| Komisyon Adı | : | TARIM, ORMAN VE KÖYİŞLERİ KOMİSYONU |
| Konu | : | 2/2985 Esas Numaralı Gıda, Tarım ve Orman Alanında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Teklifi |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 30 .06.2020 |
CİHAN PEKTAŞ (Gümüşhane) - Değerli Başkanım, ben bu sulama birlikleriyle ilgili biraz konuşmak istiyorum. Çünkü zamanında biz bu işe çok kafa yorduk. 2003 yılında biz DSİ'ye geldiğimiz zaman sulama birlikleri idari yönünden İçişleri Bakanlığına bağlıydı, teknik yönünden de DSİ tarafından denetleniyordu. Daha sonra biz, İçişleri Bakanlığındaki bu yetkiyi aldık, tamamen DSİ'nin denetimine girmişti ancak sulama birliklerinin vasıtasıyla yani bu özel yönetimleri vasıtasıyla bu sulama birlikleri yürütülüyordu. Özellikle Akdeniz, Ege Bölgeleri'nde, Çukurova'da sulama birliklerinin nispeten daha dinamik bir yapıları vardı ama arkadaşlar şunu da kabul etmek lazım ki bugün ülkede 6,5 milyon hektarın üzerinde bir alanı sulamaya açtık, bunların yarıdan fazlası son on yedi, on sekiz yılda yapılan sulamalar. Orta Anadolu'da, Doğu Anadolu'da, Karadeniz Bölgesi'nde yeni yeni sulamalara açıyoruz.
Tabii, birlikler kuruldu fakat demek ki sivil toplum şeyi daha tam yerleşmemiş, yürümedi bu işler maalesef; hakikaten ben o zaman Bakanlıktaydım, birliklerin çoğu diyordu ki "Artık buna devlet bir el atsın." Biz bunu çok tartıştık; bu işi DSİ mi yapsın, Tarım Bakanlığı mı yapsın, özelleştirelim mi veya küçük illerde özel idarelere mi verelim, büyük illerde büyükşehir belediyelerine mi verelim? Bu konularda çok tartıştık ama gördük ki şu an için bu konuda bilgi birikimi, derinliği en iyi olan kuruluş Devlet Su İşleri. Şimdi Devlet Su İşlerinin şu anda uhdesinde sulama birlikleri belli bir raya girdi ancak kooperatiflerle ilgili şöyle bir sorun var: Özellikle, kooperatiflerin büyük çoğunluğu son yıllardaki yapmış olduğumuz göletlerin sulamalarından sonra kuruldu fakat mesela bir gölet 2-3 tane köyün arazilerini suluyor, o köylüler arasında problemler çıkıyor. Şimdi Devlet Su İşlerinin, arkadaşlar, her ilçede teşkilatı yok; illerde teşkilatı var, bir de böyle işte belki Çukurova'da, bir kaç ilçede vardır; dolasıyla hizmet vermede bazı sıkıntılar yaşanabiliyor ama Tarım teşkilatımızın bütün ilçelerde teşkilatı var. Dolayısıyla o kendi aralarındaki anlaşmazlıkları kaymakamlık, Tarım teşkilatı devreye girip bunları çok daha rahat çözebiliyor.
Esasen şunu söylemek isterim: Arkadaşlar, Devlet Su İşleri işletmeci bir kuruluş değildir, DSİ yatırımcı bir kuruluştur. DSİ barajı yapar, enerji barajını, Enerji Bakanlığına devreder. DSİ içme suyu projesini yapar, mesela Aydın'ın içme suyu gibi veya Melen gibi onu ilgili büyükşehir belediyesine devreder. Devlet Su İşleri sulamaları yapar, normalde birliklere devreder veya ilgili kurumlara devreder. Doğrusu budur, DSİ daha çok işletmeci bir kuruluş değildir. Zaten şu anki Genel Müdürümüz Hasan Özlü Bey de uzun yıllar DSİ'de çalışmış hatta orada İşletme Daire Başkanlığı yapmış bir arkadaşımız. Biz bu konuları zamanında çok tartıştık ama nihayet olarak şunu söylüyorum: Hasan Hocamın dediği gibi, bir su kanunu gelecek. Suyun kıymetini artık hepimiz daha iyi biliyoruz. Belki bu sulamaların, bu yeni su kanununda mükemmel bir yapıyla tek elden yürütülmesi sağlanabilir. Hatta arkadaşlar, benim kanaatim şudur ki: Belki bu sulama birlikleri kendi ayaklarının üzerinde duruncaya kadar, özel sektör vasıtasıyla veyahut da kendi birlikleri vasıtasıyla yürüse bile, belki devletin belli bir süre de bunları sübvanse edip, bunları destekleyip kendi güçlerine gelinceye kadar da bu devam ettirilebilir. Nihayetinde, ben doğru kararı Bakanlığın vereceğine inanıyorum ama şu anki şeyde, bu sulama kooperatiflerinin şu anda Tarım teşkilatlarına verilmesinin doğru bir karar olduğunu düşünüyorum ben çünkü arkadaşlar, sahada sıkıntılar yaşanıyor. Bu sıkıntıyı en aza nasıl indiririz veya nasıl gideririz buna bakmak lazım. Yani iki yıl önce öyleydi, iki yıl sonra böyle olabilir. Belki beş yıl sonra da diyeceğiz ki: "Sulama birliklerini özelleştirelim." Veyahut diyeceğiz ki: "Şöyle bir özerk yapı olsun, bunlar yönetsin." Bunlar, bu iş yani sulama birlikleri sürekli diridir. Bunlar sürekli faaliyet hâlinde olan kuruluşlar olduğu için her zaman değişiklikler öngörülebilir.
Teşekkür ederim.