AHMET ÖZDEMİR (Kahramanmaraş) - Teşekkür ederim Başkanım.

Değerli Başkanım, kıymetli Komisyon üyeleri; bugün Adalet ve Kalkınma Partisi olarak vermiş olduğumuz Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin görüşmeleri için bir araya gelmiş bulunuyoruz. Sayın Başkanım, şahsınızı ve Komisyonumuzun kıymetli üyelerini saygıyla selamlıyorum.

Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'da yaklaşık on altı yıllık uygulaması sırasında zaman zaman değişiklikler yapılmış ve infaz sistemimizin daha etkin, verimli ve insan haklarına duyarlı bir şekilde işlemesi sağlanmıştır. Malumunuz 2020 yılı Nisan ayında çıkardığımız ve kamuoyunda "infaz paketi" olarak bilinen 7242 sayılı Kanun'la da infaz sistemimizde önemli değişiklikler yapmıştık. Bugün getirdiğimiz teklif, insani, vicdani, teknolojik gelişmelerin uygulamaya uyarlanmasını, sahadan alınan verilerin mevzuata dönüştürülmesini ve uygulamada birlik oluşturmayı hedefleyen düzenlemeler içermektedir.

Yapılan bu değişikliklere ek olarak hükümlülerin dış dünyayla ilişkilerini daha da güçlendirmek istiyoruz. Teknolojik imkânların gelişmesiyle birlikte ceza infaz kurumlarında dijital dönüşümün gerçekleştirilmesi amacıyla bazı düzenlemeler yapılması ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Böylelikle hükümlülerin dış dünyayla ilişkilerinin iyileştirilmesi de daha etkin bir şekilde gerçekleştirilmiş olacaktır. Öte yandan, teklifle Adalet Bakanlığınca hazırlanan ve Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından 2 Mart 2021 tarihinde kamuoyuna açıklanan İnsan Hakları Eylem Planı'nda yer alan bazı faaliyetlerin gerçekleştirilmesi de hedeflenmektedir.

Teklif 13 maddeden oluşmaktadır. Değerli Başkanım, kıymetli milletvekilleri; teklif 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, 4681 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları Kanunu ve 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkında Kanun'un olmak üzere 4 farklı kanunda değişlik içermektedir.

Şimdi, teklifte yapılması öngörülen değişikliklere kısaca değinmek istiyorum. Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları Kanunu'nda yapılması öngörülen değişiklikler: Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurullarına, hükümlü ve tutukluların naklinde kullanılan araçlar ile adliye binalarında bekletildikleri veya sağlık kuruluşlarında tedavi gördükleri bölümleri yerinde görebilme, inceleyebilme, yönetici ve görevlilerden bilgi alabilme, hükümlü ve tutukluları dinleyebilme görevleri verilmektedir. İzleme Kurulları tarafından düzenlenen raporların bir örneğinin Kamu Denetçiliği Kurumu ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumuna da gönderilmesi sağlanmaktadır. Ayrıca bu raporların infaz hâkimliklerine gönderilmesi bakımından infaz hâkimliğine yapılmış bir şikâyetin bulunması koşulu da kaldırılmıştır.

Türk Ceza Kanunu'nda yapılması öngörülen değişiklikler: Fiili işlediği sırada akıl hastası olanlar hakkında verilen güvenlik tedbirlerinin infazı aşamasında verilecek kararların infaz hâkimleri tarafından verilmesi gerektiği açıkça hükme bağlanmakta ve böylelikle uygulamada yaşanılabilecek tereddütlerin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.

Yabancı hükümlüler hakkında denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezaların infazına karar verildikten sonra sınır dışı edilebilme işlemleriyle ilgiyi olarak bu hükümlülerin durumlarının İçişleri Bakanlığınca değerlendirilmesine imkân sağlanmaktadır. Koşullu salıverilme aşaması için kanunda yer alan bu imkân denetimli serbestlik aşaması için de getirilmiştir.

