MUSTAFA HÜSNÜ BOZKURT (Konya) - Şimdi, Birol Bey'in söylediğinden, Hüseyin Bey'in de yanıtından hareketle herhâlde bir devletin dış politikası tabii ki bölgelere göre, ülkelere göre değişiklikler arz edebilir. Birol Bey'in söylediğini ben de çok haklı buluyorum. Yani insan hakları anlamında Somali'yle bu anlamdaki bir ilişki şimdi tercih edilmeli mi, edilmemeli mi, herhâlde Millî Savunma Komisyonunun da görevinin bu olması gerekir. Yani dış politika açısından Dışişleri Bakanlığı... Zaten biz tali komisyon olduğumuza göre... Ama burada bir çelişki yok mu? Yani Hüseyin Bey'in izahından hareketle biz Somali'de meşru devlet otoritesinin kurulması için destek oluyoruz, bu tarafta da Suriye'de meşru devlet otoritesine karşı eylemlerde olan ve dünyanın bildiği selefi cihadi örgütlerle adımız bir arada anılıyor. Burada da böyle bir anlaşmada Türkiye'nin dış politika imajı açısından, dış dünyadaki imajı açısından bir sıkıntı doğar mı? Herhâlde Birol Bey'in asıl temas etmek istediği buydu yoksa gayet tabii ki bu bir çerçeve anlaşması. Hemen yarın götürülüp de oraya kamyon kamyon silah götürülecek değil filan ama şimdi Türkiye'nin özellikle Suriye'deki iktidar karşıtı selefi cihadi örgütlerle adının birlikte anıldığı ve onlara şu kadar, bu kadar silah yardımı yapıldığı konusunda her ne kadar Hükûmetimizin kabul etmediği konuşulan laflar varken şimdi bir de Somali'yle böyle bir ilişkinin kurulması zamanlama açısından doğru mudur, herhâlde buna daha çok temas etmek istedi. Yani Hüseyin izahatını gayet tabii anlıyorum. Yani Afrika'yla on yıl önce 1,2 milyar dolarlık ticaret hacminin şimdi 20 milyar dolarlarla ifade edilmesi de çok olumlu bir şey. Ama burada herhâlde ülkenin dış dünyadaki görüntü ve imajı açısından insan hakları bağlamında Boko Haram gibi, El Şebab gibi, az önce tamamen katıldığım bir biçimde, Sayın Kocabıyık'ın söylediği dünyanın tanıdığı en vahşi örgütlerin cirit attığı bir ortamda; aynı biçimde Suriye'de de öldürdüğü Müslüman kardeşinin göğsünü açıp kalbini kameraların karşısında yiyen veya kameraların karşısında adam boğazlayan birtakım örgütlerle adı birlikte anılması ne kadar sakıncalıdır, bu anlamda acaba bu zamanlama doğru mudur, herhâlde onu özellikle Bakanlık adına gelen bürokrat arkadaşlarımızdan duymakta fayda var diye düşünüyorum.

Teşekkür ediyorum.

BAŞKAN - Teşekkür ederiz, sağ olun.

ERKAN HABERAL (Ankara) - Sayın Başkan...

BAŞKAN - Buna cevap verdikten sonra olabilir mi Erkan Bey?

ERKAN HABERAL (Ankara) - Olur tabii.

BAŞKAN - Kusura bakmayın.

Buyurun.

MİLLÎ SAVUNMA BAKANLIĞI KANUNLAR VE KARARLAR DAİRESİ BAŞKANI HÂKİM ALBAY MURAT YAMAN - Sayın Başkanım, endişeleri gidermek açısından şunu ifade etmek isterim: Somali'yle ilk defa bir askerî anlaşma yapmıyoruz. 2010 yılında askerî-mali iş birliği anlaşmamız var, hâlen yürürlükte, yine 2010 yılında imzalanan ve yürürlükte olan askerî eğitim iş birliği anlaşmamız var. Dolayısıyla, Somali'yle olan askerî ilişkilerimiz eskiye dayanıyor. İlk defa Somali Silahlı Kuvvetleriyle veya Savunma Bakanlığıyla bir iş birliği hâline girmiş değiliz. Bugüne kadar da yapmış olduğumuz bu anlaşmalar çerçevesinde gerek uluslararası camiadan gerekse iç camiadan herhangi bir tepki görmedik, hiçbir sıkıntı yaşamadan meşru Hükûmetle bunu sürdürüyoruz.

