EKREM ÇELEBİ (Ağrı) - Teşekkür ediyorum Başkanım.

Sayın Başkanım, Komisyonumuzun çok saygıdeğer üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarımızın çok kıymetli bürokratları ve çok değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Ben konuşmama geçmeden önce, bu ayın 20'sinde Ağrı Doğubeyazıt'ta bir terör örgütünün yapmış olduğu silahlı bir saldırı vardı, orada yaralanan bir asker kardeşimiz vardı; biraz önce onun vefatının, şehit olduğunun haberini aldım. Burada kendilerine Allah'tan rahmet diliyorum, bu vesileyle yüce milletimizi de başsağlığı dileyerek selamlıyorum. Cenab-ı Allah rahmet eylesin.

Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi hakkında birkaç hususu sizlerle paylaşmak istiyorum.

Sözlerime başlamadan önce, biraz önce eski Merkez Bankası Başkanımız Sayın Yılmaz'ın Sayın Başkanımızın yanına gelirken de ilk konuşmasını yapmadan önce de bir cümleleri oldu; ben burada kendilerine bu hususla ilgili de teşekkür etmek istiyorum. Neden dolayı? Bu tür yasalar -hepimiz milletvekiliyiz- gerçekten Hükûmetin getirdiği bir kanun teklifiyse doğruysa "doğru" dememiz, yanlışsa "yanlış" dememiz... Ben bu vesileyle, ilk, peşinen cümlelerini hemen söylediğinden dolayı da desteklediği için de teşekkür ediyorum.

Değerli milletvekilleri, bugün günlük siyasi tartışmaların dışında, kamu yararı ağır basan, çok teknik ve bir o kadar da önemli bir kanun teklifini görüşüyoruz.

Öncelikle şunu belirtmek istiyorum ki ödeme sistemi, elektronik para, ödeme kuruluşları gibi bu kanunun konuları; ticari hayat ile teknolojinin birbirinden ayrılmaz ve vazgeçilmez biçimde buluştuğu bir alandır.

Baş döndürücü bir hızla değişen teknoloji, iktisadi faaliyetin kalbi olan ödemeyi yepyeni ve kolaylaştırıcı biçimlere sokmaktadır. Ülkemiz de bu hızlı değişim alanının gerisine düşmek bir yana, hepimizi mutlu edecek girişimlere, gelişimlere öncülük ve modellik yapmaktadır.

Şüphesiz ki bu alandaki gelişmelere öncülük konusunda sadece özel sektöre rol düşmüyor, kamu yönetimi de özenle, akademik derinlikle, çok boyutlu bilgi birikimiyle bu alanı izlemektedir. Burada Merkez Bankamıza gerçekten -çok güzel hazırlamış Sayın Bakanımızla birlikte- bu teklifi getirdiklerinden dolayı da teşekkür ediyorum.

Bu görüşmekte olduğumuz teklif de bu çerçevede hazırlanmış ve belirgin ilkeleri temel almış bir metindir. Şöyle madde şeklinde de açıklamak istiyorum:

1) Bu teklif, konuya ilişkin gelişmelerin, yatırımların, büyümenin önünü açmasına ilişkin bir tekliftir.

2)

Bu teklif, hızla gelişen alanı hukuksuz, kuralsız bırakmamak üzere hassasiyetle çalışılan bir tekliftir.

3)

Yine, bu teklif, konuya ilişkin hızlı gelişimlere, kamu yararına ve işin niteliğine uygun hızlı çözümler getiren bir tekliftir.

4)

Yine, bir yandan alanın gelişimine hukuki temel sağlama diğer yandan da bu alanın tüketiciler ve tüm paydaşlar yararına çalışmasını sağlama yönündeki incelik dengelerini kuran bir yasa teklifidir.

Bu değişiklikle neleri hedefliyoruz:

1)

Bu değişiklikle öncelikle konuya ilişkin yetki bütünlüğünü sağlıyoruz. Bildiğiniz gibi, 6493 sayılı Kanun esasen 3 ana konuyu düzenlemektedir. Bunlardan ödeme sistemleri Merkez Bankası tarafından, Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları ise BDDK tarafından düzenlenmekte ve denetlenmektedir. Ancak ödeme hizmetleri sektörünün sürekli değişim ve gelişim göstermesi nedeniyle ödemeler alanına ilişkin olarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu arasında oluşturulan ikili düzenlemenin ve kontrol mekanizmasının yeniden düzenlenerek tek bir çatı altında toplanması hususundaki ihtiyaç hasıl olmuştur.

