FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Ben de herkesi saygıyla selamlıyorum.

Tabii, Komisyonda herkesin üzerine vurgu yaptığı Tüketici Haklarını Koruma Kanun Teklifi'nin üzerinde konuşuyoruz. Tahsin ağabeyin de konuşmasında ifade ettiği gibi, burada sadece tüketiciyi değil, aslında birçok noktada üreticiyi de korumamız gerekir. Üretici hayattaysa, eğer devamlılığını sürdürebiliyorsa tüketiciye de mutlaka katkısı olacak. Böyle bir teklif üzerinde konuşuyoruz. Herkesin hemfikir olduğu teklif, genel hatlarıyla uygun bir teklif; mevcut hâliyle çok muhalefeti yapılacak olan bir teklif değil. Geliş şekline biraz itirazlar var, hatta kapsamının daha genişletilmesi gerektiği noktasında öneriler var burada. Bunlara makul ve mantıklı bakmanın da hem kanun yapma tekniği açısından hem tüketiciyi koruma tekniği açısından doğru bir yaklaşım olduğunu buradan ifade ediyorum.

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Bir önerimizi kabul edin bakalım.

TAHSİN TARHAN (Kocaeli) - Ederler, ederler; uygunsa ederler.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Maddelere bir geçelim Yasinciğim.

KADİM DURMAZ (Tokat) - Ne kadar güzel konuşuyor ya.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Tabii, kanunlar ihtiyaçlardan doğarlar -az önce konuşmalarda ifade edildiği gibi- Tüketici Kanunu üzerinde birkaç değişiklik var; en son ciddi değişikliği de 6502 sayılı Kanun'la yaptık ama konuştuğumuz kanun gerçekten çok dinamik bir konu; her gün, her ay farklı satış şekilleri, tüketiciye ulaşım şekli, tüketicinin ihtiyacını temin etme şekilleri ciddi derecede değişiyor. Bu dinamikleri de göz önünde bulundurarak karar vermek lazım. Yani, bugün, burada, biz geleceği okumaya kalksak, hep beraber karar versek, mutlaka bir yıl sonra, iki yıl sonra bu kanuna ilave etmemiz gereken madde ve maddeler ortaya çıkacak. E, biz de bunun için varız, bu değişiklikleri ortaya koymak için varız. Önemli olan, günün şartlarına göre bu kanunların maddelerini güncellemek; bugün de bunu burada yapıyoruz, eksiğimizde de bunu devam ettiririz.

En önemli olan konu: Mesela, teklif maddesinde, insanların borçlarını 1 taksit, 2 taksit ödemediğindeki bankalara ya da malını temin ettiği yerlere karşı olan ağır yaptırımlarının tüketici lehine burada değiştirilebilmesi, muaccel duruma düştüğünde tüketici lehine değiştirilmesi. Arkadaşlar, son dönemlerde sosyal medya çok önemli bir reklam aracı oldu. İşte, Facebook'undan başlayın, Twitter'ından çıkın, bunlar reklam alıyorlar. Yani, bir kişi geliyor, kendisine bir izleyici kitlesi elde ediyor ve bunların üzerinden sürekli bir reklam yapıyor. Bu reklamın hiçbir mevzuatta karşılığı, geliri vesairesi, aldığı paranın karşılığı, vergisi falan yok. Bu teklifte biraz da bu sosyal medya... Tahsin ağabey orada itiraz etti zannedersem. Yani hepsini kapatma gibi...

TAHSİN TARHAN (Kocaeli) - Yaptırımı ağır olur.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Onu da arkadaşlar teklife koymaya herhâlde imtina ettiler. Ben yönetmelikle bunları belirleyeceklerini düşünüyorum. Bazen de burada kanun yaparken biz itiraz ediyoruz, diyoruz ki: Yönetmelikle düzenlenecek olan maddeleri, konuları niye kanun maddesi olarak buraya getiriyoruz. Zannediyorum, bu teklif hazırlanırken -ki ben de biraz bu teklifin içerisinde çalışmıştım, diğer arkadaşlarla birlikte- arkadaşlar da bunların yönetmeliklerle çok rahatlıkla geçilebileceğini ve kanundan sonra hemen yönetmelik maddelerini de burada ayarlayacaklarını söylediler. Aslında, daha sonradan bu kanuna girmeyip ama çok etraflı konuşulup girmesi gereken bazı maddeler var. Mesela, proje üzerinden konut satışları. Ayhan Hocam az önce devre mülkle alakalı çok ciddi mağduriyeti ortaya koydu, bu da bunu düzenliyor. Ama proje üzerinden konut satışları çok ciddi bir sıkıntı. Yani projeden satıyoruz ama daha henüz kazma vurulmamış, böyle bir yasal hakları var. Bunlar tüketiciyi nasıl koruyacak, artışlardan nasıl etkilenecekler vesaire, bunlar da ciddi şekilde konuşmamız gereken kanun maddeleri.

