SELAHATTİN MİNSOLMAZ (Kırklareli) - Sayın Başkanım, Saygıdeğer Divan, çok kıymetli Komisyon üyeleri, değerli misafirler, basın mensupları; ben de kanun teklifinde imzası olan bir milletvekili olarak öncelikle heyetinizi, Komisyonumuzu saygıyla selamlıyorum, İlyas Bey'e de acil şifalar diliyorum. Komisyonumuzun çalışmasının hayırlı olmasını, kanun teklifinin de hayırlı olması temennisiyle kanun teklifi hakkındaki bilgilendirmeyi müsaadeniz olursa Sayın Başkanım yapmak istiyorum.

Öncelikle, 5368 sayılı Lisanslı Harita Kadastro Mühendisleri ve Büroları Hakkında Kanun'da yaptığımız değişiklik teklifine katkı veren Cumhurbaşkanı Yardımcımız Sayın Fuat Oktay Bey'e, Çevre ve Şehircilik Bakanımız Sayın Murat Kurum Bey'e, Grup Başkan Vekilimiz Mehmet Muş'a, Komisyon Başkanımız siz zatıalinize, milletvekili arkadaşlarıma, kıymetli bürokratlarımıza ve uzmanlara teşekkür ediyorum.

Değerli Başkanım, Değerli Komisyon üyeleri; 5368 sayılı Lisanslı Harita Kadastro Mühendisleri ve Büroları Hakkında Kanun'da neden değişiklik yapıyoruz? Bunu sizlerle paylaşmak istiyorum.

Öncelikle 17 Haziran 1938 tarih ve 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun'un 1'inci maddesinde "Türkiye Cumhuriyeti hududları dahilinde mühendislik ve mimarlık unvan ve salahiyeti ile sanat icra etmek isteyenlerin aşağıda yazılı vesikalardan birini haiz olmaları şarttır:

a) Mühendislik veya mimarlık tahsilini gösteren Türk yüksek mekteblerinden verilen diploma sahibi olmak." bu temel husustur.

Yine, 21 Haziran 1987 tarih ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu'nun 3'üncü maddesinde "Kadastronun fennî işlerinin ihale yoluyla yaptırılması" 27 Ağustos 2008 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan Tapu Planları Tüzüğü'nün 3'üncü maddesinde ise "Mühendis: Harita ve kadastro, harita, jeodezi ve fotogrametri mühendisi veya yüksek mühendisi" 6'ncı maddesinde ise "Bu Tüzük kapsamındaki tapu plânlarının yapım, kontrol, aplikasyon, sayısallaştırma ve hataların düzeltilmesi işlerinin teknik sorumluluğu mühendis tarafından üstlenilir." denilerek açıkça belirtilmektedir.

