| Komisyon Adı | : | (10 / 96, 234, 409, 501, 698, 1743, 1747, 1912, 2187, 2203, 2303, 2353, 2389, 2477, 2673, 2675, 2697, 2830, 2976, 2979, 3019, 3109, 3206, 3430, 3476, 3479, 3482, 3484, 3485, 3493, 3504, 3505, 3508, 3510, 3685, 3723, 3918, 3919, 3920, 3921, 3922, 3923, 3924) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu |
| Konu | : | Komisyonun bugünkü gündemine ve kadına yönelik şiddet sorununun çözümünde medyanın sorumluluğu ve uygun haber dilini kullanmasının önemine ilişkin açıklaması |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 4 |
| Tarih | : | 17 .06.2021 |
BAŞKAN ÖZNUR ÇALIK - Bugünkü Komisyon toplantımızı iki oturum hâlinde yapacağız.
Birinci oturumda haber yayını yapan kanal temsilcilerimizi, yöneticilerimizi dinleyeceğiz; ikinci oturumda ise yine haberlerimizin yazılı olduğu gazete genel yayın yönetmenlerini ve temsilcilerini dinleyeceğiz.
Birinci oturumda Komisyon çalışmalarımıza destek vermek üzere çok yoğun programlarına rağmen "Mevzubahis kadınsa, mevzubahis kadına yönelik şiddeti önlemekse biz de memnuniyetle üzerimize düşeni yapmak üzere ve yaptıklarımızı söylemek üzere buradayız." diyen çok kıymetli TRT Haber Kanal Koordinatörümüz Sayın Yahya Bostan bizimle birlikte; CNN Türk Haber Müdürü Sayın Elçin Ergün bizimle birlikte; Habertürk Ankara Temsilcimiz Sayın Sibel Demirci Erdem bizimle birlikte; Halk TV Ankara Müdürümüz Umut Yertutan bizimle birlikte; NTV Ankara Haber Müdürümüz Sayın Uğur Şevkat bizimle birlikte. Ben hepsine katılımları için çok teşekkür ediyorum.
Kıymetli milletvekillerim, değerli katılımcılar; Kadına Yönelik Şiddetin Sebeplerinin Tüm Yönleriyle Araştırılarak Alınması Gereken Tedbirlerin Belirlenmesi konulu Araştırma Komisyonumuzun çalışmalarına devam ediyoruz.
Günümüzde uluslararası ve ulusal düzeyde alınan tüm önlemlere, tüm tedbirlere rağmen şiddet, özellikle kadına yönelik şiddet, aile içi şiddet; ekonomik gelişmişlik düzeyi, kültür, coğrafi alan, dinî farklılıklar gösteren tüm toplumlarda maalesef yaygın olarak görülmeye devam ediyor ve insan hakları sorunu olarak hepimizin gündeminde. Çok boyutlu bir sorun olarak kadına yönelik şiddet yalnızca kadınların değil tüm toplumun olumsuz etkilenmesine sebebiyet veriyor. Ülkemiz özellikle son on dokuz yıl içerisinde Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde 2006'daki Başbakanlık Genelgesi'yle bir politika değişikliğine sebebiyet vererek "kadına yönelik şiddete sıfır tolerans" olarak belirlemiş ve o günden itibaren de Anayasa'da, Türk Ceza Kanunu'nda, Türk Medeni Kanunu'nda, İş Kanunu'nda, Borçlar Kanunu'nda, yönetmeliklerde, genelgelerde ve ulusal eylem planlarında politikalarımız çok net bir şekilde belirlenmiş vaziyette.
Özellikle kadına yönelik şiddet kamusal bir mesele olarak toplumun topyekûn mücadele etmesi gereken bir alan. Bu sebeple toplumun konuya bakışı ve algısı hayati önem taşımakta. Bu algının oluşmasında var olan tespitlerde ve çözüm konusunda bizlere destekleri olacağını düşündüğümüz en önemli alan medya ve medyanın da bu konuda sorumluluklarını paylaşmak, neler yaptıklarını dinlemek isteriz.
