MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Teşekkürler Sayın Başkanım.

Sayın Başkan, Sayın Bakan, değerli milletvekili arkadaşlarım, kamu kurumlarımızın ve basınımızın değerli temsilcileri; öncelikle hepinizi saygılarımla selamlıyorum.

Teklifimiz hakkında kısa, özet bilgi vermek istiyorum, maddelerde ayrıca gerekli bilgileri veririm.

Biliyorsunuz, Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen ve 16 Nisan halk oylamasıyla onaylanan anayasa değişiklikleri Siyasi partiler ve seçim kanunlarında bazı değişiklikler yapılmasını gerekli kılmakta. Bu kanun teklifi, özellikle Türkiye Büyük Millet Meclisi Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin takvimin başladığı tarihte yürürlüğe girecek değişikliklere yönelik olarak ilgili kanunlarda uyum amacıyla 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu, 2839 sayılı Milletvekili Seçim Kanunu, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nda bazı değişiklikler yapılmasını öngörmektedir. Kanun teklifiyle, yeni hükûmet sisteminde yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına, yasama yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisine ait olacağından, bir kimsenin aynı zamanda hem Cumhurbaşkanı adayı hem de milletvekili adayı olamaması ve aday gösterilememesi sağlanmaktadır. Cumhurbaşkanı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin görev süresi olan beş yılın hesabında, birlikte yapılan Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçim tarihinin esas alınması öngörülmektedir. Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci oylamaya kaldığı durumlarda bu oylamaya tek adayla gidilmesine rağmen Cumhurbaşkanı seçilemediğinde sadece Cumhurbaşkanı seçiminin yenileneceği hususu düzenlenmektedir. Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması üzerine yapılacak seçimlere ilişkin olarak ilgili kanunlarda değişiklikler yapılmaktadır. Buna göre, genel seçime bir yıl veya daha az süre varken Cumhurbaşkanının makamı herhangi bir nedenle boşalırsa takip eden 60'ıncı günden sonraki ilk pazar günü Cumhurbaşkanı ve TBMM seçimi birlikte yapılacak, genel seçime bir yıldan fazla süre varken Cumhurbaşkanlığı makamı herhangi bir nedenle boşaldığında ise takip eden kırk beş gün içindeki son pazar günü sadece Cumhurbaşkanı seçimi yapılacak, Cumhurbaşkanının görev süresinin dolması, seçimlerin tamamlanamaması veya seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi hâllerinde yeni seçilen Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar mevcut Cumhurbaşkanının görevine devam edeceği hususu düzenlenmektedir. Cumhurbaşkanı seçilenin varsa milletvekilliğinin sona ereceğine ilişkin Anayasa hükmüne uygun olarak ilgili kanun hükümleri düzenlenmektedir. Anayasa'ya göre, siyasi partilerin yanı sıra 100 bin seçmen tarafından da Cumhurbaşkanı adayı gösterilmesi mümkün olduğundan, siyasi partiler ve seçmenlerin Cumhurbaşkanı adayı göstermesine ilişkin hususlar düzenlenmekte ve her siyasi parti veya parti grubunun sadece bir aday için başvuru yapabilmesi sağlanmaktadır. Cumhurbaşkanı adayı gösterilecek olanların yazılı muvafakatı bulunması şartı getirilmekte ve aday gösterebilme süreleri belirlenmektedir. Seçmenlerce Cumhurbaşkanı adayı göstermek için Yüksek Seçim Kuruluna başvuracak olanlara en yüksek derecedeki devlet memuruna mali haklar kapsamında yapılmakta olan her türlü ödemelerin bir aylık brüt tutarının 10 katını maliye veznesine yatırması şartı getirilmektedir. Bu da, Komisyondan aldığımız bilgiye göre, 131.600 lira şu andaki rakam. Bu şartla, seçim işlerini akamete uğratmaya yönelik veya ciddi olmayan başvuruların önlenmesi amaçlanırken, aday gösterebilmek için gerekli sayıda imza toplayanların veya o süreçte ölenlerin yatırmış oldukları paranın da ilgililerine iade edilmesi öngörülmektedir.

Seçmenlerin Cumhurbaşkanı adayı teklifine ilişkin başvuru usulü belirlenmektedir. Bu belirlemeye göre, seçmenler kayıtlı oldukları ilçe seçim kurulu başkanlığına bizzat başvuracak, ilçe seçim kurulu başkanlığı kişinin seçme niteliğine sahip olup olmadığını ve daha önce adaylık teklifinde bulunup bulunmadığını tespit ederek seçmene ilan edilen listedeki kişiler arasından tercihini yaptırarak aday teklifini elektronik ortamda kaydedip Yüksek Seçim Kuruluna iletecek ve aday gösterme formları fiziki olarak saklanacak.

Anayasa değişikliğiyle milletvekili sayısının 600 olarak ve milletvekili seçilme yaşının da 18 olarak belirlenmiş olması nedeniyle ilgili kanunlarda bu düzenlemeye uygun değişiklik yapılmaktadır.

Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenlerin daha rahat oy kullanmalarına yönelik düzenlemeler yapılmaktadır. Bu amaçla, seçim gününden önceki yedinci güne kadar olan oy verme süresi Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ikinci oylama hâlinde dikkate alınarak seçim gününden önceki 3'üncü güne kadar uzatılmaktadır. Yurt dışında yaşayan seçmenlerin randevuyla oy kullanması usulü kaldırılarak, oy verme günlerinden kendilerine uygun olan herhangi bir günde oy kullanabilmeleri sağlanmaktadır.

Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenlere yurt dışındaki herhangi bir temsilcilikte oy kullanabilme imkânı getirilmekte ve yurt dışındaki seçmenlerin mesai saatleri dışında da oy kullanabilmeleri için düzenleme yapılmaktadır. Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenlerin oy kullanabileceği günlerin fazla olmasından dolayı siyasi partilere yurt dışında her oy verme günü için ayrı sandık kurulu üyesi bildirebilme imkânı getirilmektedir.

Kanun teklifimiz ana hatlarıyla bu hususları kapsamaktadır.

Ben teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.