Yukarıda ifade edilen kanunlara ve tüzüğe göre mühendislik ve mimarlık eğitimi veren üniversitelerden mezun olan harita kadastro mühendisleri iş tasnifi olmaksızın serbest harita kadastro mühendislik ve müşavirlik hizmetlerini yapabilme hakkını haizdir. Ancak 16/6/2005 tarihinde çıkarılan 5368 sayılı Lisanslı Harita Kadastro Mühendisleri ve Büroları Hakkında Kanun'la, harita kadastro mühendislerine verilen yetkilerde sınırlamalara gidilmiştir. Bu Kanun'un 1'inci maddesine göre lisanslı harita ve kadastro mühendislik bürolarınca yapılacak işler genel ifadeyle kadastro teknik hizmetlerinden tescile tabi olmayan işlemlerin yapım ve kontrolü, tescile tabi olan işlemlerin yapımı olarak belirlenmesine rağmen, uygulamada çıkarılan yönetmelik ve genelgelerle sürekli genişletilmekte ve bunun sonucunda da konuların mahkemeye kadar intikal ettiği süreçler yaşanmaktadır. Hatta "tescile tabi bazı işler" denildiğinde serbest harita ve kadastro mühendisleri tarafından yapılan 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 15'inci ve 16'ncı maddelerine göre ifraz; yine 18'inci maddeye dayalı arazi ve arsa düzenleme işlemleri, kadastro çalışmaları, kadastro yenileme çalışmaları, kamulaştırma çalışmaları ve benzeri birçoğu lisanslı bürolara verilebilir. Çünkü bunların hepsi tescile tabi işlemler çatısı altında değerlendirildiğinde böyle bir çelişkinin zuhur ettiği tespit edilmiştir. Hatta bir ilimizde bir OSB çıkarmış olduğu -18'inci madde- imar uygulaması ihalesinde "Lisanslı harita kadastro mühendislik büroları katılabilir." diye şartnameye bu hususu dercedebilmiştir. Kanun, yönetmelik ve yeni bir genelge çıkıncaya kadar mevcut genelgelerle lisanslı harita kadastro mühendislik büroları, vatandaş tarafından kısaltılmasıyla LİHKAB'ların yapacağı işlemler şu an itibarıyla aplikasyonlar, cins değişikliği, birleştirme, irtifak hakkı tesisi, hatalı bağımsız bölüm düzeltme için teknik rapor hazırlanması, cins değişikliği eki olarak röperli kroki, vaziyet planı ve bağımsız bölüm planları olmaktadır. Ancak kanunda ifadenin çok geniş olması sebebiyle sürekli çıkarılan yönetmelik ve genelgelerle bu işler -ilave işlerin yapım sorumluluğu da- lisanslı harita kadastro mühendislik bürolarına verilmeye devam eder bir durum hâline gelmiştir. Bu da lisanslı harita kadastro mühendislik büroları ile serbest çalışan harita kadastro mühendislik büroları arasında çatışmaya ve sosyal barışın bozulmasına neden olmuştur. 3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Kanunu'yla, 3402 sayılı Kadastro Kanunu'yla, 27 Ağustos 2008 tarihli Tapu Planları Tüzüğü'yle verilen ancak 5368 sayılı Lisanslı Harita Kadastro Mühendisleri ve Büroları Hakkında Kanun'la bu yetkileri çelişkili bir şekilde sınırlandırılan serbest harita kadastro mühendislik ve müşavirlik hizmetleri şunlardır: Ayırma (ifraz) ve yola terk, ihdas işlemleri, yapı aplikasyon projesi, vaziyet planı, bağımsız bölüm planı, röperli kroki, fennî mesuliyet, işletme sağlığının üretim haritaları, plan, kota ve kübaj hesabı, ihale işlerinde kadastro yapım, kadastro yenilemesi, arazi toplulaştırması, sayısal harita üretimi, imar uygulaması ve benzeri işler yani serbest harita mühendislik büroları eliyle yapılan işler.

Serbest harita kadastro mühendislerine verilen işler incelendiğinde LİHKAB'lara verilen işler aslında serbest harita kadastro mühendisleri tarafından dolaylı olarak yapılmakta, hatta LİKHAB'a ait bu işler, serbest harita kadastro mühendislerinin yaptığı işlemlerin içerisinde teferruat durumunda olan işler hâlindedir. LİHKAB'lara verilen bu işlemleri serbest harita kadastro mühendisleri bir bütünün içinde yapabilirken, tek başına yapılması ilgili kanunla kısıtlanmaktadır. Yani bir serbest harita kadastro mühendisi dev bir imar planını, imar uygulamasını yapabilirken bunun içerisinde bir parselin aplikasyonunun dahi yapılamadığı bir süreç oluşmuştur. Eğer bu işler özellik arz eden, özel ihtisas gerektiren işlerse, serbest harita kadastro mühendisleri bütünün içinde de bu işleri yapamaması gerekir mantıken ama işin bütününü yapabilmeyi haiz olan serbest harita kadastro mühendislik büroları, lisanslı büroların işlem yaptığı süreç içerisinde, kocaman hektarlarca büyüklükteki bir imar planını, imar uygulamasından kendi ürettiği koordinatla kendi ürettiği bir parselin aplikasyonunu yapamaz duruma geldi. Bu, anlatılmaya çalışılan çelişkinin somut noktalarından bir tanesidir.

