BAŞKAN FATMA AKSAL - Gündemimize geçmeden önce hem dünyayı hem ülkemizi etkisi altına alan pandemi nedeniyle vefat eden vatandaşlarımıza rahmet, yakınlarına başsağlığı diliyorum, hâlen hasta olan vatandaşlarımızın da en kısa sürede sağlıklarına kavuşmalarını temenni ediyorum, kendi Başkanımız da rahatsız.

Değerli üyelerimiz, 27'nci Yasama Döneminin Dördüncü Yasama Yılının sonlarına gelmiş bulunuyoruz. Dördüncü Yasama Yılında artan vaka ve ölüm sayıları nedeniyle gerek üyelerimizin gerekse çalışanlarımızın sağlığını riske etmemek adına her ne kadar toplantılarımız seyrekleşse de Başkanlığımızın çalışmaları devam etmiştir. Bu vesileyle, Komisyonumuzun Dördüncü Yasama Yılı boyunca yaptığı faaliyetlere ilişkin başlıkları sizlere sunmak istiyorum.

Komisyonumuza havale edilen teklif sayısı: 27'nci Dönemde Dördüncü Yasama Yılı itibarıyla Komisyonumuza 1'i esas olmak üzere 41 adet kanun teklifi havale edilmiştir.

Komisyonumuza gelen bireysel başvurular: Sayın üyelerimiz, bildiğiniz üzere, 5840 sayılı KEFEK Kanunu'nun 3'üncü maddesinde Komisyonunun Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca havale edilen kadın erkek fırsat eşitliğinin ihlaline ve toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılığa dair iddialarla ilgili başvuruları incelemek ve gerekli gördüğü hâllerde ilgili mercilere iletmekle görevli olduğu belirtilmektedir. Bireysel başvuru konuları şiddet, iş yerinde mobbing iddialarından cinsiyete dayalı ayrımcılık iddialarına kadar geniş bir alanı kapsamaktadır. Bireysel başvurular üzerine Komisyonumuz ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla gerekli yazışmalar yapmakta ve başvuru sahiplerini bilgilendirmektedir.

5 Aralık Kadın Hakları Günü özel etkinliği: 5 Aralık Kadın Hakları Günü özel gününün yıl dönümü vesilesiyle KEFEK ve Birleşmiş Milletler Kadın Birimi tarafından ortak bir etkinlik düzenlenmiştir, Bu etkinlik çerçevesinde Türkiye Büyük Millet Meclisi bahçesinde Komisyonumuzun Başkan ve üyelerinin beşer dakikalık görüntülü çekimleri yapılmıştır, etkinlik basına da yansımıştır.

Kadınlar İçin Daha Çok ve Daha İyi İşler Programı Danışmanlık Komitesi çevrimiçi toplantısı: Sizlerin de bildiği gibi pandemi sürecinde ülkemizde olduğu gibi bütün dünyada toplantılarımız çevrim içi olarak gerçekleştirilmiştir. Biz de çevrim içi toplantılara katıldık. Uluslararası Çalışma Örgütü tarafından 16 Aralık 2020 tarihinde Kadınlar için daha çok ve Daha İyi İşler Programı Danışmanlık Komitesinin ilk toplantısı çevrim içi olarak gerçekleştirilmiştir. Toplantıda Komisyonumuz temsil edilerek Komisyonumuzun tecrübe ve birikimi paylaşılmış, söz konusu program kapsamında yürütülen çalışmaların etkin sonuçlara ulaşmasına katkı sağlanmıştır.

Yasa taraması çalışması: Birleşmiş Milletler Kadın Birimi tarafından hazırlanan yasa taraması sunumlarına erişebileceğiniz "web" sitesi tamamlanmıştır. Bu konuda, sanıyorum, tüm üyelerimize daha önce de bilgi verildi ve bir süre bu "web" sitesine nereden ulaşacağınız sizlere iletildi. Söz konusu sunumlarda Sermaye Piyasası Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Kooperatifler Kanunu, Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu, Tarım Satış Kooperatif ve Birlikleri Hakkında Kanun, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, Sosyal Hizmetler Kanunu kadın erkek fırsat eşitliği yönünden incelenmiştir.

Yerel eşitlik birimlerinin haritanlandırılması çalışması: Sayın Komisyon üyeleri, malumunuz olduğu üzere, illerde belediyeler ve valilikler bünyesinde KEFEK benzeri yapılar olan eşitlik birimleri bulunmaktadır. Eşitlik birimleri her ilde yapılanma bakımından farklılıklar göstermektedir. Birleşmiş Milletler Kadın Birimi ile yereldeki eşitlik birimlerinin kapasite analizi ve koordinasyonuna ilişkin çalışmalar yürütülmesi konusu değerlendirilmiştir. Bu faaliyetlerle illerdeki eşitlik birimlerinin kapasitelerinin değerlendirilmesi planlanmaktadır. Kapasite analizi çalışmaları ile yereldeki eşitlik birimlerinin bütününe dair bir haritalama raporu elde edilecektir. Hâlihazırda Birleşmiş Milletler Kadın Birimi ve uzmanlarımız söz konusu birimlere gönderilmek üzere bir anket hazırlamış ve ilgili idarelere göndermişlerdir. Yapılan bu çalışmalar ve hazırlanan rapor tamamlandığında Komisyonumuza da bilgisi sunulacaktır.

