NİLGÜN ÖK (Denizli) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.

Sayın Başkan, Plan ve Bütçe Komisyonumuzun değerli üyeleri, çok değerli bürokratlar; ben de hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Tabii ki hepimizin bildiği üzere Çin'de ortaya çıkan ve tüm dünyayı etkisine alan Covid-19 salgınıyla tüm dünyada olduğu gibi biz de mücadele etmek zorunda kaldık ve bununla ilgili birçok tedbirler aldık. Ülkemizin bu salgın hastalığa karşı mücadelesinde adım adım bir strateji izlediğini ve acele etmeden, tüm piyasalarda panik ortamı yaratmadan başarılı bir şekilde yönettiğini açıkça ifade etmek istiyorum. Özellikle sağlık alanındaki altyapımız sayesinde, tüm dünyaya şöyle bir baktığımızda, Türkiye bu sınavı gerçekten başarılı bir şekilde veriyor ve vermektedir.

Nisan ayında açıkladığımız coronavirüsün ekonomik ve sosyal etkilerini bertaraf etmek için hazırladığımız Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi esnafımızdan işverenimize, çalışanlarımızdan emeklilerimize kadar toplumun her kesimine bir şekilde dokundu. 12 Ekim itibarıyla rakamlar vermek istiyorum: 3 milyon 580 bin 532 kişiye 20 milyar 303 milyon 591 bin 915 TL kısa çalışma ödeneği, 2 milyon 45 bin 139 kişiye 5 milyar 116 milyon 119 bin 331 TL nakdî ücret desteği, 846.609 kişiye 3 milyar 936 milyon 886 bin 312 TL işsizlik ödeneği olmak üzere sosyal koruma kalkanı kapsamında toplam 38 milyar 580 milyon 216 bin 199 lira ödeme yapılmış durumdadır.

Görüşmekte olduğumuz kanun teklifiyle, Sayın Cumhurbaşkanımızın da kararıyla işveren prim desteği, prim teşviki, gelir vergisi stopaj teşviki ile damga vergisi desteğinin süresinin 31 Aralık 2023'e, kısa çalışma ödeneğinin süresinin ise 30 Haziran 2021'e kadar uzatılabilmesine olanak sağlıyoruz. İşsizlik Sigortası Kanunu'na eklemek istediğimiz maddeyle de işsizlik ödeneğinden yararlandırılanların işten ayrılmalarını takip eden dokuz gün içinde işe girmeleri ve on iki ay süreyle kesintisiz hizmet akdine tabi olarak çalışmaları hâlinde, işsizlik ödeneğinden yararlandıkları süre için hesaplanacak uzun vadeli sigorta primlerinin İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanmasını sağlıyoruz. Böylece, işsizlik ödeneğinden yararlandırılan kişilerin işsiz kaldıkları sürenin azaltılmasını ve iş gücüne daha çabuk geri dönmelerini teşvik etmeyi amaçlamaktayız.

Bütün dünyadaki bu Covid'in etkisiyle tabii ki Türkiye'de istihdam maalesef olumsuz yönde etkilendi. Biz de bu anlamda istihdamın artırılmasına önem veriyoruz. İstihdamın korunması, artırılması amacıyla kadınları, gençleri veya Mesleki Yeterlilik Belgesi bulunanları istihdam eden özel sektör işverenlerine sağlanmakta olan prim desteği ve vergi desteği uygulamalarının 31/12/2023'e uzatılması için Cumhurbaşkanlığına yetki veriyoruz. Cumhurbaşkanımızın, sektörel olarak ayrı ayrı veya bir bütün olarak kısa çalışma ödeneğini uzatabilme süresini de 30/6/2021 tarihine kadar uzatmak istiyoruz. Çünkü maalesef pandeminin ekonomik etkileri hâlâ devam etmektedir.

Bu pakette, kısa çalışma başvurusunda bulunmuş özel sektör iş yerlerine de kısa çalışmanın sona ermesi ve haftalık normal çalışma sürelerine dönülmesi durumunda normalleşme desteği sağlıyoruz. Son iki ay içinde 159 bin iş yeri ve 1,2 milyon çalışan normalleşme desteğinden yararlandı ve destek süresi bu yılın sonunda bitiyor. Bu yasayla normalleşme desteğinin 2021 Haziran ayına uzatılmasını planlıyoruz. Tabii ki Sayın Girgin bahsetti, bu kısa çalışma ödeneğinde işçiler normal çalıştı, diğer günlerde tam çalıştılar, ödeneklerini alamadılar... Ben bilemiyorum, Denizli sanayi kenti, kısa çalışma ödeneğinden faydalanan bütün firmalarla ilgili çok ciddi denetimler yapıldı. Böyle bir şey Denizli özelinde -ben orada yaşadığım için biliyorum- mümkün değil, çok ciddi kontroller oldu.

