BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Toplantı gündemimize geçmeden önce önemli bir hususla ilgili kısa bir açıklama yapmak istiyorum.

Anayasa'nın 98'inci ve İç Tüzük'ümüzün 104 ve 105'inci maddeleri uyarınca, Kadına Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Tüm Yönleriyle Araştırılarak Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunun 09/03/2021 tarihli 56'ncı Birleşiminde AK PARTİ, CHP, MHP, İYİ Parti Gruplarının ve milletvekilleri tarafından verilen konuya ilişkin toplam 43 önerge kapsamında tüm partilerin oy birliğiyle kurulan bir komisyondur.

Araştırma Komisyonumuz 21 Nisan 2021 tarihi itibariyle çalışmalarına başlamıştır. 22 Nisanda ise Komisyonumuzun çalışma usul ve esasları ve dinlenmesi gereken kurum, kuruluş ve kişilere yönelik değerlendirme toplantısı gerçekleştirilmiştir. Bu toplantıda, Komisyonumuzun çalışma takvimi ile Komisyonda görevlendirilecek uzmanların belirlenmesine ve Komisyona davet edileceklerin tespitine ilişkin hususlar görüşülmüştür.

Komisyon üyelerimizce, kurum ve kuruluşların içinde yer aldığı 200'e yakın kurum ve kişi isminin Komisyonda dinlenmesi önerilmiştir. Gönül arzu eder ki önerilen 200 kurum ve kuruluşu da burada dinleyelim. Zamanımızın yetersizliği ve süreli bir Komisyon olmamızın getirmiş olduğu anlayışla biz sizlere Komisyon üyesi arkadaşlarımızın önerileriyle davetlerimizi yaptık. Yapılamayanları da yazılı almak üzere çaba sarf edeceğiz.

22 Nisandaki bu toplantıda, Komisyonun çalışma takviminin taslak hâli de Komisyon üyeleriyle paylaşılmıştır. Komisyonumuz, bu toplantıda alınan karar ve öneriler doğrultusunda yasal süresinde raporunu sunmak üzere çalışmalarına hızla ve yoğun bir programla başlamış, ayrıca toplantılarının verimli geçmesini teminen gerekli önlemleri de almıştır. Milletvekilleriyle taslak programlar paylaşılmış, toplantı gündemleri mümkün olan en kısa sürede Komisyon üyesi arkadaşlarımıza ulaştırılmıştır.

Komisyon çalışma usul ve esasları kapsamında, görüşmelerin verimli ve etkin geçmesinin sağlanması Komisyon Başkanlığının görevleri arasındadır. Komisyon Başkanlığımızca, Komisyonun çalışmasına yönelik uygulamalarımızda İç Tüzük'e, Komisyon çalışma usullerine ve teamüllere herhangi bir aykırılık söz konusu değildir. Komisyon toplantılarımızın zaman kısıtı dikkate alınarak tüm üyelerimizin görüşmelere etkin katılımını sağlayacak şekilde yürütülmesi amacıyla gerekli tüm tedbirlerin alınması kapsamındaki usul uygulamalarımız ifade özgürlüğünün engellenmesi kapsamında asla değerlendirilmemelidir. Sınırsız bir görüş beyan etme süresi talebinin kabulü mümkün değildir. Başkanlığımızca, sunum yapan kişilere gerek sunumları gerekse sorulara verecekleri cevaplara yönelik bir yönlendirme yapmamız da asla söz konusu değildir. Komisyon çalışmalarının düzen içerisinde, etkin şekilde yürütülmesine dair usule yönelik hatırlatmalarımızın bu nitelikte değerlendirilmesi kabul edilemez.

Komisyon çalışmalarımız kapsamında, kurum ve kuruluşlarca iletilen görüş ve sunumlar üyelerimize verilmektedir. Konuya ilişkin, Komisyona ulaşan diğer bilgi ve belgeler de Komisyon üyelerimize ulaştırılacaktır. Komisyon çalışmaları hâlen devam etmektedir, dolayısıyla gelen cevapların güncelliğini kaybetmesini sağlamak, bu vesileyle üyelere ulaştırılmadığı iddiası tamamen gerçek dışıdır.

Kadına yönelik şiddetin sosyal, ekonomik, hukuki, kültürel ve sağlık olmak üzere çok boyutlu bir sorun alanı olması Komisyonun çalışmalarının yoğunluğunu daha da artıran bir faktördür. Komisyonumuzun süreli kurulması, milletvekillerinin ve gelen temsilcilerimizin zaman kısıtı da dikkate alınarak Komisyonun en etkin şekilde çalışabilmesine yönelik tüm tedbirler Komisyon Başkanlığımızca alınmaktadır.

Komisyonumuz bugüne kadar toplam 14 toplantı gerçekleştirmiş olup konuyla ilgili sorumlu kuruluşlar bakan düzeyinde olmak üzere en üst seviyede temsil edilmiştir. Başkanlığımızca, alanında uzman akademisyenlerimiz, medya temsilcilerimiz, meslek birlikleri, yargı organları mensupları, barolar ve her görüşten sivil toplum örgütlerinin, uluslararası kuruluşların da en üst seviyede Komisyonumuzda dinlenmesi için yoğun mesai harcanmaktadır. Bugüne kadar yapılan tüm çalışmalarda, Komisyon üyelerimiz ve hatta Komisyon üyesi olmayan milletvekillerimiz de çalışmalara özveriyle katılım ve katkı sağlamışlardır.

