UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Sayın Başkanım, 2'nci maddede bankacılık sistemindeki toplam mevduat içerisindeki Türk lirasının payının artırılarak finansal istikrarın desteklenmesi amacıyla dövizlerini Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüştüren kurumlara belli şartlar dâhilinde vergi istisnası getiriyoruz. Burada kurumları kastediyoruz, kurum mükelleflerini. Burada gerçek kişiler de var. Bilanço usulüne göre defter tutan gerçek kişiler de olduğundan dolayı bunlar kapsam dışında kalmasın diye arkadaşlar bir önerge hazırladılar, ben de onu eksik gördüğüm için arkadaşların önerisine katılıyorum; onu izah edecektim yani hem bilançoda gerçek kişileri hem de kurumları birlikte değerlendirecektik Sayın Paylan ama... Sayın Başkanım, tabii, sizin takdiriniz.

Teklifimize göre kurumlar vergisi mükelleflerinin 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını -bu tarih çok önemli değerli milletvekili arkadaşlarım- 2021 yılı dördüncü dönem geçici vergi beyannamesinin verileceği tarihe kadar- yani şu andaki bu tarih 17 Şubat tarihine kadar- bozdurup en az üç ay vadeli TL mevduat veya katılım hesabına yatırmaları hâlinde söz konusu yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan kur farkı kazançlarının 1/10/2021 ile 31/12/2021 tarihleri arasındaki döneme isabet eden kısmının kurumlar vergisinden istisna edilmesini teklif ediyoruz. Yine, 1 Ocak 2022 tarihinden dönüşümün yapılacağı tarihe kadar kur kaynaklı kâr olursa bu kazanç da kurumlar vergisinden istisna edilmektedir. Yine, Türk lirası vadeli mevduat hesabından vade sonunda elde edilecek faiz, kâr payını da kurumlar vergisinden istisna ediyoruz. Yine, kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2021 yılı dördüncü dönem geçici vergi beyannamesini vereceği tarihten sonra, 17 Şubattan sonra Türk lirasına dönüştürürlerse, örneğin 20 Mayıs 2022 tarihinde dönüşümünün yapıldığını farz edelim, değerlemenin son yapıldığı tarihten dönüşümü tarihine kadar yani 31 Mart ile 21 Nisan ile 20 Mayıs tarihleri arasındaki süre için kur kaynaklı kâr elde edildiyse o kâr da kurumlar vergisinden istisna edilmektedir. Yine, bunun yanı sıra, dönüşüm neticesinde TL ve vadeli mevduat hesabından dönem sonunda elde edilecek faz, kâr payı ve diğer kazançları da yine kurumlar vergisinden istisna ediyoruz.

Diğer taraftan, kurumların 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan altın hesabı -bu da önemli- bu tarihten sonra açılacak işlenmiş veya hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığını en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılım hesaplarından değerlendirmeleri durumunda altının Türk lirasına çevrildiği tarihte oluşacak kazançları ile vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları kurumlar vergisinden istisna edilmektedir ancak Türk lirası mevduat veya katılım hesabından vadeden önce çekim yapılması durumunda bu madde kapsamında istisna edilen tutarlar nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler vergi ziyaı cezası ve gecikme faiziyle birlikte mükelleflerden tahsil edilir.

Değerli arkadaşlar, mesela etki analiziyle alakalı bir şey ifade etmek istiyorum, kendiniz onu kafanızda şekillendirebilirsiniz, rakamları artırabilirsiniz: 17 Şubat 2022 tarihine kadar 1 milyar dolarlık Türk lirasına dönüşüm yapılırsa burada hazinenin vazgeçtiği vergi miktarını 1 milyar dolarda 1 milyar 387 milyon olarak ifade etmek istiyorum.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Neye göre hesaplıyorsunuz, hangi kura göre?

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - 1/10/2021 tarihindeki kur değerini Merkez Bankasından alıyoruz, 31/12/2021 tarihindeki kur...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Daha önce dolarını...