STEM Alt Komisyonu Raporu: Değerli üyelerimiz, bildiğiniz üzere, kamuoyunda STEM Komisyonu olarak bilinen, Başta Kız Çocukları Olmak Üzere Gençlerin Bilim, Teknoloji, Matematik ve Mühendislik Alanlarına Yönlendirilmesi Konulu Alt Komisyon Raporu 1 Temmuz 2020 tarihli toplantıyla Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonunda kabul edilmiştir. Komisyon raporu üyelerimize elektronik ortamda gönderilmiştir. Ayrıca Komisyonumuzun "web" sitesinde yayımlanması için Bilgi İşlem Başkanlığıyla iletişime geçilmiştir.

Kırsal Alanda Kadın Alt Komisyon Raporu: Değerli üyelerimiz, hatırlayacağınız üzere 26'ncı Yasama Döneminde kurulan ve yine bu dönemde çalışmalarını tamamlamış olan ancak Komisyon tarafından henüz kabul edilmemiş olan Kırsal Alanda Kadının Güçlendirilmesi ve Kırsalda Kadın Girişimciliğinin Desteklenmesi Alt Komisyon Raporu 27'nci Yasama Döneminde müzakereye açılmış ve Komisyon üyelerinden gelen bazı önerilerin de eklenmesiyle kabul edilmişti. Söz konusu Komisyon raporuna nihai hâli verilerek bastırılmış ve dağıtılmıştır.

Eşitliği kamusal hayata geçirmek: Batı Balkanlar ve Türkiye'de yeni bir kalkınma bağlamında katılım ve karar alma eğilimleri ve perspektifleri temalı ön hazırlık çalışması: Birleşmiş Milletler Kadının Statüsü Komisyonunun 65'inci Oturumu 25-26 Mart 2021 tarihleri arasında yapılmıştır. Bu oturumun teması kadınların tam ve etkili katılımı, toplumsal yaşamda karar alma ve şiddetin ortadan kaldırılması, kadın erkek eşitliğinin sağlanması ve tüm kadınların ve kızların güçlendirilmesi şeklinde belirlenmiştir. Bu kapsamda, eşitliği kamusal hayata geçirmek, Batı Balkanlar ve Türkiye'de yeni bir kalkınma bağlamında katılım ve karar alma eğilimleri ve perspektifleri temalı bir ön hazırlık çalışmasına katılım sağlamış bulunmaktayız. İstişarelerin, Batı Balkanlar ve Türkiye'de kadınların siyasi katılım ve şiddetin ortadan kaldırılması açısından ilerlemenin değerlendirilmesi, temel zorlukların ve engellerin tartışılması ve atılacak temel adımlar üzerinde anlaşmaya varılması amaçlarına hizmet edeceği kanaatindeyim.

Birleşmiş Milletler Kadının Statüsü Komisyonu Altmış Beşinci Oturumu: Komisyonumuz, 17 Mart 2021 tarihinde Birleşmiş Milletler Kadının Statüsü Komisyonu Altmış Beşinci Oturumunun yan etkinliği olarak UN Women tarafından düzenlenen ve Avrupa, Kuzey Amerika ve Güney Kafkasya'dan kadın liderlerin temsil edildiği "Siyasette Kadına Yönelik Şiddet Deneyimi Paylaşımı" ve "Kadın Liderler İçin Geleceğe Yönelik Öneriler" başlıklı etkinliğe Başkanlık düzeyinde katılım sağlamıştır. Yine aynı çerçevede, farklı bir yan etkinlik olarak düzenlenen Covid-19 pandemisi kapsamında kadınları güçlendirme aracı olarak "sosyal destek politikaları" başlıklı oturumda da Komisyonumuz temsil edilmiştir.

Siyasette ve iş hayatında kadınların liderliğinin ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesi projesinin lansmanı: Değerli üyelerimiz, bildiğiniz üzere geçmiş geçtiğimiz yıllarda Birleşmiş Milletler Kadın Birimiyle siyasette kadın liderliği konulu projeleri komisyonumuz ortaklığında yürütmüştük. Bu kapsamda, Mardin'de ve İstanbul'da çalıştaylar düzenlemiştik. Söz konusu projeler tamamlandı. Tamamlanan projelerle ilgili yaptığımız geri dönüşlerde proje kapsamının genişletilmesi, sadece siyaset alanıyla daraltılmaması gerektiğini belirttik çünkü biliyoruz ki diğer alanlarda da güçlenen kadın liderliği elbette ki siyasete de yansıyacaktır. Bu görüşlerimiz dikkate alınarak, yeni projenin kapsamına iş hayatında, özel sektörde kadın liderliği konusu da dâhil edildi ve 11 Haziranda İsveç Büyükelçiliğinde projenin açılışı gerçekleştirildi. Diliyorum ki bu yeni proje kapsamında önümüzdeki dönemde geçmişte olduğu gibi çalıştaylar, etkinlikler düzenleyeceğiz ve hep beraber ülkemizdeki kadın çalışmalarına katılacağız.

