YUNUS KILIÇ (Kars) - Teşekkür ederim Hocam, sağ olasınız.

Şimdi, tabii, ben de aynı zamanda sizler gibi akademisyen olduğum için eğitim tarafı da önemli. Sizin bugünkü anlatımınızdan en fazla benim yararlandığım kısım şu: Daha önceki sunumlarda hep insanlara karşı suç işleyenlerin geçmişinde hayvanlara karşı birtakım suçlarla başladığıyla alakalıydı ama sizinkinde bugün farklı bir açı daha geldi; hayvanlara suç işleyen insanların aslında yüzde 70'inin daha önce insanlara karşı suç işlediği.

PROF. DR. MAHMUT KOCA - Şiddetle ilgili evet.

YUNUS KILIÇ (Kars) - Demek ki aslında suça eğilimli bir insan grubundan bahsediyoruz, öncesinde hayvanlara veya öncesinde insanlara. Yani temelde yine eğitimin düzenlenmesi gerektiği ortaya çıkıyor. Bu araştırma komisyonunun yapacağı iş -biz burada kanun yapmıyoruz- tavsiyeler çıkarmaktır. Dolayısıyla sizin söyledikleriniz tavsiye mahiyetinde olacak bizim için.

Bunun dışında, tabii, bu kadar hukukçunun içerisinde haddimizi de aşmayalım ama siz hep dersiniz ki: "Cezalar ölçülü ve kademeli olmalı." İşte bizim bu ölçüyü kaçıracağımızla alakalı kaygılarımız var, hukukun da sonra yürümeyeceğiyle alakalı, tıkayacağıyla alakalı; olabilir tabii, o açıdan bakmıyoruz ama gene benim bir önerim olabilir mi burada? Bu ölçüyü kaçırmadan ama verdiğiniz cezanın da uygulanmasına yönelik... Hani siz birkaç kademede saydınız "Velev ki şu cezayı verdik ama şuradan kurtaracak; şunu verdik, ertelenecek, sonraya bırakılacak; şunu verdik, şartlı tahliye." falan... Ben de aslında o manada biraz sizin gibi düşünüyorum, en azından -idari para cezasıyla kalsın istemiyorum, yanlış anlaşılmasın ama- idari para cezasının da anında bir karşılığı var. Fakat suç olarak tanımladığımız zaman bu yöntemlerle bir şekilde, hiçbir şey ortada olmadan çıkacaksa adamın o idari para cezası sıkıntısını da ortadan kaldıracağız yani o da kalmayacak artık; ertelenme, beş yıl sonra bir daha yapmayacak falan. Dolayısıyla burada şöyle bir öneri olabilir mi? Hayvanlara karşı bu tür, en azından bu en ağır saydığımız birkaç maddenin bunlardan muaf tutulması, para cezasına da çevrilememesi gibi bir şey konulabilir mi?

SERAP YAŞAR (İstanbul) - Bir de siciline işleniyor ceza olarak düzenlenirse.

YUNUS KILIÇ (Kars) - Bütün cezalarda, evet.

BAŞKAN - Tabii, tabii. İşe girerken mesela giremiyor o zaman.

YUNUS KILIÇ (Kars) - Ne dersiniz?

PROF. DR. MAHMUT KOCA - Ben karşıyım buna yani sadece hayvanlarla ilgili değil, ben ceza hukukunun genel prensiplerinin belli suçlar için istisna tutulmasına çok sıcak bakmayan bir akademisyenim çünkü benim için suç suçtur yani her suç haksızlıktır. Dolayısıyla bunların arasında tabii ki derece farkı olabilir. Öldürme de bir haksızlıktır, yaralama da ama ikisinin arasında bir derece farkı var, biri daha ağır bir haksızlık ama ikisi de suçtur. Dolayısıyla her bir suç bireyin bir hukuki değerini ihlal eder. Onların arasından bazılarını daha böyle korunaklı hâle getirmek de ileride soruna yol açıyor Sayın Vekilim. Yani öyle yaptığımız fiiller oldu, mesela "Askerî suçlar ertelenemez." dedik, bu sefer sorunlar ortaya çıktı. Yani kişinin işlediği fiiller ertelenemiyor, paraya çevrilemiyor, illa hapis yatacak. Sonra bir olay ortaya çıkıyor mesela, o ertelenebiliyor, daha hafif bir fiil olduğu ortaya çıkıyor. Bu da bu sefer vicdanlara ters gelmeye başlıyor. Onu da düşünmek lazım yani kategorik olarak karşı değilim ama bunun artısını, eksisini; ne getirir, ne götürürünü...

BAŞKAN - Buyurun.

YUNUS KILIÇ (Kars) - Efendim, burada genel dağınıklığımızla beraber, toparlanma sürecinde bütün hukuki sıkıntılarda bununkini de yine biz -şahsi kanaatim- ne gerekiyorsa gerçekten ortaya koyalım ama ülkedeki genel toparlanmayla birlikte bu da yürüsün yani diğer alanlardaki hukuksal süreçler, cezalar, cezaların engel olmaması, uygulanamaması falan süreçleri insanlarda da diğer alanlarda da toparlanırken bu arada bunun da toparlanmasını beklesek, bizler layık olanı yapsak ama onunla birlikte ülkedeki genel düzelmeyle beraber bunu da beklesek...

PROF. DR. MAHMUT KOCA - Bu düzenlemenin en öğretici tarafı, hayvanların korunmasına yönelik bir şuurun, topluma böyle bir değerin varlığının ceza hukuku yoluyla sert bir şekilde mesaj olarak verilmesi olabilir. Bu çok da önemli bir husus.