyse 3'üncü bölge teşviklerinden faydalanıyor, Savunma Sanayi Müsteşarlığının kurduğu ihtisas organize sanayi bölgeleri de böyle. Yani aslında şuraya geliyor: İşte, İstanbul 1'inci bölge olmasına rağmen savunma sanayisine yönelik olarak yapılacak bir yatırım, yatırım teşvik belgesine bağlı 2'nci bölge statüsünden faydalanıyor. Yani kastettiğim, Anadolu'ya kaydırılması; hem sanayileşmenin Anadolu şehirlerine de yaygınlaştırılmasının en azından -belki sizin uzmanlık sahanızda değildir, Sanayi Bakanlığının konusu ama- bunun teklif edilmesi hem de işte, 2'nci, 3'üncü, 4'üncü, 5'inci bölge statüsünün yatırım teşvik belgesine bağlı bir sanayi altyapısının kurulması anlamına geliyor. Yani işte, Kırıkkale -bilmiyorum kaçıncı bölgedir- 3'se, orada yapılacak olan bir yatırım 4'üncü bölge statüsüne girmiş olacak. Israrla Marmara Bölgesi'ne hapsolmuş gibi gördüm. Yani bu konuyu ısrarla özellikle ben belirtiyorum. Farklı illere işte, Anadolu'ya doğru kaydırılmasını özellikle sizin teklif etmeniz belki ve Bakanlığın da buna uyması gerekiyor diye düşünüyorum tekrar.

SAVUNMA SANAYİ MÜSTEŞARLIĞI SANAYİLEŞME DAİRE BAŞKANI BİLAL AKTAŞ - Şöyle bir düzeltme yapayım sayın vekilim: Savunma sanayisi alanında yapılacak yatırımlar ülkenin neresinde olursa olsun 500 bin TL'yi geçtiği sürece 5'inci derece teşvikten faydalanıyor. 6'ncı derece bölgede olması durumunda 6'ncı ama 1'den 5'e kadar olan bölgelerde Türkiye'nin herhangi bir yerinde, nerede yapılırsa yapılsın, Müsteşarlık tarafından onaylanmak kaydıyla o proje savunma sanayisiyle ilgiliyse 5'inci derece teşviklerden faydalanıyor. Bu kapsamda da bizim Ankara'da kurduğumuz Uzay ve Havacılık İhtisas OSB'ye aslında çok da firmalar için özellikle Ankara'daki firmalar için cazip bir hâli yok çünkü Sincan'da da yapsa 5'inci derece bölgeyi alıyor, bizim Kazan'da da yapsa 5'inci dereceyi alıyor. Biz Anadolu'ya yaymak anlamında yıl içerisinde...

ÖMER ÜNAL (Konya) - İstanbul'daki de mi 5'inci bölge?

SAVUNMA SANAYİ MÜSTEŞARLIĞI SANAYİLEŞME DAİRE BAŞKANI BİLAL AKTAŞ - Doğru, doğru.

ÖMER ÜNAL (Konya) - O zaman yanlış.

SAVUNMA SANAYİ MÜSTEŞARLIĞI SANAYİLEŞME DAİRE BAŞKANI BİLAL AKTAŞ - Mevzuatta böyle.

ÖMER ÜNAL (Konya) - Mevzuat yanlış o zaman. Yani özür diliyorum, o zaman mevzuat yanlış. Ben işletme sahibi olsam, İstanbul'daki insan kaynağı ve teknoloji olduğu müddetçe savunma sanayisiyle ilgili bir yatırım yapacak olsam İstanbul'u düşünürüm, eğer 5'inci bölge teşvikinden faydalanıyor ise. Bence yanlış, mevzuat yanlış.