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Biz 1/10'u... Zaten onların vergisini verdi o geçici vergi dönemi beyannamelerinde yani 1/10'dan önce...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Karıştı, bir daha söyler misiniz?

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Sayın Başkanım...

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH LEVENT KOÇER - Buyurun.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Şimdi, arkadaşlar, bir defa birinci kriterimiz şu: 31/12/2021 tarihindeki bilançolarında yabancı paraların kayıtlı olması şart; 31/12/2021 tarihinde bilançolarında olacak.

İkinci kriter şu: 17 Şubat 2021 tarihinde bozdurmaları durumunda farklı olay, 17 Şubattan önce dövizlerini bozdurmaları durumunda farklı durumlar ortaya çıkıyor. Her tarihin kendine göre içerisinde bir döngüsü var.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Ama şimdi...

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Anlatıyorum, sabırlı ol ya Sayın Paylan.

Şimdi, diyelim ki 17 Şubata geldik. 17 Şubatta geçici vergi beyannamesi veren mükellefler diyelim veya 10 Şubatta veya bugün; bugün itibarıyla gitti mükellef dövizini bozdurdu. Bugünün tarihi kaç? Ocak ayının 17'si, diyelim ki 17 Ocakta gitti bozdurdu ve bu bozdurduğu döviz de mükellefin bilançosunda kayıtlı. 17 Şubat tarihinden önce olduğu için bunun 1/10/2021 ile 31/12/2021 tarihi arasındaki kurdan kaynaklı kambiyo kârına bakıyoruz. Kur kaç paraydı başlangıçta? Diyelim ki 8,84...

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - 31/12/2021 mi, 2022 mi?

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - 31/12/2021 tarihindeki.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Demin "2022" dediniz de.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - 2021, söylediklerim 31/12/2021 tarihiyle alakalı arkadaşlar, dilim sürçebilir, tarih de o kadar çok var ki.

Başlangıç kuru 8,84 arkadaşlar ve 31/12/2021 tarihindeki kurun çıkış fiyatı 12,97; tamam mı arkadaşlar? Yani aradaki fark 4,130 TL, kur farkı. Diyelim ki 1 milyar doları olsun, büyük bir mükellef olsun, diyelim ki bunun toplam 1 milyar dolardan kaynaklı 4 milyon 130 milyon kurun kambiyo kârı oluşuyor bu mükellefin. Bu kurun kambiyo kârının yüzde 25 vergisi var, bu vergiden biz buna istisna tutuyoruz.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Aferin.

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Bozdurma şartıyla ama.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - İşte bozdurduğunu farz ettik ya.

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Üç ay da vadeli...

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Sayın Öztürk, bugün tahrik etti, bozdurdu dedik zaten bozdurma şartı var, bozdurmazsa faydalanamıyor.

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Evet, devam edelim.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Örnekle, örneklerle...

CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Vadeli yatıracak ama.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Bozduracak yani bozdurduğu zaman bankaya tabii yatıracak. Bir de bizim kanunumuza göre en az üç ay, üç ay yatıracak vadeli ve burada kurumlar vergisinden dolayı 4,130 milyarı kurumlar vergisi 1 milyar 33 milyon lira TL.

Evet, 1 Ocak-17 Şubat tarihleri arasında da ayrıca gene kambiyo kârı çıkıyor, bu kârdan dolayı da 530 milyon lira kambiyo kârı elde ediyor.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Pardon, 1 milyar 33 milyon ne dediniz?

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Kurumlar vergisi.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Vazgeçilen.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Vazgeçilen. Hazinenin 1 milyar dolardaki toplam ben... Şimdi, size "etki analizi" diyoruz ya, etki analizi anlatmaya çalışıyorum size. Yani 1 milyar doların çözülmesi durumunda mükellefin...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Kaç dolar çözülmesini bekliyorsunuz?