Kadına yönelik şiddet sorununun çözümünde toplumun meseleye olan bakışının doğru inşa edilmesi çok önemli. Özellikle medyanın konuyu doğru şekilde ele alması ve uygun bir haber diliyle sunması kamu algısının ve karar mercilerinin düşüncelerinin şekillenmesinde çok önemli. Geniş kitlelerde büyük etkisi olan medyanın kadına yönelik şiddeti haberleştirirken sahip olduğu sorumluluğu dikkate alarak özenli bir haber dili kullanması hepimizin en önemli temennisi. Toplum vicdanını derinden sarsan, hepimizin yüreğini kanatan kadına yönelik şiddet eylemleri toplumun ilgisini çekmesi sebebiyle medyada çok geniş yer bulmakta, toplumu korku ve infiale sürükleyebilmekte, saldırıya uğrayan kadınların kişisel haklarını maalesef çiğneyebilmekte; cinayetler başta olmak üzere, şiddet haberlerini toplumun sıradanlaştırarak algılayacağı şekilde sunabilmekte. Bu sebeple medyada kadın temsilinin doğru yapılması, kadınlarımızın dili de geliştirirken kadın temsilinin önemini özellikle vurgulamak isterim.
Sorumlu yayıncılık anlayışı biliyorum ki hepinizin hassasiyet gösterdiği bir alan. Medyanın etkileri konusunda yapılan araştırmalar şiddet gösteriminin saldırgan tutumlar üzerinde doğrudan veya dolaylı etkileri olduğunu ortaya koymakta. Ayrıca toplumda kadınlara yönelik şiddetin yaygınlaşmasında bu konuda yayınlanan haberlerin hatalı aktarımlarının etkili olduğunu görmekteyiz.
Ülkemiz uygulamalarında şiddetle mücadele, yürütülen politikalarla ve yasal düzenlemelerle yerine getirilmeye çalışılırken medyanın da bu mücadeleye ortak olmasını ve bu ortaklıkla birlikte zihinsel değişime katkıda bulunacak hizmetleri bizlerle birlikte sunmasını gönülden arzu ederiz.
5187 sayılı Basın Kanunu'nda ve 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'da, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği'nde cinsiyete dayalı ayrımcılık, kadın-erkek eşitliği, kadına yönelik şiddet ve medya alanına ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Biz bu hükümler çerçevesinde medyanın bu hükümlere azami hassasiyet göstermesini gönülden arzu ediyoruz. Tabii ki cezai müeyyidelerin uygulanması bizleri de üzer ama en son aşama olan cezaların uygulanması noktası medyanın karşı karşıya kaldığı başka bir sorun alanıdır.
Medyanın, kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddet haberlerini ve diğer yayınlarını kamusal sorumluluk anlayışı çerçevesinde ve yayın hizmeti ilkelerine uyarak vermesinde öz denetim ve otokontrol en önemli esas olmalıdır. Yani 5187 sayılı Yasa ve 6112 sayılı Yasa'dan önce medyanın öz denetimini ve otokontrolünü öncelikle kendi içerisinde yapması bizim en önemli temennimizdir. Medyanın hür fakat sorumlu anlayışının hâkim olması hepimizin sizlerden beklentisidir. Bu kapsamda, sektörün kendi öz denetimini yapmasına imkân verecek mekanizmaların oluşturulması ve var olan mekanizmaların etkinliğinin artırılması en önemli temennimizdir. Bu vesileyle, şiddetle topyekûn mücadele edilmesini teminen toplumsal farkındalık, zihinsel değişim ve duyarlılığın artırılması en önemli konu başlıklarımızdır.
Kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddet olaylarına medyanın yaklaşımı, haber kanallarımızın yaklaşımı, yayınlarda kullanılan dil ve kadın odaklı habercilik, medyada kadın temsilinin iyileştirilmesi ve güçlendirilmesi, medyada kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddetle mücadelede alınması gereken önlemler, kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddet olaylarının basın-yayın organlarında haber olarak yayınlanmasında medyanın sorumluluğu, medya sektöründe öz denetim mekanizmaları ve etkinliği; bu konuları dinlemek üzere sözü kıymetli konuklarımıza bırakmak istiyorum ve ilk sözü TRT Haber Kanal Koordinatörümüz Sayın Yahya Bostan'a bırakıyorum.