| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2021 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi (1/281) ile 2019 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanun Teklifi (1/280) ve Sayıştay tezkereleri a) Adalet Bakanlığı b) Ceza ve İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu c) Türkiye Adalet Akademisi ç) Anayasa Mahkemesi d) Yargıtay e) Danıştay f) Hakimler ve Savcılar Kurulu g) Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ğ) Kişisel Verileri Koruma Kurumu |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 4 |
| Tarih | : | 10 .11.2020 |
BEKİR KUVVET ERİM (Aydın) - Teşekkür ederim.
Sayın Başkan, kıymetli Plan ve Bütçe Komisyonu üyeleri, Sayın Bakanım, Bakan Yardımcılarım, kıymetli bürokratlar ve çok kıymetli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Sözlerime başlamadan önce, Kurtuluş Savaşı'mızın Başkomutanı, cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ü vefatının 82'nci yıl dönümünde rahmetle minnetle anıyorum. Bizlere miras bıraktığı Türkiye Cumhuriyeti'ni ilelebet yaşatmak ve güçlendirmek için çalışmaya devam edeceğiz.
İnsan hak ve özgürlüklerinin korunması ve bundan da öte geliştirilmesi, demokrasi ve hukuk devletinin olmazsa olmaz gereğidir. Temel hak ve özgürlükler alanında şimdiye kadar sağladığımız kazanımları korumak ve bu alanı daha da geliştirmez zorundayız. Geride bıraktığımız on sekiz yıllık süreçte, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde, her alanda olduğu gibi Adalet Bakanlığımızın çalışmalarında yani başta Anayasa ve temel yasalarda olmak üzere, gerçekleştirilen değişikliklerle adalet sistemimize çok önemli yenilikler kazandırılmıştır.
Reform niteliğinde değişiklikleri içeren Yargı Reformu Strateji Belgesi bu yenilik ve düzenlemelerden biridir. Genel olarak bahsetmek gerekirse Yargı Reformu Strateji Belgesi'nde hak ve özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesi, yargı bağımsızlığı, tarafsızlığı ve şeffaflığın geliştirilmesi, insan kaynaklarının nitelik ve niceliğinin artırılması, performans ve verimliliğin artırılması, savunma hakkının etkin kullanımın sağlanması, ceza adaleti sisteminin etkinliğinin artırılması, hukuk yargılaması ile idari yargılamanın sadeleştirilmesi ve etkinliğinin artırılması, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin yaygınlaşması amaçlanmıştır.
Bireylerin hak ve özgürlük alanlarını daha da genişletmek amacıyla birinci yargı paketiyle getirilen düzenlemeyle Terörle Mücadele Kanunu'nun 7'nci maddesine "Haber verme sınırlarını aşmayan veya eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz." hükmü eklenmiştir.
İfade özgürlüğünü ilgilendiren yargı kararlarına karşı kanun yolu güvencesini artırmak amacıyla da hakaret ve suç işlemeye tahrik, suçu ve suçluyu övme, halkı askerlikten soğutma ve daha birçok suç unsuru yönünden bölge adliye mahkemeleri ceza değerlerince verilen kararlara karşı ayrıca Yargıtayın izniyle temyiz kanun yoluna başvuru imkânı sağlanmıştır.
Suça sürüklenen çocuklar için azami tutukluluk süreleri kısaltılarak, tutukluluk süreleri, fiili işledikleri sırada 15 yaşını doldurmamış çocuklar hakkında yarı oranında, 18 yaşını doldurmamış çocuklar hakkında dörtte 3'ü oranında uygulanmasının önü açılmıştır.
İnternet ortamındaki erişimi engelleme usullerinin de ifade özgürlüğü çerçevesinde ele alınması temin edilmiş, geliştirilen düzenleme sayesinde erişimin engellenmesi, kararlarının ilgili internet sitesinin tümü için değil, sadece ihlale konu yayın, kısım veya bölümle ilgili olarak uygulanması temin edilmiştir.
Yaklaşık 90 bin hükümlümüzün cezaevlerinden tahliyesini sağlayan ve kamuoyunda infaz düzenlemesi olarak bilinen Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'la da yargı reformu hedefleri kapsamında önemli adımlar atılmıştır.
Kadınlar ve yaşlılar için öngörülen konutta infaz usulünden ceza sınırları artırılarak çocuklar da bu usule dâhil edilmiştir. Hâkim ve savcıların atama, nakil ve terfi sisteminin nesnel ve liyakate dayalı ölçütlerle geliştirilmesi amacıyla hâkim-savcı mülakat sınavının geniş temsile dayalı bir heyet tarafından yapılması hayata geçirilmiştir. Meslek etiğinin hizmet öncesi ve içi eğitimlerde yer alması sağlanmıştır.