TAHSİN TARHAN (Kocaeli) - Önerge ver.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Ağabey, burada önergeyle olacak bir şey değil. Gerekirse sizin de görüşlerinizle beraber çok ciddi bir şekilde hazırlanması gereken bir durum.

ÇETİN OSMAN BUDAK (Antalya) - O zaman bu teklifi çekelim, çalışalım, tekrar getirelim.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Ağabey, bu da acil bir durum, acil çıkması gereken bir teklif.

AYHAN ALTINTAŞ (Ankara) - Tamam, onu da hazırlayalım.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Onu da yavaş yavaş mutlaka yaparız. Bunu hızlı çıkaralım, diyelim ki bak, tüketicinin hakkında hemen bu işi hallettik, arkasından tekrar birlikte çalışalım; bu kadar basit. Onun için buradayız; vatandaşın, milletin lehine olan kanunlar için.

Arkadaşlar, akaryakıtla ilgili çok ciddi sıkıntı var, doğru ama bugün -7'nci ayda- Brent petrol fiyatının 65 dolarlardan 130 dolarlara dayandığı bir durumdayız.

AYHAN ALTINTAŞ (Ankara) - 2 katına çıktı.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Bundan sadece biz şikâyet etmiyoruz; bütün Avrupa ülkelerinin, dünyanın doğal gaz ve petrolle ilgili şikâyeti var.

KADİM DURMAZ (Tokat) - Biz de dünyayı yönetenlerden şikâyetçiyiz.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Onu artık halk takdir edecek Kadim ağabey.

ŞAHİN TİN (Denizli) - Petrolcülerden şikâyetçi olacaksınız, petrolcülerden.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Bununla ilgili büyük problemler var.

Aslında, ben sizden başka bir konu için destek isteyeceğim.

TAHSİN TARHAN (Kocaeli) - Uzun vadeli sözleşme yapsaydın ne olurdu?

ŞAHİN TİN (Denizli) - Ya, öyle bir şey yok.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Tahsin ağabey, bakın, dünyada kimyevi maddelerin... Tahsin ağabey, yok böyle bir şey.

TAHSİN TARHAN (Kocaeli) - Var. Nasıl yok?

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Dünyada fiyat garantili, hele 2'nci, 3'üncü yıllara sirayet edecek bir kimyasal madde üzerinde fiyat garantili kontrat yapamazsınız. Ancak, şunu yaparsınız...

TAHSİN TARHAN (Kocaeli) - Türkiye'nin doğal gazı sözleşmeli, yirmi beş yıldır o meyvesini yediniz, sonra uzatmadınız.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Ağabey, bitirebilir miyim?

ŞAHİN TİN (Denizli) - Avrupa yaptı, ne oldu?

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Onu yapamazsınız, sadece alım garantisi üzerinden sözleşme yapabilirsiniz. Bak, farklı şeyleri konuşuyoruz.

BAŞKAN ZİYA ALTUNYALDIZ - Karşılıklı konuşmuyoruz.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Fiyat garantisi üzerinden yapamazsınız ama alım garantisi üzerinden yaparsınız. Fiyatlar belli, Londra Borsasına göre, dünya ICIS raporlarına göre bunlar açıklanıyor, haftalık açıklanan raporlarla ya da spot piyasada açıklanan rakamlarla yapılıyor. Kimse bunu size vermez, böyle bir usul yok. Dünyada böyle bir ticaret yok Tahsin ağabey, böyle bir ticaret yok; onun için buradan çıkmamız lazım. Sadece ben beş yıl alım garantimi garanti altına alabilirim, on yıl alabilirim ama fiyatlar burada, dünyada -aksi bir anlaşma yoksa- ICIS raporlarına göredir fiyatların belirlenmesi. Kimyevi... Bu, altında da böyledir, bakırda da böyledir. Bunları iyi takip etmemiz lazım.

