OKAN GAYTANCIOĞLU (Edirne) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Evet, kooperatifçilik yasası gelecek deyince biraz heyecanlandım. Dedim ki: Güzel, eli yüzü düzgün -son beş yıldır da hazırlanıyormuş- güzel bir yasa çıkar dedik ama içinde, tarım satış kooperatifleri birliklerinin, tarım kredi kooperatifleri birliklerinin -tamam yedirilmiş ama- pancar kooperatifleri birliklerinin sorunlarını çözen, inanın, hiçbir şeyi göremedim. Yani buraya çiftçiler geldi geçen hafta, Ulus Meydanı'nda eylem yaptılar. Tarım kredi kooperatiflerine olan borçları yeniden yapılandırılsın, faizleri silinsin, beş yıla bölünsün diye her yerde konuşuyorlar, eylem yapmaya çalışıyorlar, en azından bunun bir yerine sıkıştırılabilirdi yani "Çiftçilerin durumları çözümlenebilir." denebilirdi; bu yok.

Tarım kredi kooperatifleri, zaten, artık modern tefeci gibi çalışıyor yani kusura bakmayın, amacından çıkmıştır. Ben yirmi iki yıl kooperatifçilik dersi verdim, kooperatiflerde ortakların çıkarları korunur, ortakların çıkarları söz konusudur. Kim ortak bunlara? Üreticiler ortak. Yapı kooperatiflerine kim ortak? Ev sahibi olmak isteyenler. Tüketim kooperatiflerine kim ortak? Ucuza ürün almak isteyen, gıda maddesi almak isteyen, temizlik maddesi almak isteyenler. Kamyoncular kooperatifine kim ortak? Yine, nakliye işi yapanlar ortak. Yani bunların çıkarlarını korumayacaksınız da kimin çıkarlarını koruyacaksınız? Örneğin, tarım satış kooperatifleri birlikleri üreticilerden ayçiçeği satın alıyor, zeytin alıyor; bunu işleyip yarı madde hâline getiriyor, ham yağ hâline getiriyor, rafine hâline getiriyor, ürüne katma değer kazandırıyor. Tabii ki, bunun ortağının kazanması, kooperatifin ve üst kuruluşun kazanması, risturn olarak geri vermesi ve sermayesini çoğaltması son derece doğaldır, bundan daha doğal ne var? Niye burada vergi alınıyor, neden kooperatiflere diğer şirketlerle eşdeğer bir bakış açısı var? İşte, sizinle bizim aramızdaki fark zaten burada. Biz inşallah, iktidar olduğumuzda bunları yeniden ele alacağız, kooperatifler gerçekten ihtiyaçların çocuğudur yani ortakların çıkarları söz konusudur. Kişilerin, şahısların, firmaların çıkarları değil, tam anlamıyla, üreticilerin, o kooperatife ortak olanlarındır. Yani siz şimdi bu kooperatiflere kolaylık sağlamıyorsunuz "Çıkın, basiretli bir tüccar gibi yarışın." diyorsunuz. Ya, yarıştığı kişiler kim, firmalar kim? Çok uluslu şirketler. Çok uluslu şirketlerle kooperatifler nasıl yarışsın, nasıl avantaj sağlasın? Neden bu maddeyi çıkardınız? Böyle bir madde vardı bize gelen bilgelerde. Bu maddenin yeniden eklenmesini talep ediyorum.

Kooperatiflere ayrı bakmamız lazım yani bir yerde 40 bin, 50 bin, 100 bin ortağı olan kooperatif var, bir yerde de tek kişilik büyük bir firma var ya da çok uluslu bir şirket var. Siz hangisine kolaylık sağlayacaksınız? Siz zaten bunu sağlamadığınız için bakın, bugün fındık piyasasında FİSKOBİRLİK yok, yerine Ferrero var, ÇUKOBİRLİK diye bir kurumun sadece tabelası kaldı yani bu kurumlar, son derece önemli kurumlar, bu kurumları bizim korumamız lazım, yaşatmamız lazım.

