HASAN ÖREN (Manisa) - Sayın Başkan, 84'üncü sayfayı açtığımızda Park Teknik'in burada yaptığı üretimler yazıyor ve Soma AŞ'ye geçtiğinde üretimlerin ne kadar çok yükseldiğini görüyoruz. Enez'e biz gittik, gezdik, dolaştık. Park Teknik 2006, 2007, 2008, 2009'a kadar 30 milyonluk bir yatırım yaptığını söylüyor. Bu yatırımın karşılığında da 50 bin ton, 260 bin ton, 232 bin ton falan, gelmiş 2010 yılına. Park Teknik'in ne kadar yatırım yaptığını, Soma TKİ'den hangi mekanize ayakların alındığını, bunların nasıl kullanılacağıyla ilgili bütün bilgilerin hepsini burada vermişsiniz.

BAŞKAN - Evet, adım adım.

HASAN ÖREN (Manisa) - Hepsini vermişsiniz.

Şimdi, 2010 yılına gelince, bir anda bu şirket kaç paralık bir yatırım yaptı ki tam 5 katına çıkmış. Raporda bu şirketin ne kadar yatırım yaptığıyla ilgili ne siz bilgi aktarıyorsunuz ne TKİ ne Enerji Bakanlığı ne Soma AŞ. Karşılığında da zarar eden bir kurum TKİ, bir anda umulmayacak ölçüde 4,5 milyon fakire kömür dağıtıyor buradan, 3 milyon tonluk bir kömür dağıtıyor. Kasası para görüyor, 424 milyon, 340 milyon, 513 milyon, 860 milyon gibi; 1,5 katrilyona yakın paraları alıyor TKİ.

Şimdi, Park Teknik'in burada başarısız ve beceriksizliğiyle ilgili her şey teyit edilmiş. Şu başarının karşılığında ne var acaba? Biz raporumuzda bunu yazmayacak mıyız? Bir, SOMA AŞ 300 milyon mu yatırdı buraya? 5 kat fazlaya çıktı üretim. Baktığınızda bir sefer TKİ'nin şunu söylemesi lazımdı: Ya, ne oluyor arkadaşlar burada, hemen gidelim buraya, buraya gidelim. Birine ihale ettik, bizden şu kadar süre aldı. Bahtiyar Hocaya her gidildiğinde söylendi, Bahtiyar Hoca söylenilenleri mantıklı karşıladı ve sürenin uzatılması için de olumlu görüş bildirildi. Doğru mudur söylediklerimiz?

Burada Bahtiyor Hoca olarak siz geçmiyor musunuz? Yani Park Teknik'in bu sorunları aşabilmesiyle ilgili, yeni bir revize proje yapmasıyla ilgili... Evet şirket bunları yapması gerekir ki sağlıklı bir üretim gerçekleşsin diye. TKİ sizden görüş alıyor ve TKİ'ye de olumlu görüş veriyorsunuz.

PROF. DR. BAHTİYAR ÜNVER - Şu anda söylediğim hemen hemen her şeyi orada yazmışım zaten.

HASAN ÖREN (Manisa) - Evet bunları söylüyorum. Bunların hepsine dikkat eden...

Başkan, bu konulardaki bu eleştirileri rapora getirecek olan Başkan olarak sizsiniz, önemli bir şey söylüyorum, Soma AŞ burada 5 kat üretimi fazlalaştırdığında bunun karşılığında bu işi dualarla mı halletti, yoksa gerçekten buraya yatırım yaparak, 100 milyon, 200 milyon, 300 milyon yatırım yaparak bu büyük üretimlere mi vesile oldu?

İki, eğer bu kadar büyük üretimler var ise, bunu gören TKİ, Enerji Bakanlığı niçin buranın üzerine hassasiyetle eğilmedi? Sayın Bakan çıkıp da "100 dolara, 120 dolara, 140 dolara imal ettiğimiz kömürü şimdi 24 dolara imal ediyoruz." der iken acaba hangi yatırımla, hangi teknolojiyle, hangi bilgiyle bunu niçin söylemedi? Bu rakamların hepsi ortada. Raporun içerisine de ne TKİ'yle ne Enerji Bakanlığıyla ilgili hiçbir şey koymamışsınız. Yani bu kadar parayı kazanan TKİ, neden gidip burayı bir denetlememiş, neden bir bakmamış? 30 milyon Park Teknik buraya para yatırırken Soma AŞ'nin bilgiye mi ulaşamadınız? Soma AŞ ne kadar yatırmış, bu üretime ulaşmak için nasıl bir teknolojiyi getirmiş?

