MUSTAFA BAKİ ERSOY (Kayseri) - Sayın Başkanım, Sayın Bakanım, Plan ve Bütçe Komisyonumuzun saygıdeğer üyeleri, muhterem milletvekilleri, değerli bürokratlar, basınımızın güzide mensupları; hepinizi saygılarımla selamlıyorum.

Sayın Bakan, detaylı sunumuzun ve bilgilendirme notlarınız için çok teşekkür ederim. Bakanlığınızın görev alanı iç ticaret, dış ticaret, gümrük, tüketicinin korunması, ürün güvenliği, esnaf ve sanatkârlar gibi hem hitap ettiğiniz kitle hem de görev ve sorumlulukların ehemmiyeti itibarıyla oldukça kapsamlı olduğu için, ben de belli başlı satır başlıklarıyla ticari anlamda gördüğümüz bazı noktalara değinmek istiyorum.

Bilindiği üzere Türkiye'de "ticaret" denilince ilk akla gelen şehirlerden bir tanesi seçim bölgem olan Kayseri'dir. Kayseri Anadolu'daki ilk ticari belgelerin gün yüzüne çıktığı şehirdir. Adı ticaret ile bütünleşmiş olan şehrimiz Selçuklu'nun, Osmanlı'nın, cumhuriyetin en zor dönemlerinde dahi üretimden kopmamış, her zaman üreten, çalışan ve katma değer sağlayan bir şehir olmuştur. Kayseri, coronavirüsün tüm ekonomik dengeleri sarstığı, piyasaları zorladığı süreçte dahi üretime âdeta bir karınca gibi devam etmektedir. Fakat Sayın Bakanım, yıllardır mümkün mertebe kendi imkânlarıyla işlerini yürüten şehrimizin sizlerden beklentileri vardır. Bu beklentileri ben Kayseri özelinde dile getireceğim ama aslında bu başlıklar tüm Türkiye genelinde birçok esnafın, iş adamının, vatandaşın ortak paydada buluştuğu sorunları hâline gelmiştir.

Sayın Bakanım, alışverişin, sosyalleşmenin, ticaretin yapı taşları hâline gelmiş alışveriş merkezlerinin ve cadde mağazalarının kira sözleşmelerinde esneme yapılmaması esnafımızı zor durumda bırakmıştır. İş yeri kiralamalarında uygulanan stopaj oranı yüzde 20'den yüzde 10'a, yine iş yeri kiralamalarında uygulanan KDV oranı yüzde 18'den yüzde 8'e düşürülmüş, bu uygulama kira ödeyen esnafımıza bir nebze olsun nefes aldırmıştı. Fakat bu oranların sıfıra çekilmesi, mevcut durumda esnafımızın ortak beklentileri arasındadır.

Pandemi sürecinin başlamasıyla birlikte belli kısıtlamalara tabi tutulan restoran, kafe gibi yiyecek-içecek hizmeti veren müesseselerimiz kısıtlamaların kalktığı dönemlerde dahi, insanların tedbir amaçlı tercih etmemesinden dolayı istenilen miktarda kazanç elde edememiş, satış anlamındaki istikrarlarını büyük ölçüde kaybetmişlerdir. Bu işletmelerimiz için prim ve kredi borçlarının ötelenmesi ve ötelenen vergi ve SGK borçlarının yeniden yapılandırılması iş dünyasının talepleri arasında yer almaktadır.

Reel sektörün üretim maliyetlerinde enerji giderleri oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Enerji maliyetlerindeki fiyat artışları, fonlar, vergiler, KDV ve yüksek dağıtım payları firmaların üretim ve rekabet güçlerini olumsuz etkilemektedir. Birçok reel sektörün ana üretim giderlerinden olan elektrik ve doğal gaz gibi enerji kaynaklarının maliyetlerinin minimum seviyelere çekilmesi için KDV oranlarının indirilmesi ve gerekli diğer tedbirlerin alınmasının uygun olacağını düşünmekteyim.

Sayın Bakanım, firmalar, personel sıkıntısı çekmektedir. İŞKUR tarafından özellikle imalat sanayisinde çalıştırılmak üzere gönderilen personeller, yapılacak işleri ağır bularak işbaşı yapmaktan kaçınmakta ve işsizlik maaşı almaya devam etmektedirler. İŞKUR'a kayıtlı işsizlerden kendisine teklif edilen işleri 2 kez reddeden kişilerin işsizlik maaşının geçici süreyle ya da kalıcı olarak kesilmesi, sosyal yardım alan kişilerden çalışabilir durumda olanların İŞKUR'a otomatik olarak kaydının yapılması ve yine aynı şekilde kendisine teklif edilen işleri 2 kez reddedenlerin sosyal yardımlarının geçici süreyle ya da kalıcı olarak kesilmesi, özellikle imalat sektöründe personel çalıştırılmasıyla ilgili olarak vergisel avantajlar getirilmesi ve bu avantajların çalışan maaşlarına yansıtılması ile bu problemin büyük ölçüde çözüme kavuşacağını düşünmekteyim.

