ORHAN ATALAY (Ardahan) - Değerli Başkan, sayın Komisyon üyesi arkadaşlarım, milletvekili arkadaşlarım ve ilgili kurumlardan gelen katılımcılar; hepinizi saygıyla selamlıyorum. Bu teklifimizin öncelikle ülkemize hayırlı olmasını diliyorum.

Bildiğimiz üzere, yükseköğretim alanı sürekli gelişen, dinamik üniversite çağına gelen genç nüfusumuzun ve yabancı öğrenci sayımızın artışı sebebiyle canlı ve genişlemeye müsait bir alandır. Örneğin, bu yıl itibarıyla yükseköğretim kurumu sayısı 129'u devlet, 78'i vakıf 5'i, meslek yüksekokulu olmak üzere toplam 207, öğrenci sayımız ise yaklaşık 8 milyonu bulmuş. 2019-2020 eğitim öğretim yılında 178 bin civarında da yabancı öğrenci sayısı mevcut.

Yükseköğretim Kurulumuz nitelikli bilgi ve nitelikli insan gücü hedefi çerçevesinde belirlenen ağ teknolojileri, akıllı ve yenilikçi malzemeler, güç elektroniği, motor teknolojileri, görüntü işleme dâhil uzaktan algılama, aşı, ilaç araştırmaları gibi ülkemizin stratejik olarak ihtiyaç duyduğu toplam 100 tematik alanda YÖK 100/2000 doktora projesiyle bugün sayısı 4.600'ü aşan öğrenci doktora eğitimine başlatılmıştır.

Ülkemizin öncelikli hedefleri ve alanları kapsamında nitelikli bilgi üretimi sürecinin teşvik etmek için 10 araştırma üniversitesi ve 15 bölgesel kalkınma odaklı üniversite belirlenmiştir. Yükseköğretim alanındaki bu olumlu gelişmelerin devamlılığının sağlanması doğrultusunda, kanun teklifimizle, Yükseköğretimde niteliğin ve verimliliğin artırılması amacıyla lisans programından mezun olduktan sonra yüksek lisans ve doktora programlarının tamamlanmasını hedefleyen bir akademik meslek olan araştırma görevlisi kadrolarına başvurabilmek için 35 yaşını doldurmuş olmamak şartı ve Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenin uzmanlık alanlarına başvuracak olanlar hariç öğretim görevlisi kadrosuna başvuracak adaylarda ise en az tezli yüksek lisans derecesine sahip olma şartı getirilmektedir.

1/1/2018 tarihinden itibaren 2547 sayılı Kanun'un 50'nci maddesinin 1'inci fıkrasının d bendi kapsamında yanı 50 d'li kapsamında yapılmakta ve lisansüstü eğitim süresi tamamlandığında araştırma görevlisi kadrolarına atananların kadrolarıyla ilişkileri kesilmektedir.

Bu teklifimizle, araştırma görevlisi kadrolarına atanıp tezli yüksek lisans eğitimini tamamlamış olanların alanıyla ilgili doktora veya sanatta yeterlilik eğitimlerine başlamaları ve bu süreçte mağdur olmalarını engellemek amacıyla kadrolarıyla ilişkilerinin en fazla 6 ay daha devam etmesi öngörülmektedir.

Mevcut uygulamalarda kimi vakıf yükseköğretim kurumlarının öğretim elemanlarına devlet yükseköğretim kurumlarındaki emsallerine ödenen ücretten daha düşük miktarda ücret ödedikleri görülmektedir.

Bu tür suistimallerin engellenebilmesi için vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışan öğretim elemanlarının özlük haklarının devlet yükseköğretim kurumlarında çalışan emsalleriyle eşitlenmesine yönelik bir düzenleme de yer almaktadır.

Keza, telifimizle, yükseköğretim kurumlarının ikinci öğretim lisans üstü öğretim ücretlerini Yükseköğretim Kurulunca belirlenecek üst sınırı aşmamak şartıyla bölgeleri akademik kapasitelerine bağlı olarak belirleyebilmesine imkân sağlamaktadır.

Sayın Başkan, değerli üyeler; yükseköğretim kurumlarımızdaki karar alma, akademik atama ve değerlendirme süreçlerinin hızlandırılması ve niteliğin artırılması, proje tabanlı uluslararası iş birliklerinin kolaylaştırılması, nitelikli araştırmacı kümelenmesini temin edecek ortak uygulama ve araştırma merkezleri kurulması, AR-GE kapsamındaki projelerde doktoralı araştırmacı istihdamının teşvik edilmesi hedeflerine ulaşılması amacıyla doktoralı araştırmacılara ödenecek ücrete esas gösterge rakamı 40 binden 60 bine yükseltilmeyi öngörmektedir.

Bir başka husus: eğitim öğretim hizmetleri alanında devletin yükünü paylaşan vakıf yükseköğretim kurumlarımızın yaşatılması esastır. Vakıf yükseköğretim kurumlarının faaliyetlerinin geçici olarak durdurulmasını veya faaliyet izinlerini kaldırılmasını gerektiren hâller sınırlı sayıdadır.

Bu sonuca yol açabilecek hâllerden birisi ve özellik arz edeni ise vakıf yükseköğretim kurumlarının ödeme güçlüğü içerisinde bulunması ve ekonomik ve mali durumlarının zayıflığıdır. Bu kriterin çerçevesinin çizilmesi önem taşımaktadır. Teklifle, bu konuya ilişkin esaslara ve sonuçlara da açıklık getirilmektedir.

Bir başka husus: Anayasa Mahkemesinin 17/7/2019 tarihli, 2017/33 esas ve 2019/20 sayılı Karar'ı doğrultusunda 2547 sayılı Kanun'un disiplin hükümlerinde düzenleme ihtiyacı ortaya çıkmıştır . Bu doğrultuda teklifimizle yükseköğretim kurumlarında görevli öğretim elemanlarının tabi olduğu disiplin hükümleri konu hakkındaki Anayasa Mahkemesi kararı da dikkate alınarak bilimsel özerkliğe uygun ve günün ihtiyaçları doğrultusunda yeniden düzenlenmektedir.

Bir başka konu: Kanun teklifimizle ülkemizde meydana gelen deprem, salgın hastalık ve elverişsiz hava koşulları gibi olağandışı hâllerde eğitim öğretim faaliyetlerine uzun süreli ara verilmesi gereken durumlarda telafi amacıyla yapılacak eğitimlerin ders yılında tamamlanamaması durumunda yaz tatilinde eğitim öğretime devam edilebilmesi veya telafi eğitimi yapılabilmesine yönelik bir düzenleme yapılmaktadır. Kanun teklifimizle ayrıca Ankara'da Türkiye Verimlilik Vakfı tarafından Ankara Bilim Üniversitesi adıyla, Kocaeli'de ise Avrupa Eğitim Vakfı tarafından Kocaeli Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi adıyla iki vakıf üniversitesi kurulması öngörülmektedir.

Teklifimizin ülkemize hayırlı olmasını diler, hepinizi saygıyla selamlarım.