RAHMİ AŞKIN TÜRELİ (İzmir) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Değerli arkadaşlar, bu madde yazın görüştüğümüz torba kanunun içinde yer alan ve... 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 4'üncü maddesine atıf yapan hükme baktığımız zaman bunun madde başlığı "İrtifak hakkı kurulması" diyor. Bir kere bunu koyalım yani bu bir irtifak hakkı, maddenin başlığı çünkü "İrtifak hakkı." Buradaki biraz önceki açıklamada bir çelişki doğdu çünkü orada devletin hüküm ve tasarrufu altında. O zaman zaten irtifak hakkı kurulması diye bir şey söz konusu olamazdı. Bu madde nedir? Mülk sahibinin şeyi üzerinde yani mülk sahibinin, malikin, taşınmaz malın malikinin belli hakları var ama belli, sınırlı ayni haklar, ki irtifak hakkını en çok kullanıyor; onun içinde intifa var, değişik haklar var hukukta. Bu bir irtifak hakkı kullanıyor. İrtifak hakkı kullanıyorsa bunun karşılığında bir bedel hakkının da doğması normaldir yani bir bedelin doğmamasını kabul edebilmek mümkün değil. Ancak buradaki maddede diyor ki: "Taşınmaz sahiplerine bu işlemler nedeniyle kamulaştırma, tazminat ve benzeri nam altında herhangi bir ücret ödenmez." İrtifak hakkıysa ödenmesi gerekir, bir.

İkincisi: Bu hükmü koyduğunuz zaman, kişinin yargıya giderek aleyhine olduğunu düşündüğü, malik olarak aleyhine olduğu düşündüğü birtakım tasarruflar hakkında, yapılan tasarruflar hakkında -ki bu, devletin yaptığı bir tasarruf- hak arama özgürlüğünü de engellemiş oluyoruz ve idari yargıya gitme özgürlüğünü engellemiş oluyoruz. Buradaki sıkıntı bu. Siz biraz önce dediniz ya "Kişi gidebilir yargıya." Gidemez. Bunu koyduğunuz zaman gidemiyor çünkü burada, eğer koymamış olsaydınız şeydi... Yani, buradaki kanunla bunu düzenliyorsunuz, sıkıntı burada. Buradaki hikâye... İrtifak hakkı karşısında bir şey ödemeniz gerekiyor mutlaka.

Tabii bir de işin ayrı bir boyutu var: "Taşınmaz malın değeri düşer mi, düşmez mi?" tartışmaları bir tarafta. Onları biraz önce yaptık. Bu, işin birinci boyutu. Biz düşebileceğini söylüyoruz ve oradan bir taşınmaz malın malikinin birtakım... Yani, taşınmaz malın değeri düşebilir de düşmeyebilir de ama düşebilir. Eğer böyle bir olasılık varsa o zaman buradaki hükmü koyamazsınız. Birincisi o.

İkincisi, irtifak hakkıdır. İrtifak hakkıysa mutlaka karşılığında bir şey var, bedeli. Bedelsiz bir irtifak hakkı olmaz. Bu, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki bir yer olarak sayılmaz. Maddenin başlığı da öyle zaten, buradaki düzenlenen maddenin.

Ve dediğim gibi, son olarak da zaten, burada, aynı zamanda, Anayasa'ya göre, kişinin hak aramasına da, idari yargıya giderek halel gelmiş olan, öyle geldiğini düşündüğü çıkarlarının da, menfaatinin de gözetilmesini isteme hakkına da aykırıdır diyorum.

Bu açıdan da baktığımızda, bu maddelerin, bu son iki maddenin de -bu ilgili kanunun, Kamulaştırma Kanunu'nun 4'üncü maddesiydi- oradan çıkartılması gerektiğini düşünüyoruz.

Zaten, Cumhuriyet Halk Partisi olarak bizim -Anayasa Mahkemesine gittiğimiz- hem Anayasa'ya hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin de belli maddelerine -biraz önce Sayın Çam da söyledi- aykırılık iddialarımız da buradan kaynaklanıyor.

Teşekkür ederim.