Tamamen insani saiklerle ve çocuğun yüksek menfaati gözetilerek hazırlanmış bu maddede anne ve babanın hükümlü olmasından dolayı çocuğun yaşayacağı mağduriyetlerin önüne geçirilmesi düşünülmüştür. Adalet Komisyonumuzun kıymetli üyelerinin oluruyla Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunun kabulü söz konusu olduğunda 15 yaşından küçük çocuğu olan 217 adli ve 205 örgütlü suçlardan olmak üzere toplam 422 kadın hükümlünün çocuğu bu imkândan faydalanacaktır.

Nakil talebinde bulunan hükümlülerin maddi durumlarının yetersiz olduğunu belgelendirmeleri durumunda bu hükümlülerden nakil giderlerinin alınamayacağı da hükme bağlanmaktadır. Hükümlülere gerekli teknik alt yapının bulunduğu ceza infaz kurumlarında elektronik yöntemlerle de mektup alıp gönderebilme imkânları getirilmektedir. Hükümlü tarafından resmî makamlara veya savunması için avukatına gönderilen mektup, faks ve telgrafların ekonomik ortamda da alıcısına ulaştırılabilmesine imkân sağlanmaktadır.

Kamu düzeninin korunmasıyla, toplum ve kurum güvenliğinin sağlanması veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla terör ve örgütlü suçlardan mahkûm olan hükümlülere gelen veya bu hükümlüler tarafından gönderilen mektup, faks ve telgrafların dijital olarak kaydedilmek suretiyle veya fiziki olarak saklanabileceği hüküm altına alınmaktadır. Bu iletilere ilişkin kayıt ve belgeler amacı dışında kullanılmayacak, kanunda açıkça belirtilen hâller dışında hiçbir kişi veya kurumla paylaşılmayacak, soruşturma ve kovuşturmaya konu edilmemiş ise en geç bir yıl sonunda silinecek, resmî makamlara veya savunması için avukatına gönderilen mektup, faks, telgraf veya elektronik iletiler dijital olarak kaydedilmeyecek veya fiziki olarak muhafaza edilmeyecektir.

Ceza infaz kurumunda bulunan bu hükümlülerin ziyaretçileriyle yaptığı görüşmelerin dinlenebilmesine veya kaydedilebilmesine imkân tanınmaktadır. Mevcut mevzuatta şu anki cezaevlerinde bulunan 283 bin mahkûmun dinlenmesi söz konusu iken getireceğimiz düzenlemeyle dinlenebilecek mahkûm sayısı mevcut durumun yüzde 10'una kadar düşürülmektedir; terör suçları ve örgütlü suçlarla sınırlandırılmaktadır ve kişiye de yaptığı görüşmelerin dinlenebileceği önceden bildirilmektedir.

Hükümlüleri ziyaret süresi uzatılmaktadır. Hükümlülere ve tutuklulara hasta ziyareti amacıyla verilen izinler arasındaki beklenilmesi gereken bir aylık süre şartı da kaldırılmaktadır.

5235 sayılı Kanun'la yapılması öngörülen değişiklikler: Soruşturmayı sonlandıran kararlarla ilgili olarak uygulamada oluşabilecek farklılıkların önlenmesi ve uygulama birliğinin sağlanması amacıyla cumhuriyet başsavcılarına ve bölge adliye mahkemesi cumhuriyet başsavcılarına sorumluluk verilmektedir. Böylelikle uygulamada benzer olaylarda birbiriyle çelişen kararların verilmesi önlenerek yargıya olan güvenin artırılması amaçlanmaktadır.

Değerli Başkanım, kıymetli Komisyon üyeleri; ülkemizin adalet ve ceza infaz sisteminin iyileştirilmesine katkı sağlamak amacıyla hazırlanan teklifin milletimiz için hayırlı olmasını diliyorum. Teklifin müzakerelerine vereceğiniz katkılar nedeniyle şimdiden hepinize çok teşekkür ediyor, saygıyla selamlıyorum.