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Sayın Paylan, Sayın Emecan'ın sorusuna cevap vermeden size cevap veremem.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Pardon.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Sayın Emecan yani 1 milyar 33 milyon vergiden vazgeçiyoruz. Bugün bozdurduğu tarih itibarıyla 17 Şubat'ta bozdurduğunu farz edersek bunun da 17 Şubat'taki, 31/1/2022 tarihindeki kurun 12,97 TL olduğunu - Merkez Bankası verileriyle konuşuyorum- ve...

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - 1/1/2022...

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - 1/1/2022 evet. Çıkış tarihi de 13,5 lira olsun kurdan ve bunun da 530 milyon lira buradan da kurum kambiyo kârı var, bunun da vergisi -2022'de biliyorsunuz kurumlar vergisi yüzde 23-bunun da vergisi 122 milyon arkadaşlar. Toplam her ikisini beraber topladığımızda 1 milyar 154 milyon kurumlar vergisinden hazine vazgeçiyor, 1 milyar 154 milyon kurumlar vergisinden vazgeçiyoruz.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - 2'nci rakam nedir?

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - 1 milyar 154 milyon TL vergi.

EROL KATIRCIOĞLU (İstanbul) - Ama faiz, vazgeçilen faiz.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Geliyorum, faize geliyorum, bir de faizi var bunun.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Vazgeçilen ne dediniz?

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Arkadaşlar, toplam faiz vergisinden geçtiğimiz, faiz gelirinden geçtiğimiz vergi de 233 milyon. 1 milyar...

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Sayın Aydemir, müdahale etmek istemiyorum ama beş dakikayı tamamladınız.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Ama bu can alıcı, maddenin can alıcı...

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Evet, buyurun.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Zaten bunu anlarsak, ben bunu iyi anlatabilirsem, bunu anlatabilirsem madde üzerine zaten tartışmalar da bitmiş olacak, herkes de net anlayacak, maddenin ruhunu anlamış olacağız. anlamda maddenin ruhunu anlamış olacağız. Toplam kurumlar vergisinden vazgeçtiğimiz tutar, faiz gelirindeki kurumlar vergisiyle beraber 1 milyar 387 milyon. 1 milyar dolar bozulursa...

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Bir etki analizi varsa onu çoğaltıp dağıtabiliriz.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Rakamları aldılar zaten Başkanım.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - 1 milyar dolar mı ekliyorsunuz?

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Şimdi, herkesin zekasına göre bırakıyorum. 1 milyar doları bekleyen 1 milyar dolarda, 5 milyar doları 5'le çarpacak, 10 milyar doları 10'la çarpacak, 20 milyar doları 20'yle çarpacak, 90 milyar doları 90'la çarpacak. Herkesin beklentisine göre.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Sen kaç para ekliyorsun?

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Sayın Paylan, zaten söylüyor. Siz konuşurken siz tekrar tekrar soru soruyorsunuz. Yani "Herkesin kendi beklentisine göre." diyor.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Sizin beklentiniz nedir?

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Evet, Sayın Başkanım, kişiden kişiye değişir.

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Sizin beklentiniz nedir Sayın Aydemir?

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Benim beklentim en az 10 milyar, 20 milyar dolar üzerinde olması lazım çünkü çok büyük bir fırsat, çok büyük kazanç ama Sayın Garo'ya göre "1 milyar dolar bile gelmez." diyor, 100 milyon dolar bile gelmez." diyor.

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Aldık cevabımızı.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Ama dönüyor arkasına "Vah vah, Türkiye'yi, hazineyi şöyle yaptınız, böyle."

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Gelir, gelir. Buna gelir.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Konuşmanda "Gelmez." diyordunuz az önce. İsterseniz ifade edeyim Sayın Başkanım.

OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Sayın Aydemir, karşılıklı yapmayalım. Maddeyle ilgili açıklamalarınız bitti mi?

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Sayın Başkanım, geneli üzerindeki konuşmalarda Sayın Paylan "100 milyon dolar bile gelmez." diye söylüyordu. Şimdi, "gelir, gelir." demeye başladı. İzah ettikçe belli bir yola geliyor, ikna oluyor, daha gerekirse de izah ederim Sayın Başkan.