MUSTAFA HÜSNÜ BOZKURT (Konya) - Örneğin, Suriye'yle böyle anlaşmalarımız var mıydı 2010'da, 2011'de?

MİLLÎ SAVUNMA BAKANLIĞI KANUNLAR VE KARARLAR DAİRESİ BAŞKANI HÂKİM ALBAY MURAT YAMAN - Şu anda elimde bir veri yok bununla ilgili Somali'yi görüştüğümüz için, efendim bir şey diyemeyeceğim, size daha sonra inceleyip arz ederim.

BAŞKAN - Dışişlerinin bu konuda bir yorumu olacak mı?

Buyurun efendim.

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI SOMALİ'DEN SORUMLU DAİRE BAŞKANI EMEL TEKİN - Vekillerimizin burada dile getirdiği hususlar kendi içerisinde son derece haklı, kaygıları da paylaşıyoruz.

Yalnız, Albayımızın da söylediği gibi Somali'yle askerî anlamda ilişkilerimiz yeni değil. Öte yandan, 2011 yılından beri Somali'de bir devlet inşası süreci söz konusu. Ülkede kalıcı barış ve istikrarın sağlanması sadece ülke için değil, sadece Afrika Boynuzu için değil, sadece kıta için değil, aynı zamanda tüm dünya için önemli. Keza, oradaki devlet otoritesinin bulunmaması, ülkede güvenliğin ve istikrarın sağlanmamış olması nedeniyle çok büyük bir otorite boşluğu yaşanıyor ve bu da tabii ki aşırı örgütlerin ülkede cirit atmasına neden oluyor. Bu da sadece, dediğim gibi, bölge için değil, bizim için de aynı zamanda tehdit oluşturuyor.

Diğer taraftan, uluslararası toplum da bu kaygıları bizimle birlikte paylaşıyor. Şu anda uluslararası toplumun Somali'de devletin inşası yönündeki faaliyetleri devam ediyor. Bizim de şu anda Somali'de yürüttüğümüz faaliyetler uluslararası toplumla birlikte yürüttüğümüz faaliyetler, yani ikili düzeyde yürüttüğümüz faaliyetler uluslararası toplumun tepki gösterdiği şeyler değil, sadece takdir topladığı hususlar. Somali'de özellikle iktidarın ve güvenliğin sağlanmasının en önemli unsurunu aslında Somali askerî kuvvetlerinin, asgari gücünün oluşturulması, yani orada bir güvenlik kuvvetinin oluşturulması teşkil ediyor. Biz bu bağlamda, uluslararası toplumla birlikte Somali ordusunun ve Somali polis güçlerinin yeniden yapılandırılması sürecine destek veriyoruz. Bu bağlamda oluşturulmuş bir çalışma gurubuna da diğer gruplar meyanında Amerika'yla birlikte başkanlık ediyoruz. Yani uluslararası toplumla birlikte sürdürülen bir süreç var Somali'de "Somali için yeni düzen" diye bir süreç bu. Bu sürecin bir parçasıyız. Birleşmiş Milletler ve bütün diğer uluslararası örgütlerle birlikte bu süreci devam ettiriyoruz. Dolayısıyla, askerî anlamda biz Somali'ye şimdiye kadar askerî yapılanmanın sağlanması anlamında zaten desteğimizi veriyorduk. Bundan sonra da vermeye bu bağlamda devam etmeyi öngörüyoruz.

Biraz önce vekilimizin de söylediği gibi, haklı olarak, bir devlet otoritesi olmadan ülkede Afrika Birliğinin ya da Birleşmiş Milletlerin oluşturduğu barış güçleriyle kalıcı bir barış ve istikrarın sağlanmasını beklemek doğru değil. Bu bağlamda da Somali askerî güçlerinin ve polis makamlarının oluşturulması önemli. Yani sürdürülebilir bir devlet yapısı oluşturulması gerekiyor. Biz de bu anlamda Somali'deki faaliyetlerimizi sürdürüyoruz.