Değişiklikle 6493 sayılı Kanun'un tüm düzenleme konuları bakımından Merkez Bankası tek görevli ve yetkili otorite hâline getirilmektedir. Ödeme sistemlerinin kesintisiz ve sorunsuz işletilmesinden sorumlu olan Merkez Bankasının konuyu tek elden düzenlemesi daha bütünlüklü, yeknesak uygulamaların önünü açacaktır. Teklifteki maddelerin önemli bir kısmı, BDDK'ya ait görev ve yetkilerin Merkez Bankasına verilmesine dairdir.

2) Bildiğiniz gibi yine ödeme sistemi işleticileri üç kategoridedir: Kısıtlı öneme sahip, öneme sahip ve sistemik öneme sahip. Bugün sistemik öneme sahip sistem işletişleri zaten kamu sermayelidir, kamuya aittir. Değişiklikle ileride sistemik öneme sahip ve kamuya ait bulunmayan bir sistem işleticisinin kurulması hâlinde Merkez Bankasına bu şirkete hissedar olma imkânı getirilmektedir. Söz konusu hissedarlık kamulaştırmayı zorlamayı içermemektedir. Bu hissedarlık, sistemik öneme sahip sistem işleticisinin rızasına dayanacaktır. Kanunla belirli bir hisse oranı da belirlenmemiştir. Hâlihazırda da Merkez Bankası, uluslararası mesajlaşma altyapısı SWIFT'in, uluslararası standart koyucu bir otorite olan Uluslararası Mutabakatlar Bankasının ve İslami veya finansal ürünlerle ilgili çalışmakta olan IILM'nin hissedarı durumundadır. Önemle belirteyim ki böyle bir uygulama çok istisnai durumlar için sadece sistemlerimizin kesintisiz işlemesi amacı zaruri kılındığında ve münhasıran sistemik öneme sahip sistem işleticileri için getirilmektedir.

3) 6493 sayılı Kanun'un 10'uncu maddesinde öngörülen değişiklikle sistem işleticileri için sistemdeki işlemlerin sonlandırılmaması veya katılımcının sistemdeki yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda kullanılmak üzere ayrıntılı Sermaye Piyasası Kanunu'na muvazi bir teminat sitemi öngörülmektedir.

4)

Yine, 6493 sayılı Kanun'un çerçeve 12'nci maddesinde öngörülen değişiklikle yeni ortaya çıkan ödeme emri başlatma hizmeti ile ödeme hesaplarına ilişkin konsolide bilgilerin çevrimiçi platformlarda sunulması hizmeti de kanunun kapsamına dâhil edilmektedir.

5)

Kanun kapsamındaki işlem türlerine ilişkin olarak alınacak ücret, masraf, komisyon ve diğer menfaatin tespiti veya serbest bırakılması konusunda da Merkez Bankasına yetki verilmektedir.

6)

Ayrıca, teklifle Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği de kurulmaktadır.

Bu birliğe ilişkin hüküm, Bankacılık Kanunu'ndaki ve Sermaye Piyasası Kanunu'ndaki birliklere ilişkin hükümlerin benzeridir. Başka bir anlatımla söz konusu Birlik, hukuki niteliği itibarıyla, Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Katılım Bankaları Birliği gibidir.

Söz konusu birlik, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olarak katılımcı demokrasiye kendi alanında katkı sağlayacaktır.

7)

Elektronik para kuruluşlarının fonlarının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasında bloke tutulmasına ilişkin hüküm kaldırılmaktadır.

Ödeme sektöründe çeşitli sorunlar yaratan bu uygulamanın en azından kanun düzeyinde düzenlenmeden, ikincil düzenlemelere bırakılmasıyla Merkez Bankasına sektördeki gelişmelere göre bu alanı düzenleyebilme yetkisi verilmektedir.

Bu teklifin özelikle ülkemiz için hayırlı olmasını diliyorum. Bu vesileyle hepinize saygılar sunuyorum.