Fetullahçı terör örgütünün darbe girişiminin ardından kapatılan Türkiye Adalet Akademisi, hâkim ve savcıların meslek öncesi, meslek içi eğitimlerinin akademik bir yaklaşımla yeni bir kurumsal yapıya kavuşturulması için yeniden kurulmuştur.
Mesleki ve teknik liselerin adalet alanları ile adalet meslek yüksek okullarının kapasitelerinin geliştirilmesi amacıyla adalet personeli alımına ilişkin sınavlarda bu okulların mezunlarına yönelik öncelik tanınmasına ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Yeni istinaf mahkemeleri faaliyete geçirilerek sayıları 15'e çıkarılmıştır. Birinci yargı paketiyle iş ve çalışma hürriyetinin ihlali, güveni kötüye kullanma ve suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçları uzlaşma kapsamına alınarak uzlaşma öngörülen hükümler genişletilmiştir.
Tüketici mahkemelerinde görülen uyuşmazlıklarda dava açılmadan önce ara bulucuya başvurulması dava şartı hâline getirilmiştir. Buna göre, tüketici hakem heyetleri görevi kapsamında olmayan ve doğrudan tüketici mahkemelerinde açılması gereken davalarda dava şartı ara buluculuk usulünün uygulanması gerekecektir.
Son on sekiz yılda yapılan adalet hizmetleri alanındaki icraatlara da bakacak olursak; 2002 yılında, Adalet Bakanlığımızın merkezî yönetim bütçesi içindeki payı yüzde 0,83 iken, 2020 yılında yaklaşık yüzde 2'ye çıkmıştır. Hâkim ve cumhuriyet savcısı sayısı 2020 Ekim ayı itibarıyla 21.852 olmuştur. Bunların 14.958'i hâkim, 6.894'ü ise cumhuriyet savcısıdır. Adliyelerde ve ilgili birimlerde görev yapan adalet personeli sayısı 2020 yılı Ekim ayı itibarıyla 75.380'e, ceza ve infaz kurumlarında çalışan personel sayısı ise 71.681'e çıkmıştır. 2002 yılında adli yargıda 3.581 mahkeme varken bu sayı 2020 Ekim ayı itibarıyla 6.545'e çıkarılmıştır; 2002 yılında idari yargıda 146 mahkeme varken bu sayı 2020 yılı Ekim ayı itibarıyla 220'ye çıkarılmıştır. Bölge adliye mahkemeleri Temmuz 2016 tarihinde 7 şehrimizde faaliyete geçmiştir; bu sayı 2017 yılında 9'a, 2020 yılında 15'e çıkarılmıştır. İdari yargıda istinaf yargılaması yapan bölge idare mahkemeleri Ekim 2020 tarihi itibarıyla 8 şehrimizde faaliyettedir.
2002 yılından itibaren standartlara uymayan 28.692 kişi kapasiteli toplam 355 ceza infaz kurumu kapatılmış ve 171.291 kişi kapasiteli 368 yeni ceza infaz kurumu açılmıştır.
Son on sekiz yılda 258 adalet hizmet binası yapılmıştır. 2020 yatırım programına alınan İstanbul Bakırköy, Kütahya, Sakarya ve Mardin adalet binalarıyla birlikte Aydın ilimiz de programa alınmıştır; proje aşaması bitmek üzere, en kısa sürede ihalesi yapılarak inşaatına başlanacaktır. Bunun için de Sayın Bakanımıza hemşehrilerim adına ayrıca teşekkür ederim.
Sayın Bakanım, değerli milletvekilleri; ülkemizde adaletin ve hukukun üstünlüğüne dayalı, herkesin güven duyduğu, her türlü güç odağından bağımsız, tarafsız, vatandaşlarımızın ihtiyaçlarına cevap verebilen bir hukuk sistemini hayata geçirmeyi temel vazifemiz olarak görüyoruz. Bu zamana kadar her alanda olduğu gibi reform ve değişimlerin öncüsü Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'a ve Sayın Bakanımıza sizlerin huzurunda şükranlarımı sunuyorum.
Sözlerime son verirken adalet hizmetlerini en üst seviyeye yükseltme gayesi doğrultusunda hazırlanan Adalet Bakanlığımızın ve ilgili kuruluşların 2021 yılı bütçesinin devletimize, milletimize ve tüm yargı teşkilatımıza hayırlı olmasını temenni ediyorum.
OTURUM BAŞKANI ABDULLAH NEJAT KOÇER - Sayın Erim, çok teşekkür ederim.
Süreyi çok uygun kullandınız.
BEKİR KUVVET ERİM (Aydın) - İki buçuk dakika alacağım var.