İBRAHİM AYDIN (Antalya) - Teşekkür ediyorum Başkanım.

Sayın Başkanım, Değerli Bakanım, saygıdeğer Komisyon üyeleri ve milletvekili arkadaşlarım, çok kıymetli bürokratlar; hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Ben de, İzmir'de yaşanan deprem afeti sebebiyle tüm İzmirlilere ve aziz milletimize geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum, hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet diliyorum, yakınlarına başsağlığı diliyorum. İnşallah, bundan sonra böyle büyük afetlerle karşılaşmayız. Tabii ki, burada depremin değil aslında çürük binaların insanı öldürdüğünü gördük. İnşallah, bunun da önlemleri alınır.

Uluslararası turizm talebi, 2009 yılında yaşanan finansal krizden bu yana istikrarlı bir büyüme eğilimi gösterirken 2010-2019 dönemi, sektörde rekabet ortamının yoğunlaştığı bir süreç olmuştur. Uluslararası turizm pazarında 2019 yılında turist sayısı bir önceki yıla göre yüzde 3,5 artarak 1,5 milyar kişiye; turizm gelirleri ise yüzde 1,4 artarak 1,5 trilyon dolara ulaşmıştır. Son yıllarda ülkemizin turizm sektöründe sergilediği büyüme eğilimi devam etmiş, 2019 yılında turist sayısı önceki yıla göre yüzde 11,9 artarak 51,2 milyona; turizm geliri ise yüzde 16,9 artarak 34,5 milyar dolara ulaşmıştır. Buna göre ülkemiz, rekor düzeyde turist girişiyle uluslararası turizm pazarından yüzde 3,5; Avrupa turizm pazarından yüzde 6,9 pay almış; turizm gelirlerinde ise bu pay sırasıyla, yüzde 2,3 ve yüzde 6 olarak gerçekleşmiştir. Ülkemiz, gelen turist sayısı açısından dünyada 6'ncı sırada yer alırken turizm geliri açısından 13'üncü sıraya yükselmiştir. 2015 yılından bu yana ziyaretçi başına ortalama harcamada yaşanan düşme eğilimi, 2019 yılında son bulmuş ve ziyaretçi başına ortalama harcama geçen yıla göre yüzde 2,9 artarak 660 dolar olarak gerçekleşmiştir. 2019 yılında yabancı ziyaretçi başına ortalama harcama 642 dolar, yurt dışında ikamet eden ve ülkemizi ziyaret eden vatandaşlarımızın ortalama harcaması ise 796 dolar olmuştur.

Sayın Başkan, kıymetli milletvekilleri, değerli katılımcılar; 2019 yılında ülkemize gelen 45,1 milyon yabancı ziyaretçinin yüzde 36,4'ü OECD, yüzde 29,2'si de Baltık ülkelerindendir. Bir önceki sene olduğu gibi ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülkeler arasında yüzde 15,6'yla Rusya birinci, yüzde 11,2'yle Almanya ikinci, yüzde 6'yla Bulgaristan üçüncü sırada yer almıştır. 2020 yılında ülkemize gelen yabancı ziyaretçi sayısının 14,5 milyon kişi ve turizm gelirinin 12,1 milyar dolar olarak gerçekleşeceği öngörülmektedir.

2019 yılında yaşanan büyümenin ardından 2020 yılına olumlu beklentilerle başlayan turizm sektörü, tarihte ilk defa ülke sınırlarının kapanmasına, hava yolu seferlerinin durdurulmasına ve seyahatin yasaklanmasına neden olan Covid-19 pandemisinden dolayı büyük bir darbe almıştır. Uluslararası turizm pazarına bakıldığında turist sayısının 2020 yılının ilk yarısında yüzde 65 oranında azaldığı görülmektedir. Özellikle, seyahat kısıtlamalarının arttığı yılın ikinci çeyreğinde, turist girişlerinde yüzde 95,2 oranında düşüş gerçekleşmiştir. Uluslararası turizm pazarının 2019 yılı seviyelerine geri dönmesinin iki buçuk ila dört yıl arasında süreceği tahmin edilmekle beraber, toparlanma süresi, turistin güven algısının iyileşmesine, seyahat kısıtlamalarının kademeli olarak kaldırılmasına ve ekonomik koşulların düzelmesine bağlı olarak değişkenlik gösterecektir.