Türkiye'de Kadın Erkek Eşitliğine Duyarlı Planlama ve Bütçelemenin Uygulanması Projesi: Değerli üyelerimiz, 15 Aralık 2020 tarihi itibarıyla nihai faydalanıcısının Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, eş yararlanıcısının Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, uygulayıcı ortağının ise Birleşmiş Milletler Kadın Birimi'nin olduğu bir Avrupa Birliği projesi başlatılmıştır. Bu projenin ismi "Türkiye'de Kadın Erkek Eşitliğine Duyarlı Planlama ve Bütçelemenin Uygulanması Projesi" olarak belirlenmiştir. Projenin uygulanmasında ortaya çıkabilecek sorunlarda rehberlik vermek, tavsiyelerde bulunmak, faaliyetler ve hedefler arasında tutarlılığı sağlamak ve proje bileşenleri arasındaki bağlantıları güçlendirmek amacıyla bir proje yönlendirme komitesi kurulmuştur. Komisyon uzmanlarımız söz konusu komitede görevlendirilmişler ve katkı vermeye başlamışlardır. Komitenin ilk toplantısı uzmanlarımızın da katılımıyla 23 Haziranda gerçekleşmiştir.

Birleşmiş Milletler Kalkınma İşbirliği Stratejisi'ni izleme ve değerlendirme çalışmaları... Ülkemizde faaliyet gösteren Birleşmiş Milletler kuruluşlarının 2016-2020 döneminde yürüttükleri faaliyetlere ilişkin Birleşmiş Milletler Kalkınma İşbirliği Stratejisinin izleme ve değerlendirme çalışmaları kapsamında Birleşmiş Milletler Mukim Koordinatörlüğünce 2019 Yılı İlerleme Raporu hazırlanmıştır. Söz konusu rapora girmek üzere Komisyon uzmanlarımız da görüş ve önerilerini hazırlamışlar ve sunmuşlardır.

Kadına Yönelik Şiddetin Araştırılması Komisyonu: Kadına yönelik şiddetin sebeplerinin tüm yönleriyle araştırılarak alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla kurulan Meclis araştırması komisyonu 21/4/2020 tarihi itibarıyla çalışmalarına başlamıştır. Komisyon çalışmalarını ve Komisyonda yapılan sunumları yakından takip ettik. Komisyonumuzda görevli 2 yasama uzmanımız araştırma komisyonunda görevlendirildi.

Burada, gündeme geçmeden önce söz isteyen vekillerimiz varsa verebiliriz. Şuradan bir şeyi belirtmek istiyorum: Arkadaşlar, kim söz istiyorsa onların hepsine söz vereceğiz ama ilk önce Komisyonumuzdaki gündemi görüşelim -çünkü başka komisyon toplantısı olan arkadaşlarımız da var- onu karara bağlayalım, onun ardından konuşmak isteyen, söz almak isteyen tüm arkadaşlara söz vereceğiz.

FİLİZ KERESTECİOĞLU DEMİR (Ankara) - Kendi gündemimiz derken?

BAŞKAN FATMA AKSAL - Gündemimiz alt komisyonların oluşturulması.

JALE NUR SÜLLÜ (Eskişehir) - Sayın Başkanım, pardon, sözünüzü kestim. Ben tabii, mikrofona basamayacağım için ben de önce söz istediğimi belirteyim. Siz söz verdiğinizde mikrofonumu geri açacağım.

BAŞKAN FATMA AKSAL - Tamam.

İlk önce gündeme geçelim, uygun mudur arkadaşlar;?

FİLİZ KERESTECİOĞLU DEMİR (Ankara) - Yani ondan sonra hemen bitireceğiz derseniz uygun değil yani.

BAŞKAN FATMA AKSAL - Başkanım, bitirmeyiz, siz merak etmeyin. İstediğiniz kadar konuşursunuz ama biliyorsunuz gerçekten çok yoğun; herkesin 2-3 tane komisyon çalışması var.

FİLİZ KERESTECİOĞLU DEMİR (Ankara) - Yok, bilmiyoruz Fatma Hanım. Bir yılda ikinci toplantımız yani kusura bakmayın da.

BAŞKAN FATMA AKSAL - Tamam Filiz Hanım. Filiz Hanım, biz buradayız ama gitmek isteyen, başka komisyona katılacağını belirten olan arkadaşlarımız oldu. Onun için, müsaade ederseniz kendi gündemimize geçelim ondan sonra söz almak isteyen tüm arkadaşlara söz verelim. Hiç şey yok, gerçekten.

CEYDA ÇETİN ERENLER (Kütahya) - On birde bizim de komisyonumuz var.