TAHSİN TARHAN (Kocaeli) - Bizim doğal gaz sözleşmesi nasıldı ya?

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Ağabey, alım garantisi var. Ben on yıl alacağım, sen de on yıl bana satacaksın; fiyatta garanti yok.

TAHSİN TARHAN (Kocaeli) - Bin metreküp 220 dolardı ya.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Ağabey, böyle bir garanti dünyada bulamazsınız. İletim maliyetini koyar yani ulaştırma... Yok böyle bir şey.

TAHSİN TARHAN (Kocaeli) - Yanımızda doğal gaz, yanımızda petrol kuyuları; biz merkezdeyiz ya.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Hiç fark etmiyor ağabey, fiyat değişiyor çünkü.

TAHSİN TARHAN (Kocaeli) - Değişiyor da anlaş uzun vadede.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Ağabey, hiçbir ülke... Uzun vadeli almak da sakıncalıdır, satmak da sakıncalıdır. Fiyatlar dip yaptığı zaman ben niye yüksek fiyatla alayım? Bu, çok değişken bir durum ağabey.

BAŞKAN ZİYA ALTUNYALDIZ - Fuat Bey, siz konuşmanıza devam edin.

ÇETİN OSMAN BUDAK (Antalya) - "First" majör durumda bir spot alım var, bir "regular" alım var.

BAŞKAN ZİYA ALTUNYALDIZ - Arkadaşlar, lütfen, karşılıklı konuşmuyoruz.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Ağabey "regular" alımda da günlük fiyata bakarsınız, haftalık fiyata bakarsınız.

ÇETİN OSMAN BUDAK (Antalya) - Neyse, buranın tartışma konusu değil.

FUAT KÖKTAŞ (Samsun) - Oraya atıfta bulunduğunuz için ben bunu söyledim.

Aslında, konuşmamız gereken başka bir şey daha var, az önce arkadaşlar söylediler: Akaryakıt fiyat farkının artması sadece kullanıcıları değil, bu üretim yapan fabrikaların kullandığı enerjiden başlayıp tüketiciye kadar oluşturacağı lojistik sektöründeki etkilerini de konuşmamız lazım. En basitinden, bugün taşıma maliyetleri, lojistik maliyetleri haklı olarak ciddi derecede arttılar ama bu artışa bir şey daha yük getirdi arkadaşlar: Biz, Avrupa Birliği müktesebatına göre kamyon şoförlerindeki çalışma süresini sekiz artı bir saate indirdik. Bunun dışında bir kilometre ya da fazla çalışma süresi katettiğinde takograf üzerinden geriye doğru bir ay inceleyip ceza yazabiliyoruz, yazıyoruz zaten. Niye? Avrupa Birliği müktesebatına göre çalışma süresini kısıtladık. Şöyle bir örnek vereyim size: Ben Samsun'da ikamet ediyorum. Samsun'dan Ankara'ya gelen bir kamyon geçmiş dönemde takograf uygulaması olmadığında ayda 23-24 sefer gidip gelebiliyordu, altı gün dinleniyordu, gidiş gelişi de on üç on dört saat sürüyordu, on üç saatte gidip geliyordu ve geri kalan on saatini de yine dinlenmeye ayırıyordu. Şimdi bu teklif değişikliğiyle ayda 23-24 sefer yaptığı yerde 13-14 sefere düştü. Şoför maliyetini, arabanın amortisman maliyetini falan koyduğunda otomatikman bunun lojistik maliyetlerinin yüzde 50, yüzde 60 oranında artmasına ve bu da tüketicinin kullanmasına vesile oluyor. Şimdi desek ki: Biz bunu biraz daha iyileştirelim. 2023 senesine kadar forsmajör var, çalışma süresini on artı bir saate çıkaralım. Vallahi herhâlde en başta sizler itiraz edersiniz, çalışma barışının bozulduğu noktasında itirazlar gelir. Bunların üzerinde de durmamız gerektiğini... Burada geçici bir süre tüketiciyi korumaya, lojistik maliyetlerinin düşmesi açısından buna da dikkatinizi çekmek istedim.

Hepinize teşekkür ediyorum, şimdiden teklifimiz hayırlı olsun diyorum.