Turizm talebindeki daralmanın yanı sıra turizm arzında da küçülme beklenmektedir. Turizm tedarik zincirleri yeniden çalışmaya başlasa bile alınan önlemler, işletmelerin sınırlı kapasitede faaliyet göstermesi anlamına gelmektedir. Mevcut kriz, hükûmetlerin ve turizm sektörünün krizlere hazırlıklı olma ve müdahale kapasitelerinin boşluklarını ortaya çıkarmıştır.

Salgın döneminin en önemli sorunlarından biri de işletmelerin birçoğunun kapanarak nakit akışının tamamen kesilmesi veya talepteki daralma nedeniyle nakit akışının önemli ölçüde sekteye uğramasıdır. Bu nedenle, işletmelerin ucuz ve hızlı bir şekilde finansmana erişmeleriyle, vergi ve sigorta primleri gibi benzeri yükümlülük ödemelerinin ertelenmesi son derece önemli hâle gelmiştir.

Birçok alt sektörle ilişkisi bulunan turizm sektöründeki diğer bir konu ise mevcut istihdamın devam ettirilmesi hususudur. Bu amaçla, ülkelerin en çok başvurduğu yöntem, ülkemizde olduğu gibi kısa çalışma ödeneği ve benzeri uygulamalarla işletmelerin istihdam maliyetlerinin bir bölümünün karşılanması olmuştur.

Turist güvenini yeniden tesis etmek ve turizm talebini canlandırmak için ulusal ve uluslararası düzeyde koordinasyona ihtiyaç duyulmaktadır. Şeffaf, doğru ve güvenilir bilginin aktörlerle paylaşılması sektörün krizi atlatabilmesi açısından önem arz etmektedir. Küresel salgının turizm sektöründe yapısal değişikliklere neden olması beklenmektedir. Hijyen ve sağlık odaklı hizmet anlayışıyla dijital dönüşüme ayak uydurma becerisi işletmelerin ayakta kalabilmelerinin temel şartı olarak öne çıkmaktadır. Nitekim turizm talebinde de az temasla hizmet alma ekseninin artacağı değerlendirilmektedir. 2020 yılı, dünyada olduğu gibi ülkemiz turizmi açısından da kayıp bir yıl olarak değerlendirilmektedir.

Ülkemizde salgınla ilgili alınan önlemler kapsamında 27 Mart 2020 itibarıyla tüm dış uçuşlar durdurulurken iç hatlarda ise belli sayıda özel izinle uçuşlar yapılmaya başlanmıştır. Söz konusu seyahat kısıtlamaları nedeniyle turizm faaliyetleri durma noktasına gelmiş olup nisan ve mayıs aylarında ülkemize gelen yabancı ziyaretçi sayısı önceki yıla göre yüzde 99 azalmıştır. Seyahat kısıtlamaları ve sokağa çıkma yasaklarının büyük bölümüne haziran ayında son verilirken birçok ülkeye uçak seferleri yeniden yapılmaya başlanmıştır. Ocak-Ağustos 2020 döneminde Türkiye'yi ziyaret eden yabancı ziyaretçilerin sayısı önceki yıla göre yüzde 76,6 düşüşle 7,3 milyon kişi olarak gerçekleşmiştir. Turizm gelirleri ise 2020 yılının ilk çeyreğinde, 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 11 düşüşle 4,1 milyar ABD doları seviyesine gerilemiştir.