BAŞKAN - Evet, teşekkür ediyoruz.

Erkan Bey, buyurun...

MUSTAFA HÜSNÜ BOZKURT (Konya) - Başkanım, ben bir şey anlamadım. Yani, şimdi, Sayın Başkan, Somali'de Türkiye Cumhuriyeti devleti "uluslararası toplum" dediği de herhâlde Amerika Birleşik Devletleri oluyor onunla beraber bir meşru otorite oluşturmaya çalışıyor. Aynı Türkiye'ye Suriye'de de meşru otoritesi yok etmeye... Nasıl bir iş bu? Yani, biraz açıklar mısınız ben tam anlamadım yani.

BAŞKAN - Şey yapalım...

HÜSEYİN KOCABIYIK (İzmir) - Suriye'de meşru otorite Esad yönetimi değil efendim. ...

BAŞKAN - Somali'yi konuşuyoruz Sayın Milletvekilim...

MUSTAFA HÜSNÜ BOZKURT (Konya) - Dünyanın, efendim, Birleşmiş Milletleri tanıdığı...

HÜSEYİN KOCABIYIK (İzmir) - Avrupa Birliği meşru otorite olarak kabul etmiyor Esad'ı.

MUSTAFA HÜSNÜ BOZKURT (Konya) - Hüseyin Bey, Avrupa Birliğinin neyi kabul ettiği önemli değil, Birleşmiş Milletlerde şu anda temsil edilen...

HÜSEYİN KOCABIYIK (İzmir) - Size göre meşru otorite o, dünyaya göre meşru otorite değil.

MUSTAFA HÜSNÜ BOZKURT (Konya) - Yahu, neyse, burada şimdi Suriye'yi tartışmıyorum ben başka bir şey söylüyorum.

BAŞKAN - Evet, Suriye'yi tartışmıyoruz doğru.

MUSTAFA HÜSNÜ BOZKURT (Konya) - Uluslararası toplumla beraber Somali'de meşru otorite oluşturmaya çalıştıklarını söylüyor hanımefendi. Ben de diyorum meşru otoriteyi Türkiye uluslararası toplumla birlikte orada oluşturmaya çalışıyor. Ama dört yıl önce ortada bile olmayan birtakım -Hüseyin Beyin tabiriyle- dünyanın tanıdığı en vahşi terör örgütleri de ortamda cirit atıyor Boko Haram'ı, El Şebab'ı bilmem nesi, Orta Doğu'da da aynı şekilde. Hani bu anlamda Türkiye'nin uluslararası toplumla beraber Somali'de "devlet inşası" diyelim sizin tabirinizle ne kadar ayağı yere basan bir şey ve bu ortamda, bu çerçeve anlaşma buna ne kadar hizmet edecek? Yani tam anlayamadım için sordum ben eleştiri anlamında değil söylediğinizi.

BAŞKAN - Buna ben cevap verebilir miyim Sayın Milletvekilim?

MUSTAFA HÜSNÜ BOZKURT (Konya) - Tabii, buyurun.

BAŞKAN - Şimdi, şöyle: Gerçekten bu örgütler -işte Boko Haram'dı, El Şebab'tı- gerçekten en eli kanlı örgütler, IŞİD, PKK hepsi en eli kanlı, en tehlikeli örgütler. Şimdi, biz, Somali'ye devlet inşasında yardımcı olmazsak bu örgütlerin önünü açmış oluruz, bu örgütlere meydanı bırakmış oluruz. O yüzden, bu örgütlerle mücadele etmek üzere kendi askerimizi oraya gönderemeyeceğimize göre, o ülkedeki millî kuvvetlerin, hükûmetlerin, meşru hükûmetlerin bu örgütlerle mücadele etmesine destek olmak gerekir diye ben düşünüyorum.

Suriye konusu ayrı bir konu Sayın Milletvekilim. Siz de söylediniz, ayrı bir konu.

MUSTAFA HÜSNÜ BOZKURT (Konya) - Tabii, tabii, Suriye'yi ben sadece örnek olarak verdim.

BAŞKAN - O yüzden, ben bu şekilde cevaplandırmış olayım uygun görürseniz Sayın Milletvekilim.