Bugüne kadar yapılan 14 Komisyon toplantısında toplam 55 kurum ve kuruluş, 100'den fazla katılımcı ve 60 temsilci tarafından sunum gerçekleştirilmiştir. Komisyonumuzun üç aylık görev süresi 20 Temmuzda sona erecektir. 22 Haziran tarihli Genel Kurulda alınan karar gereği, Meclisin 8 Temmuza kadar çalışması, Genel Kurul çalışmalarının bitmemesi durumunda bu sürenin daha da uzatılması öngörülmektedir. Bu kapsamda, Komisyonumuzun bu üç aylık kısa süre içerisinde tüm dinlemelerini yapması, kalan bir aylık ek süre içinde de saha ve rapor çalışmalarını tamamlaması gerekmektedir, yani süremiz çok kısadır. Bunun için çok fazla insanı dinlemek istiyoruz ve herkesin bu Komisyona katkı da bulunmasını arzu ediyoruz. Konunun çok yönlü araştırılması, Komisyon çalışmalarımızın etkin ve verimli geçmesini teminen üyelerimizin talepleri de dikkate alınmak suretiyle Komisyonumuz yoğun bir şekilde çalışmaktadır. Komisyon toplantıları haftanın üç günü yapılarak haftalık on beş saati aşabilmektedir ki haftanın beş günü hatta yedi günü toplantı yapabileceğimizi Komisyon üyelerimize de defaatle söylemiş ama çalışma imkânları ve programları dolayısıyla üç gün içerisinde toplantılarımızı bugüne kadar yaptık. Komisyonun çalışma sürelerinin uzunluğu, çekilme iradesini açıklayan üyelerimizce de diğer çalışmalarını aksattığı gerekçesiyle de eleştiriye sebebiyet vermiştir.

Toplantılarımızın etkin ve verimli geçmesi, sunum sonrası soru-cevap ve değerlendirmelerde 19 milletvekilimizin etkin katılımlarının sağlanmasını ve söz haklarının korunması teminen Komisyon Başkanlığımızca süre sınırını aşan üyelerimize yönelik uyarılarımız da olmuştur. Bu uyarılar, sınırsız söz alma hakkı olamayacağı ve diğer üyelerin haklarının ihlal edilmemesi amacıyla her Komisyon toplantısında uygulanan genel usullerdir. Komisyon toplantısına davete edilen katılımcıların görüşleri kendilerini bağlamakta olup Komisyonumuzca desteklendiği şeklinde yorumlanmasını asla kabul edemeyiz. Tüm katılımcılar kendi görüşlerini burada ifade ediyorlar, katılmak, katılmamak Komisyon üyelerimizin kendi takdirindedir.

Kadınlarımızın eşit bir birey olarak toplumsal hayatta yer almasına, güçlenmesine ve şiddetten korunmasına yönelik her türlü önlem, en etkin şekilde yirmi yıldır hem hukuki hem de politika düzeyinde alınmakta ve uygulanmaktadır. Uygulamadan kaynaklanan sorunların tespiti amacıyla yasama faaliyetleriyle ve bu kapsamda araştırma komisyonları kurularak sorunlar tespit edilmekte ve gerekli önlemlerin alınması sağlanmaktadır.

Başta Anayasamız olmak üzere, Türk Ceza Kanunu, Medeni Kanun, İş Kanunu gibi temel kanunlarımız; 6284 sayılı Kanun başta olmak üzere mevzuatımızda kadın hakları, kadın-erkek fırsat eşitliği ve kadına yönelik şiddetle mücadelede en ileri normlarla güvence altına alınmıştır. Kadın haklarının korunmasına, kadın-erkek fırsat eşitliğinin sağlanmasına ve kadına yönelik şiddetle mücadeleye yönelik ulusal mevzuatımız, kadın haklarının en önemli teminatlarıdır. Özellikle, kadına yönelik şiddetle mücadelede güçlü kanunları olan bir ülkeyiz. Kendi iç mevzuatımızın özellikle 2006/17 sayılı Başbakanlık Genelgesi'nin şiddetle mücadeledeki yeterliliği 22'nci, 23'üncü dönem CHP Milletvekili Sayın Gaye Erbatur tarafından da -ki katılımcı birçok kişi tarafından da- Komisyon toplantılarımızda açıkça dile getirilmiştir.

Kadına yönelik şiddeti bir insan hakkı ihlali ve partilerüstü bir konu olarak kabul etmemiz nedeniyle, Komisyonumuz tüm partilerin katılımıyla oy birliğiyle kurulmuştur. Komisyonumuz, kadına yönelik şiddetle etkin mücadelede kararlı olan bir iradenin tezahürü olduğu kadar bu konudaki samimiyetimizin de açık ve net bir göstergesidir. Aynı kararlılık ve samimiyete sahip olduğunu düşündüğüm ve dün çekilme yönünde açıklama yapan CHP'li Komisyon üyelerimizin de Komisyon çalışmalarımıza bundan sonra katılması temennisiyle, Komisyon çalışmalarımıza bundan sonra da emin, kararlı adımlarla devam edeceğiz.

Şimdi, Komisyon gündemimize...

FİLİZ KERESTECİOĞLU DEMİR (Ankara) - Sayın Başkan, bununla ilgili söz almak istiyorum, gündeme geçmeden.

BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Komisyon gündemimize geçmeden yapmış olduğumuz açıklama ve onun üzerine söz talebinde bulunan Filiz Kerestecioğlu'na söz vermek istiyorum.