Sayın Başkan, kıymetli vekiller, değerli katılımcılar; kontrollü normalleşme sürecine geçilmesiyle birlikte turizm faaliyetlerinin güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından konaklama, yeme içme ve deniz turizmi tesislerine turizm amaçlı sportif faaliyetlere, turist rehberleri hizmetlerine ve kültür sanat tesislerinin kontrollü normalleşme sürecine ilişkin genelgeler yayınlanmıştır. Genelgeler kapsamında, olağanüstü pandemi koşullarında sağlıklı ve güvenli bir turizmi mümkün kılmak ve alınan tedbirlerin üst seviyede güvenilirliğini sağlamak için 1 Temmuz 2020 tarih ve 2020/14 sayılı Genelgeyle Güvenli Turizm Sertifikası uygulaması başlatılmıştır. Bu çerçevede, turizm işletme belgesi olan veya olmayan 30 oda ve üzeri kapasitedeki tüm konaklama tesislerinin Güvenli Turizm Sertifikası alması zorunlu hâle getirilmiştir. Söz konusu sertifika, ulaşımdan konaklamaya, tesis çalışanlarından yolcuların sağlık durumuna kadar uzanan geniş bir yelpazede yeni tedbirler getirmektedir. Ekim 2020 itibarıyla, 1.671 tesis için Güvenli Turizm Sertifikası düzenlenmiştir.

Pandeminin sektörde olumsuz etkisini azaltmak üzere çeşitli önlemler hayata geçirilmektedir. Bu çerçevede, seyahat acenteleri için destek oluşturulmuş, turizm sektöründe sezonluk çalışanlar dâhil olmak üzere tüm çalışanların kısa çalışma ödeneğinden faydalandırılması sağlanmıştır. Mesleklerini geçici olarak icra edemeyen turist rehberlerine yönelik kredi paketi hazırlanmış, Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliği'nde değişiklik yapılarak, paket tur bedellerinin iadesinde esneklik getirilmiştir. Nisan 2020'de uygulanmasına başlanılması planlanmış olan konaklama vergisi ise ertelenmiştir. 2020 yılı rezervasyonlarına ilişkin, tur operatörleri ve seyahat acenteleri tarafından konaklama tesislerine yapılan ön ödemelerin iadesi taleplerini yerine getirmek üzere konaklama tesislerine yönelik kredi paketleri oluşturulmuştur. Kültür ve Turizm Bakanlığı belgeli restoran ve kafeterya işletmeleri için Hazine Destekli Kefalet Sistemi çerçevesinde Kredi Garanti Fonu teminatlı destek kredi paketi hayata geçirilmiştir. Millî Emlak Genel Tebliği'ne göre, turizm tesislerinde 1 Nisan 2020-30 Haziran 2020 tarihleri arasında tahsil edilmesi gereken ecrimisil ve kullanım bedeli ödeme süreleri, başvuru şartı aranmaksızın faiz uygulanmadan altı ay ertelenmiştir. Turizm sektörüne yönelik, KGF kefaletinde 10 milyar TL tutarında kredi desteği sağlanmıştır. 2020 yılında, bir yandan Covid-19 pandemisinin turizm sektörü üzerinde olumsuz etkileri azaltılmaya çalışılırken, diğer taraftan sektörün gelişimi için yeni adımlar atılmaya devam edilmiştir. Kıyılarımızda ücretsiz, güvenli ve sıhhi plajların oluşturulması amacıyla 2019 yılında Bodrum ve Çeşme'de açılan halk plajlarının yapımı 2020 yılında...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Sayın Aydın, ilave süre veriyorum.

Buyurun.

İBRAHİM AYDIN (Antalya) - 2019 yılında, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu'nda yapılan değişiklikle Kültür ve Turizm Bakanlığına sağlanan kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ile turizm merkezleri içinde hizmet verilecek alanlarda altyapı yatırımları yapabilme ve yaptırabilme imkânı doğrultusunda; Antalya Serik Arıtma Tesisi için ihale yapılmış, 15/9/2020 tarihinde ise Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Muğla Büyükşehir Belediyesi arasında Bodrum Torba-İçmeler Atık Su Tesisi ve bağlantılı altyapı tesisleri projesinin protokolü imzalanmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri, kıymetli katılımcılar; 2019 yılı itibarıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı, belgeli 4.038 tesiste 992 bin, belediye belgeli 8.104 tesiste 546 bin yatak bulunmakta olup yatırım aşamasında 181 bin yatakla birlikte ülkemizde toplam yatak kapasitesi 1,7 milyondur.