Serbest harita kadastro mühendislerinin tek iş olarak yapamadığı ancak yasayla kendilerine verilen işler içinde yaptığı LİHKAB işleri, LİHKAB'ların yaptığı yani lisanslı harita kadastro mühendislik bürolarının yaptığı işler tek başına şunlardır: Aplikasyon, cins değişikliği, birleştirme, irtifak hakkı tesisi, hatalı bağımsız bölüm düzeltme için teknik rapor hazırlanması, cins değişikliği eki olarak röperli kroki vaziyet planı ve bağımsız bölüm planlarıdır.

Yapılacak düzenleme neler getiriyor? Yapılacak düzenlemeyle serbest harita kadastro mühendislik, müşavirlik büroları ve lisanslı bürolar arasındaki süreç öneride nasıl düzenleniyor? Serbest harita kadastro mühendislerinin yaptıkları toplu işlemlerdeki tevhit -birleştirme- aplikasyon, cins değişikliği, irtifak hakkı tesisini müstakil olarak yapamama gibi garabet uygulamaya son verilmiş olacak. Yani bütününü yapan, imar uygulamasının tamamını yaparken bir parsel üzerinde aplikasyon anlamında bir tasarrufta bulunamazken bu uygulamayla, inşallah, bu durum düzeltilecek.

Mevcut durumda 19 ilde iş potansiyeli zayıf olduğu için LİHKAB yok ama 196 adet serbest harita kadastro mühendislik bürosu hizmet veriyor. Sayın Başkanımızın da ifade ettiği gibi, bazı yerlerde iş potansiyeli olmadığı için, bu lisanslı harita kadastro mühendislik büroları hizmetinin de yurt sathında tüm işlemeleri kapatıcı bir şekilde etkili olmadığını da düşünüyoruz. 28 ilde sadece 1 adet LİHKAB bürosu varken, bu 28 ilde 508 adet serbest harita kadastro mühendislik bürosu da yine bu mühendislik hizmetlerini vermeye devam ediyor. Bir ilde, hatta ilçede 1'den fazla serbest harita kadastro mühendisi olduğu için hizmet vatandaşın ayağına gitmiş olacak; düzenlemeyle, yapmış olduğumuz genişletmeyle, bunun serbest harita kadastro mühendislerinin geneline, on yıllık tecrübeyi haiz mühendislere yaygınlaştırılmasıyla, hizmete vatandaşımızın daha etkin ulaşması daha etkin bir şekilde sağlanacak ve rekabet oluşturulacak. Müşterinin seçme hakkı ve müşteri memnuniyeti sağlanmış olacak. Örneğin, Şanlıurfa ilinde sadece 1 tane lisanslı harita kadastro mühendislik bürosu olduğu için, Siverek ilçesindeki vatandaş 80 kilometre yol gelip merkezde ancak bu işlemi yaptırabilecek. Oysa Şanlıurfa ilinde 5 adet serbest harita kadastro mühendislik bürosu olduğu için, kendisine en yakın serbest harita kadastro mühendislik bürosuna gitmesi yeterli olabilecek. Sürekliliği olan aplikasyon, cins değişikliği gibi işlemlerin sadece 230 lisanslı harita kadastro bürosuna ve yaklaşık 600 teknik elemana pay edilmesi yerine, 3.047 serbest harita kadastro mühendislik bürolarına yaklaşık 20 bin teknik elemana da pay edilerek haksız iş paylaşımı giderilmiş ve adalet sağlanmış olacak.