Bir de ben, hem hocalık yaptım hem de beş yıl Trakya Birlik Genel Müdürlüğünde hem kooperatifçilik konusunda hem de tarım konusunda çalıştım. Yani bunların piyasayı düzenleme görevi var. Hükûmet olarak pandemide sıkıştığınız zaman ne yaptınız? Hatırlayın bakalım, iki sene önce, hemen kamu bankalarını devreye soktunuz, vatandaşa düşük faizli krediler verdiniz, sonra ertelediniz. E, şimdi, sıkıştığınız zaman da ticarette niye kooperatiflere ayrıcalık sağlamıyorsunuz? Siz, şimdi, kooperatifleri tam anlamıyla yok saymaya çalışıyorsunuz. Hatta köy kalkınma kooperatifleri hiç yok. Ya, bu köy kalkınma kooperatifi nasıl başarılı olacak? Geçtiğimiz yıllarda hep Torku örneğini verdiniz "Güzel." dediniz, biz de size destek verdik ama o tip kurumlara destek vermiyorsunuz.

Kaldı ki, finansman desteği yok. Ya, finansman desteği son derece önemli kooperatiflerde. Şimdi, birdenbire piyasaya ürün çıkıyor binlerce ton, yüz binlerce ton. Kooperatif birliğinin bu ürünü satın alması lazım, piyasadan daha ucuz faizli kredi bulması lazım, bunu nereden bulması lazım? E, devletin de bu konuda birazcık destek vermesi lazım. Hep özel bankalara mı itilsin? Daha önceki yıllarda, tamam, 1994 yılına gelene kadar destekleme, zararları sübvansiyon yapılıyordu, konsolidasyon vardı; bunlar iyi kullanılmadı ama o yılları arar hâle geldik yani siz, kooperatifleri, kooperatif birliklerini tam anlamıyla devre dışı bırakmak için çalışıyorsunuz.

Ya, güzel bir yasa teklifi hazırlanmış, gelin işte, iktidar ile muhalefet el ele verelim, bu tip kooperatif birliklerine destek olalım. Nerede?

Sulama birlikleri de yok, sulama kooperatifleri de yok. Su, son derece önemli; suyun kullanımı, damla damla kullanımı, bitkiye bu suyun ekonomik şekilde iletilmesi, bunlar da olması lazım. Şimdi "Bu konuyla ilgili değil." diyorsunuz. Biz yasa teklifine karşı değiliz, teklif güzel yani güzel yenilikler getirmiş, şeffaflık var, zaten -kooperatifçilik ilkelerini bilmem biliyor musunuz- kooperatiflerin her şeyi şeffaftır, herkes girip görebilir, hele ortaklar her şeyini görmeliler, kooperatifin girdisi, çıktısı nedir.

Benden önce bir konuşmacı söylemişti: "Zaten kooperatiflere siz hep solun kalesi olarak baktınız." diye; değil, çıkarların kalesidir orası, kişilerin çıkarları. Kişiler de kim? Ortakların çıkarları söz konusudur yani firmaların çıkarları değil ki. Firmalar, o kooperatiflere niye ortak olsun? Çünkü onların zaten faaliyet alanı var. Yani çok iyi hazırlanmamış, bu kadar çok hazırlanmış, bazı maddeler çıkartılmış, sonuç olarak şunu söylüyorum: Yani bir kooperatif kurduruyorsanız o domatesi alıp salça hâline getirip salçayı paketleyip markette satana kadar devletin arkasında durması lazım. Yine, ayçiçeğini satın alıp hatta tohumunu satın alıp üreticiye veriyorsa, onun ham yağını da rafine yağını da...

BAŞKAN ZİYA ALTUNYALDIZ - Sayın Gaytancıoğlu, teşekkür ediyoruz.

OKAN GAYTANCIOĞLU (Edirne) - Bitiriyorum, son cümlelerim.

...paketleme yapıyorsa ortağın bundan yarar sağlaması lazım. Almanya'da bir hocam vardı, şunu derdi: "Kooperatif, pamuktan gömleğe kadar ortağına çıkar sağlamalı." Evet, gömleği de biz giyiyorsak, pamuğu üreten üretici de varsa o tüketicinin bunun o kooperatif tarafından üretildiğini bilmesi lazım. Dolayısıyla, çıkarların üreticinin lehine olması lazım ama sizin çıkarları kime sağladığınızı biliyoruz; sürekli 5'li çeteye yasalar çıkartıyorsunuz, kolaylıklar sağlıyorsunuz ama bırakın kooperatiflere de bir kolaylık sağlayın, en azından bir finansman desteği sağlayın; 5 puan indirin onların finansman teminindeki kolaylıkları, görelim bakalım.

Teşekkür ediyorum.