Sayın Bakanım, günümüzde birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerde çok ciddi teşvikler verilerek yatırımların artırılmaya çalışıldığını ve millî ekonomiyi korumacılık tedbirlerinin arttığını görmekteyiz. Global rekabet koşulları firmaların ayakta kalabilmesi için üretim sektöründe maliyetlerin minimum seviyede tutulması gerekliliğini ön plana çıkarmaktadır. Bizim de ülke olarak hem mevcut yatırımlarımızı korumamız ve geliştirmemiz hem de yeni yatırımların önündeki engelleri tamamen kaldırıp kapsamlı teşvik uygulamalarıyla yatırımcılarımızın üzerindeki yüklerin kaldırılmasıyla bu problemin büyük ölçüde çözüme kavuşacağını yine düşünmekteyim.

Bu kapsamda, üreticilerin daha kolay ve verimli üretim yapabilmelerini temin ederek istihdamı artırmak amacıyla, sanayi ürünlerinin üzerine ekstra finansman yükü olarak gelen bağımsız denetim zorunluluğu gibi zorunluluklar ile yasa kaynaklı zorunlu istihdam yükleri azaltılmalıdır.

Bir diğer sorunumuz ise EXIMBANK tarafından iskonto edilen fatura bedellerinin TL cinsinden ödenmesidir. Yabancı para olarak kullandırılan krediler, hesaplara yabancı para olarak aktarılmalıdır. Özellikle döviz kurlarının hareketli olduğu dönemlerde hesaba aktarılan döviz karşılığı TL'yle tekrar döviz geri alınmak zorunda kalındığında günlük yüzde 1'lere varan makaslar oluşmaktadır. Bu durum sonucunda bazen kredi maliyeti 2 katına kullanan açısından yüzde 50, yüzde 100 oranında artmaktadır. Ayrıca, ekonomideki çarkların daha seri dönmesi için büyük tabir edilen firmalarımızın da TL kredisine ulaşabilir olmasının uygun olacağını düşünmekteyim çünkü birçok KOBİ, büyük tabir edilen firmalarımızın tedarikçisi konumundadır. KOBİ dışındaki firmalara da kısa, orta ve uzun vadede Türk lirası kredisi verilmesinin ticareti kolaylaştıracağını düşünmekteyim. EXIMBANK tarafından iskonto edilen fatura bedellerinin TL cinsinden ödenmesi döviz kurlarında oldukça hareketlilik yaşanan şu günlerde firmaları zarara sokabilmekte, firma kârlarını ortadan kaldırabilmektedir. Ayrıca, yapılan ödemelerin akşam saatlerinde yapılması nedeniyle aynı gün dövize geri çevirme işlemi gerçekleştirilememektedir. Bu da kurdan dolayı kâr-zarar riskini daha da artırmaktadır. İskonto işlemlerinde paranın geldiği para birimiyle firmalara ödeme yapılmasıyla bu problemin de büyük ölçüde çözüme kavuşacağını düşünmekteyim.

Sayın Bakanım, Kayseri'mizin ihracat anlamında en iddialı olduğu sektörlerden bir tanesi de şüphesiz yatak sektörüdür. Hâl böyle olunca maalesef, özellikle de bizim ihracat girdilerimizden rahatsız olan Amerika Birleşik Devletleri antidamping vergisi adı altında ticari mobinglere başvurmaktadır. Son olarak ABD, sektöre yüzde 20,3 antidamping vergisi kararı çıkarmıştır. Bu da özellikle 2021 Ocak ayı itibarıyla firmalarımızın ABD pazarından çekilmesi, dolayısıyla küçülmeye gitmesi ve istihdam kaybı yaşaması anlamına gelmektedir. Sizlerden talebimiz, yatak sektöründeki ihracatın baltalanmaması için navlun desteği gibi adımların atılarak ihracatçı firmaların desteklenmesi ve pazardan çekilmesinin önlenmesidir.

Sayın Bakanım, tüm bunlara rağmen şehrimizde, Kayseri'mizde, Allah'a şükürler olsun ihracat rakamları pandemiye rağmen 2020 yılında da artarak devam etmektedir. Bu durumdan ve katkılarınızdan dolayı Bakanlığınıza, şahsınıza ve tüm bürokratlarımıza çok teşekkür ediyorum.

Sayın Bakanım, son olarak iktisadi ve idari bilimler fakültesi mezunu kardeşlerimiz gümrük memurlukları için sizlerden kadro beklemekteler. Uzun süredir Ticaret Bakanlığı tarafından alım yapılmamasıyla ilgili bölümlerden mezun kardeşlerimiz için bir istihdam sorunu meydana gelmiştir. Sizlerden beklentileri, gümrük memurlukları için yeterli kadronun açılmasıdır.

Sayın Bakanım, geçtiğimiz günlerde de Hakk'a yürüyen kıymetli annenize Allah'tan rahmet diliyorum, mekânı cennet olsun, yattığı yer nur olsun, başınız sağ olsun; Allah sizlere sağlıklı uzun ömürler nasip etsin diyorum.

2021 yılı Bakanlık bütçenizin de hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum.

Teşekkür ederim.