Tabii, hepimizin bildiği üzere bu pandemi döneminde vatandaşlarımızı ekonomik açıdan rahatlatmak için de nakdî ücret desteğinde bulunduk ve bulunmaya da devam edeceğiz. Bu kanun tasarısı yasalaşır ise işten çıkardığı kişileri işe geri alan işverenlere günlük 44,15 lira, aylık 1.324 lira destek verilecek.

Teklifte, kayıt dışı sigortasız çalışan işçiler için de önemli bir düzenleme olduğunu görüyoruz. 2019 başından bu yılın nisan ayına kadarki süre içinde sigortasız çalıştırılıp da işten çıkarılan kişileri, işverenin sigortalı işe alması hâlinde, sigortasız çalışan süreleri için işverene hiçbir cezai yaptırım uygulanmayacak, geçmiş borçlar tahsil edilmeyecek. Bu durum hâlen çalışan sigortasız işçiler için de geçerli. Ayrıca, bu kişilere yönelik prim teşviki de verilecek. Aslında bu kanunun devreye girmesiyle birlikte, eğer çok ciddi sıkı denetimler de olursa ben bunun sigortasız çalışanlar için de önemli bir adım olduğuna inanıyorum.

Teklifle, kısmi çalışma da teşvik ediliyor. Daha doğrusu kısmi çalışma ortamı yaratıp yeni istihdam sağlanmaya çalışılıyor. Yasa tasarısıyla, kısmi zamanlı çalışmayı kabul eden hizmet erbabına gelir vergisi ve damga vergisi istisnası da getirilmiş oluyor. Destekten yararlanmak için kısmi süreli çalışmayı kabul eden kişinin yerine yeni bir kişinin işe alınması şartı var. Yeni işe alınan, kısmi çalışmayı kabul eden kişinin çalışmadığı günler çalışacak veya yeni işe alınacak kişinin de en az altı ay çalıştırılması gerekmekte. Bu durumda her bir çalışan için brüt asgari ücretin yüzde 10'u kadar destek verilecek ve kısmi süreli çalışmaya geçen çalışanların belirlenen vergi tutarına isabet eden ücretleri de gelir vergisinden istisna olacak.

Tabii ki ekonomimizin uluslararası rekabetçiliğini geliştirmek, yeni ihracat pazarları oluşturmak ve mevcut pazarlardaki payımızı artırmak için de istihdam imkânı genişletmek adına yeni bir madde de bu kanun teklifinde mevcut. Tam mükellef gerçek kişilerin Gümrük Kanunu kapsamında dolaylı temsilci olarak yetkili kılınan Posta İdaresi ya da hızlı kargo taşımacılığı yapan şirketler tarafından düzenlenen elektronik ticaret gümrük beyannamesiyle gerçekleştirdikleri mal ihracatı kapsamında elde ettikleri kazancın yüzde 50'sine, beyannamede bildirilen gelirlerden indirim uygulanmış olacak. Ayrıca, yurt dışında bulunan para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını yine teklifteki hükümler çerçevesinde 30 Haziran 2021 tarihine kadar Türkiye'deki banka veya aracı kuruma bildiren gerçek veya tüzel kişiler söz konusu varlıkları serbestçe tasarruf edebilecek.

Yine, teklifte, daha önce görüştüğümüz İmar Kanunu'nda yapılan değişiklikle elektronik haberleşme altyapılarında yapı ruhsatı alınmasına dair düzenlemeler bulunmakta.

Kısacası, Sayın Başkan, değerli üyeler; bu salgın döneminde ekonominin ve piyasanın işler hâlde tutulması, tarım, ticaret ve dış ticaret başta olmak üzere tedarik zincirinin koparılmadan işletilmesi tüm mücadeleyi etkileyebilecek önemli niteliktedir. Bu nedenle ülkemizin bir yandan salgının teşhisi, tedavisi ve yayılmasını önleme konularında mücadele ederken diğer yandan da büyük ekonomik krizleri önleyebilmek adına attığı bu adımları önemli olarak görüyorum. Dün Sayın Cumhurbaşkanı Yardımcımızın açıkladığı verilere de baktığımızda, gerçekten Avrupa'daki ülkelere ve dünyaya baktığımızda, bu ekonomik gelişmelere, büyüme ve küçülme rakamlarına baktığımızda bunu da görebiliyoruz.

Salgınla mücadelenin ekonomik anlamda tüm dünyayı etkileyecek olması acı bir gerçek. Bu nedenle ülkemizin ulusal düzeyde aldığı önlemler sayesinde hastalık sona erdiğinde ülke ekonomisinde en az zararla bu süreci atlatabilmesi en büyük hedefimizdir.

Ben sözlerime son vermeden önce bu kanun teklifini getiren sevgili arkadaşlarımıza teşekkür ediyorum.

Hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum.