BAŞKAN CANAN KALSIN - Değerli üyelerimiz 27'nci Yasama Döneminin Üçüncü Yasama yılının sonlarına gelmiş bulunuyoruz. Bu vesileyle, Komisyonumuzun görev yaptığı iki yıl boyunca yaptığımız faaliyetleri kısaca değerlendirmek ve anlatmak istiyorum.

Kayıtlara geçmesi açısından fayda görüyorum ki 27'nci Dönemde göreve başladığımızdan bu yana; 10 üst komisyon toplantısı, 35 alt komisyon toplantısı olmak üzere toplam 45 toplantı yapmış bulunmaktayız. Bunların da yanında Mardin'de ve İstanbul'da iki büyük çalıştay düzenledik. Ayrıca, Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya'da gerçekleşen geniş ölçekli kadın hakları alanında düzenlenen zirvelere katkı verdik. Birçok STK, üniversite, Cumhurbaşkanlığı Strateji Başkanlığı olmak üzere kurum ve kuruluşla toplantılar yaptık. Bu performansımızla Parlamentodaki pek çok komisyona göre oldukça önde bulunuyoruz. Açıkçası Plan ve Bütçe Komisyonundan sonra KEFEK komisyonu çalışma saatleri açısından ikinci noktada ama aylık olarak da tabii bunlar tekrar toplantılara ve saatlere göre değerlendiriliyor. Şu anda KEFEK'in çalışmaları noktasında böyle bir noktadayız. Oldukça verimli ve etkin bir çalışma dönemi geçirdiğimize inanıyoruz.

Malumunuz olduğu üzere şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kadınların, çocukların, aile bireylerinin ve tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişilerin korunması ve bu kişilere yönelik baskı ve şiddetin önlenmesi amacıyla yasal düzenlemeler yapılmıştır. Ancak uygulamada birtakım sorunlar yaşanmaktadır. Biz de KEFEK olarak bu alanda yaşanan sorunları detaylı bir şekilde inceleyebilmek, kadına yönelik her türlü şiddetin ortadan kaldırılması için neler yapılması gerektiği konusunda çalışmalar yapmak amacıyla Komisyonumuz bünyesinde bir alt komisyon daha kurduk.

Alt Komisyonumuz çok boyutlu bir sorunun bütün taraflarını dinledi, yerinde incelemeler yaptı, çözüm için öneriler geliştirdi. Hâlihazırda alt komisyonumuzun faaliyetlerini ve çözüm önerilerini raporlama çalışmaları devam ediyor. En yakın zamanda raporunu tamamlayacak ve Komisyonumuza da sunacaktır.

Kadınlarımızın sosyal, siyasal alanda olduğu kadar ekonomide de var olmalarını sağlamak adına birçok çalışma yaptık. Başta gençlerimizi geleceğe hazırlamak adına 4.0 dijital çağ robotların, insanların ve yapay zekânın iş birliği yaptığı ve süper akıllı toplum olarak bilinen 5.0 çağının artık kaçınılmaz olduğu ortaya çıkmıştır. Yeni dünya düzeninde var olabilmeleri için bugün mevcut olan mesleklerin yüzde 47'sinin olmayacağını ve iş kollarının yüzde 75'nin STEM alanlarına yöneleceği öngörüsüyle gelecek on yıl içerisinde STEM mesleklerinin diğer mesleklere göre yüzde 17 artış göstereceği tahminî süresi oldukça kısalmıştır, bu süreçte de yaşadığımız gibi. Bu son yaşadığımız pandemi döneminde bilişimin, teknolojinin gerekliliği ortaya çıkmıştır ve hayatımızın yeniden formatlandığı bu dönemde evden iş yapma, bankacılık ve diğer konuların ön plana çıktığı yeni bir dünya düzeni ve yaşam biçimi ortaya çıkacağı ortadadır. On Birinci Kalkınma Planı'nda "Kadın" başlığı altında daha önce hiçbir kalkınma planlarında yer almayacak kadar fazla maddeler eklenmiştir. Bu On Birinci Kalkınma Plan'ında 600.4 maddesine eklemlendirdiğimiz "Kadınların internet sitesi, portal, aplikasyon gibi dijital ortamlardaki ekonomik faaliyetlerinin geliştirilmesini hedefleyen mekanizmalar oluşturulacak ve kadın girişimcilerin e-ticarette güçlenmelerini sağlamaya yönelik eğitim ve seminerler düzenlenecektir." maddesi ve 600.10 "İş gücü piyasasının değişen ihtiyaçları çerçevesinde yeni gelişen meslek alanları göz önünde bulundurularak kız çocuklarının fen, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarındaki mesleklere yönlendirilmesi için çalışmalar yürütülecektir." maddesi pandemiden çıkmadan çok çok önce öngörülerek konulmuştu. Birçok parti temsilcimizin bulunduğu, imzaladığı, arkadaşlarımızın önerilerinin bulunduğu bu konuda bir alt komisyonun kurulmasının ne kadar gerekli olduğunu da bu süreç bize hakikaten gösterdi ve yaşattı, yaşıyoruz da. Bu anlamda alt komisyonumuz kurulmuş ve komisyonumuz STEM alanında katma değeri yüksek becerilere sahip kadın iş gücünün, daha doğrusu gençlerin başta kız çocukları olmak üzere artırılması için gereken katkıyı vermiştir. Çalışmalarını raporlayıp Komisyonumuza sunmuştur.

Gündeme geçtiğimizde söz konusu raporu detaylı olarak ele alacağız. Bu konuda çalışma yapan Alt Komisyon Başkanımız Derya Bakbak olmak üzere Komisyon üyelerimize tekrar teşekkür ediyorum katkı verdikleri için. Kurumlarımızla iş birliği içinde çalışmanın öneminin farkında olan Komisyonumuz On Birinci Kalkınma Planı'nın kadınlarla ilgili başlıklarının hazırlanmasında Cumhurbaşkanlığı Strateji Ofisiyle bire bir çalışarak maddeleri ilgili kalkınma planı içerisine dâhil etmiştir.

Yapılan toplantılar ve yazışmalar oldukça verimli geçmiş ve Komisyonumuzun kadın alanındaki birikim ve tecrübeleri büyük ölçüde On Birinci Kalkınma Planı'nın içerisinde yer almıştır. Bugüne kadarki planlar içinde kadın erkek fırsat eşitliği bağlamında en ileri plan ortaya çıkmıştır.

Komisyonumuz planda yer alan politika önerilerinin hayata geçirilebilme sürecini de yakından takip etmektedir. Bu konuda Cumhurbaşkanlığıyla ortak çalışmalarını, Strateji Ofisiyle ortak çalışmalarını sürdürmektedir. Bu raporumuz, STEM raporundan sonra tekrar bir araya gelip koyduğumuz maddeler üzerinden kanunlaşabilecek ortak bir platform oluşması noktasında. Çünkü rapor da bize gösterdi ki STEM alanında Türkiye gayet iyi noktalarda. Urfa'da ve Gaziantep'te yerinde gördüğümüz çalışmalarda, Urfa'da Harran Üniversitesinde NASA'yla ortak program yapan çocukları gençleri gördük. Yine, gittiğimiz Gaziantep'te küçük mucitlerimize tanık olduk. Dolayısıyla Türkiye bu anlamda çok ileri bir seviyede. Bundan sonra yapılacak şey, ortak bir platformun oluşturulması, Hükûmetin kendisine ait bir strateji belgesinin olması ve bunun Hükûmet stratejisi hâline getirilmesi gibi noktalarda hep birlikte çalışacağımıza inanıyorum.

Komisyonumuz, Birleşmiş Milletler Kadın Birimi, Uluslararası Parlamentolar Birliğiyle uluslararası düzeyde çalıştaylar düzenledi. Kadın sorunları alanında tecrübesi ve birikimi olan yerli ve yabancı politikacıları, akademisyenleri, uzmanları bir araya getirdik. Bu kapsamda 27'nci Dönemde ilk olarak 2018 Aralık ayında Türkiye'de siyasi liderlik ve siyasi katılımda kadınların rolünün güçlendirilmesi amacıyla Mardin'de uluslararası katılımın olduğu bir çalıştayı da gerçekleştirdik. Birçok milletvekili arkadaşımız, Komisyon üyemiz de o toplantılara katıldılar, katkı verdiler. Bu anlamda teşekkür ediyorum.

Çalıştayda kadınların aktif siyasete katılımı noktasında engeller ve fırsatlar nelerdir; aday adayları, aday olmak isteyenler nasıl cesaretlendirilir; aktif kadın siyasetçiler ise nasıl desteklenebilir noktaları vardı.

Diğer taraftan bununla ilgili 5 ili kapsayan -Eskişehir, İstanbul başta olmak üzere- üniversitelerle kadın birimlerinin bir araya geldiği, araştırma birimlerinin bir araya geldiği "Eğitim noktasında müdahil olabilirler mi?" sorusunu sorduk ve böyle bir çalışmayı da hem kalkınma planı içerisine -strateji ekibini- koyduk hem de önümüzdeki dönemlerde üniversitelerin kadın araştırmaları bölümleriyle biz siyasetçilerin birlikte çalışıp daha ileride kadınların siyasete aktif katılımının önünü açmak noktasında çalışmalar yapmak üzere bir plan yaptık.

2019'da İstanbul'da bir kadın çalıştayını düzenlemiştik. Yine, yerli ve yabancı akademisyenler ve siyasilerin katılımıyla da buradan değerli çıktılar elde ettik. Bu çalıştaylarda elde ettiğimiz sonuç ve çıkarımlar bize yön verecek, bundaki sonraki faaliyetlerimiz konusunda ışık tutacaktır. Kadın adayları teşvik edecek, onları özendirecek mekanizmaları oluşturmamız gerektiği ortaya çıkıyor.

Kısaca, kadınların sistemin içinde sürekliliğini sağlayacak, seçim öncesi ve sonrası motivasyonlarını yükseltecek bir argüman geliştirmemiz gerekiyor. On Birinci Kalkınma Planı'nda 600.8 "Kadınların kamuda yönetim ve karar organlarında daha fazla yer almalarını sağlayacak farkındalık arttırılacak ve yönlendirici ve teşvik edici yöntemler geliştirilecektir." maddesi eklemlenmiştir bununla alakalı olarak.

Değerli milletvekilleri, söz konusu faaliyetlerimiz kararlılıkla ve şevkle devam edecektir. Ancak takdir edersiniz ki pandemi ve karantina süreci nedeniyle etkinliklerimizin bir kısmını yeni yasama yılına ertelemek zorunda kaldık.

Yeni yasama yılında umuyorum ki kaldığımız yerden hızlı bir şekilde çalışmaya devam edeceğiz.