Covid-19 pandemisinde turizm sektörünün desteklenmesi amacıyla uygulanacak kriz yönetimi ve normalleşme planları önem taşımaktadır. Bu kapsamda, özel sektör ile yakın iş birliği öne çıkmaktadır. Ülkemizde, öncelikli iç turizme yönelik senaryoların oluşturulması, tedarik zincirlerinin daha az etkilenmesini sağlayacaktır.

Son yıllarda yaptığımız en güzel çalışmalardan birisi de Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı faaliyetleridir. Bu konuda, turizmin ülke ekonomisine sağladığı katkılar nedeniyle ülkemizin sahip olduğu kültür ve turizm değerlerinin turizm ekonomisine kazandırılması artırılarak turizmi ülkenin sathına ve tüm yıla yayılmasını sağlamak amacıyla 2019 yılında 7183 sayılı Kanun'la kurduğumuz Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı Yönetim Kurulu, seçim işlerini tamamlayarak çalışmalarına başladı. Ajansın kurulmasıyla ülke tanıtımımızı, tıpkı turizm gelirlerinin yüksek olduğu diğer ülkelerdeki gibi devletin desteğiyle özel sektör tarafından yapmaya başladık. Ajansın en önemli gelirleri olan turizm payları, sektör paydaşlarından alınmakta olup toplanan turizm payları sayesinde tanıtıma yönelik olan bütçemizi önemli ölçüde artırdık. Böylece tanıtım bütçemizi, başta Akdeniz çanağında bulunan rakip ülkelerle rekabet edebilir noktaya taşıdık. Ajansın kurulmasıyla birlikte ülkemizin yurt dışında gerçekleştirdiği tanıtım faaliyetlerine yönelik operasyonel gücü artmış, ülkemizin algısını olumsuz bir şekilde sürdürecek sektörün kırılganlıklarının azaltılması bakımından önemli kazanımlar elde edilmiştir. Bunun ilk faydasını Thomas Cook krizinde fazlasıyla gördük. Thomas Cook'un iflası nedeniyle ülkemize yönelik azalabilecek arzı, dünyanın en önemli hava yolları ve seyahat sektörünün diğer temsilcileriyle yaptığımız pazarlama faaliyetleriyle, bu şirketlerin ülkemizde gerçekleştirdikleri uçuş ve kapasite artışıyla aştık. Bu sene ise ajansın başarısını, günlük alışkanlıklarımızı değiştiren Covid-19 pandemisinde tüm dünyada seyahatlerin...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN LÜTFİ ELVAN - Sayın Aydın, lütfen tamamlayınız.

İBRAHİM AYDIN (Antalya) - ...ülkemize olan turizm talebinin yeniden başlamasının en önemli itici güçlerinden biri olan Güvenli Turizm Sertifikasyon Programı uygulamasıyla gördük. Bilim Kurulunun görüş ve tavsiyeleriyle, sektör temsilcilerinin de katılımlarıyla geliştirilen ve dünyada örnek gösterilen bu Programla, konaklama, yeme içme tesislerimiz ile tur ve transfer araçlarımızın sağlıklı ve hijyenik bir ortamda hizmet sunumları sağlanmıştır.

Bu yıl, 2020 Patara Yılı olarak ilan edilmişti. Gerçi pandemiden dolayı tam amacına, hedefine ulaşmamıştır. İnşallah, önümüzdeki yıl da devam ederek bu konuda ülkemizin tanıtılmasıyla ilgili güzel bir şey olacak.

Yine, en önemli konulardan birisi, yaptığımız, bu ormanların kırk dokuz yıla kadar olan tahsislerinin süreleri bitmek üzereyken onların uzatılması, tesislerimizin yenilenmesiyle ilgili de güzel bir çalışma olacaktır.

Ben, 2021 yılı bütçesinin hayırlı uğurlu olmasını diliyorum.

Saygılar sunuyorum.