Yapılan düzenlemeyle üniversitelerde aynı eğitimi alıp aynı bölümlerden mezun olmuş harita kadastro mühendisleri arasındaki çatışma, haksız rekabet ve ikileme son vermek için her iki grubun da bütün işleri yapabilmesi sağlanacak. Hem hizmetin vatandaşın ayağına götürülmesi ve seçme hakkı tanınması hem de serbest çalışan harita mühendisleri arasında işlerin adil paylaşımı sağlanmış olacaktır. Mevcut uygulamada lisanslı harita kadastro mühendisi olmayan serbest harita kadastro mühendislerinin süreklilik arz eden işleri yapma imkânından mahrum edildiği için ayakta kalma şansı daha da zorlaşarak sektörde sorunlar ve çatışmalar derinleşecek; halka hizmet değil, kâr amaçlı açılmış olan LİHKAB'lar lehine haksız rekabet ve tekelleşme daha da artacaktır.

Sayın Başkanım, 5368 sayılı Lisanslı Harita Kadastro Mühendisleri ve Büroları Hakkında Kanun'da yaptığımız değişikliklere gelince -maddeler itibarıyla kısaca- 1'inci maddede lisanslı bürolar kendilerine verilen görevlere ilave olarak serbest harita kadastro mühendislik ve müşavirlik faaliyetleri de yürütebileceklerdir.

2'nci maddede lisanslı harita kadastro mühendislik bürolarının açılıp işletilmesi, lisans sahibi olanlara aittir. Lisanslı harita kadastro mühendislik belgesi alabilmek için on yıl denetim şartı getiriliyor. Kamu veya özel sektörde harita ve kadastro mühendisi olarak çalışmış olmak, yani mezun olduktan sonra bu faaliyetleri yapıyor olmak önemli bir kriter olarak getirilecek. Yatırılacak teminat 50 bin Türk lirasına çıkarılıyor ve en önemli uygulamalardan bir tanesi -kanun teklifinin getirdiği- sınav kaldırılıyor. 3'üncü madde de sınavla ilgili madde olduğu için yürürlükten kaldırılıyor. Kanunun önceki düzenlemesinde sınavı tanımlayan bir madde olduğu için 3'üncü maddede sınavın kaldırılması söz konusu.

4'üncü maddede; 2'nci maddedeki şartları taşıyanların lisanslı harita kadastro mühendislik faaliyetleri yürütebilmek için Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne müracaat ederek lisans belgelerini alabilecekleri hususu düzenleniyor. İl bazında hizmet verebilmeleri, büroların istedikleri ilçede açılabilmeleri bu madde içerisinde düzenleniyor. En az 3 teknik eleman; harita kadastro mühendisi, tekniker ve teknisyen çalıştıracaklar, bunlardan en az birisinin lisans sahibi harita kadastro mühendisi olması şartı getiriliyor. Tapu kadastro mühendisleri, lisanslı büroların faaliyetleriyle ilgili denetim yapacak, denetleme sonucunda yasaya aykırı uygulama varsa uyarma, kınama, lisansın geçici veya sürekli iptali cezası verebilecekler. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü işleyişle ilgili usul ve esaslar hakkında yönetmelik çıkaracak.

5'inci maddede Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün ilave edilen bu maddeyle 4'üncü maddedeki denetleme görevini yaparken mevzuata aykırı hareket eden lisanslı harita kadastro mühendislik bürolarına vereceği kınama, lisansın geçici veya sürekli iptali gerektiren fiil ve eylemler tanımlanıyor.

6'ncı maddedeyse, lisans hakkının devredilemeyeceği, il bazında 1'den fazla şube veya irtibat bürosu açılamayacağı, ancak yetkili oldukları ilin ilçelerinde lisanslı harita kadastro mühendislik bürosu açılmamışsa buralarda şube ve irtibat bürosu açabilecekleri, hizmetin yurt sathına yayılabilmesi için bu hizmeti almak isteyen vatandaşlarımızın ve diğer mühendislik disiplinlerinin her alanda bu hizmeti alması sağlanacak.

7 ve 8'inci maddelerde lisansın iptali ve cezai hükümlerin 4/A maddesine göre verileceği ifade edilmektedir.

Sayın Başkanım, Değerli Komisyon üyeleri; 9'uncu madde de geçici bir madde olup mevcutta memurluktan istifa etmek suretiyle lisanslı büro açanların istemleri hâlinde altı ay içinde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne müracaat etmeleri hâlinde memuriyete geri dönme hakkı veriliyor. Böylece, bir mağduriyetin de önüne geçmesi için bu geçici madde ihdas edilmiş oluyor.

Sayın Başkanım, Değerli Komisyon üyeleri; 10 ve 11'inci maddeler, yürütme ve yürürlük maddeleri.

Sayın Başkanım, kanunun taslak hazırlanması, bir değişiklik yapılması yönündeki gerekçesi -siz de ifade ettiniz- benim de ifade etmeye çalıştığım şekliyle bu kadar. Önemli bir kanun düzenlemesi olduğunu düşünüyoruz. Daha önce de tüm parti gruplarındaki mühendis arkadaşlarımızla öncesinde konuştuğumuz ve bu hususta yurt sathında bir birliğin ülkede her alanda bu faaliyetin ülkemizin tüm illerinde ve ilçelerinde yapılmasının yaygınlaştırılmasını, bir mesleğin içerisinden lisanslı harita kadastro mühendislik büroları gibi bir meslek alanı ihdas edilmek suretiyle bazı iş ve işlemlerin belli bir büro tarafından yapılıp diğerlerinin "diğer meslek mensuplarınca yapılamaz, olmaz" şeklinde düzenlenmesi yönünde önemli düzenlemeler getirdiği inancındayız.

Harita mühendisliği mesleği, tüm mühendislik disiplinlerinin başlangıcında olan temel bir mühendislik. Mimarın, üzerinde mimari çalışması, yer bilimleri mühendislerinin, jeoloji mühendislerinin, jeofizik mühendislerinin, geoteknik mühendislerinin, maden mühendislerinin, inşaat mühendislerinin, şehir plancılarının tüm bu sahada yapılan çalışmaları öncesinde haritanın oluşturulması gerekiyor. Harita, topoğrafyayı, bir şekilde araziyi bir bilgisayar ortamında veya bir pafta ortamında mühendisin önüne getiren çok değerli bir altlık. Bu haritaların üzerinde, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğümüzün yurt sathında yaptığı çok önemli kadastro faaliyetleriyle beraber mülkiyet de işleniyor ve sonrasında tüm mühendislik iş ve işlemleri, yapmış olduğumuz mega ulaştırma projeleri, şehircilik planları, altyapı planları tamamen bu projeler üzerinde yapılıyor. Dolayısıyla, meslektaşlarımızın, ülke genelinde 20 binin üzerinde faaliyet gösteren meslek erbabının aynı zamanda bu faaliyetlerde etkin görev alması ve mesleki bir barışın da meslek erbapları arasında bir ayrılığa gayrılığa yol açmadan bu şekilde tanımlanan bir kanunun inşallah Komisyondan geçtikten sonra Mecliste de kabulünün benim şahsi kanaatim ve imza sahibi tüm milletvekili arkadaşlarımızın, diğer parti gruplarından da meslektaş mühendis kardeşlerimizle yaptığımız istişareler sonucunda bu düzenlemenin yapılması gerektiği kanaatindeyiz.

Ben şu an için bu kadar bilgi vermemin yeterli olduğunu düşünüyorum.

Hayırlı uğurlu olmasını temenni ediyorum.

BAŞKAN TAHİR AKYÜREK - Teşekkür ederiz Selahattin Bey.

Yani vukufiyetiniz, imza attığınız kanuna vukufiyetiniz dikkat çekti.

SELAHATTİN MİNSOLMAZ (Kırklareli) - Sağ olun Başkanım.