Sadece bir kısmı açıldığı için söylüyorum. Bu raporu bu boyutta tartışırsak her sayfasını didik didik etmemiz lazım.

Ben de Sakine Hanımın söylediği gibi, Soma AŞ'nin burada ne yaptığı önemli değil, onun ne yaptığı zaten belli. Mesele, ucu nereye kadar giderse gitsin denilen yerlere gidebilecek miyiz, o görüşlerimizi burada ifade edebilecek miyiz? 800 milyarı cebe koyan, 800 milyonu cebe koyanlarla ilgili ne yapmamız gerekli onu düşünmek lazım.

BAŞKAN - Şimdi, tabii, Meclisin bize verdiği yetkinin dışına çıkma gibi bir şeyimiz yok ama biraz önce ben bir şey...

SAKİNE ÖZ (Manisa) - O da yetkilerimiz içindedir diye düşünüyorum ben.

HASAN ÖREN (Manisa) - Yok şöyle: 30 milyonluk Park Teknik'in yatırımı bizim Komisyonun, Soma'nın...

BAŞKAN - Onu koyarız, onda sorun yok.

HASAN ÖREN (Manisa) - Soma'nınkinde neden yok? Soma AŞ kaç paralık yatırım yapmış 3,5 milyon ton çıkarmış?

BAŞKAN - Aslında söylediğiniz şeyin çok da bu raporun içeriğine, bir engel veya şey çıkaracak bir şeyi yok, onu koyalım, o konuda şeyim yok.

HASAN ÖREN (Manisa) - Tamam, biz zaten öneriyoruz yani.

BAŞKAN - Biraz önce ben bir şey söyledim, Hocamın da benim de söylediğim, bu hakikaten çok büyük bilimsel araştırma gerektiren bir şey. Biz burada her ne kadar adına araştırma komisyonu da desek, şu bulguların çoğu bir bilirkişinin filan bulabileceği şeyler değil; bu topuklar, panolar arasındaki mesafeler, fayların durumları falan... Bilirkişi raporunun çok çok ötesinde biz şeylere eriştik. Tabii bunu siyasi söyleme şey yapmak muhalefet olarak sizin becerinize veyahut da siyasi kabiliyetinize kalmış. Buradan sonuç çıkarıp dava açmak da savcının kabiliyetine kalmış. Ben yani tutup da firma şurada suçludur...

HASAN ÖREN (Manisa) - Başkanım, siyasi bir şey söylemiyorum, diyorum ki, bir firmanın yatırımıyla karşılığında ürettiği...

BAŞKAN - Onu koyalım, o konuda bir şey demiyorum.

HASAN ÖREN (Manisa) - İkinci firmanın yatırımıyla karşılığında ürettiği söylüyorum. Ne siyaseti bu?

BAŞKAN - Hasan Bey şunu söylüyorum: Bu konudaki biz bu tespiti yaptık, Park Teknik'ten gelinen en son noktaya kadar, onu biz üretim zorlaması diye burada da eleştirdik. Bu üretim zorlamasından TKİ mi sorumludur, Soma AŞ mi sorumludur...

HASAN ÖREN (Manisa) - Biz görüş bildiririz Başkan, onu savcılar yapsın. Biz görüş bildiririz.

BAŞKAN - Onu diyorum.

HASAN ÖREN (Manisa) - Ama biz ortaya koyalım, değerlendirmeyi başkaları yapsın.

BAŞKAN - Koyduk, ben o yüzden sizden özellikle şey istiyorum, rica ediyorum Hasan Bey, sekizinci bölümün çoğunda işçi ifadeleri var, sizin de bizim de dinlediğimiz, hepsi şeyde... Ama orada kazanın oluşumuyla ilgili sonuç kısmına siz haklısınız onu koyalım ama dokuzla onu bir gözden geçirin. Bir okuyun.

HASAN ÖREN (Manisa) - Başkan hepsini okudum, oralarda bir tartışma yapmıyorum. Ben diyorum ki, bu rapor...

BAŞKAN - Şunu söylüyorum: Dokuz ve onda üretim zorlamasına biz atıfta bulunduk. Ben burada rakamı...

HASAN ÖREN (Manisa) - Başkan üretim zorlamasına atıfta bulunmak başka bir şey, veri vermek başka bir şey. Bizim neden üretim artışında zorlama olduğunu söyleyebilmemiz için bu rakamı koymamız lazım. 30 milyon para yatırmış, 500 ton çıkarabilmiş... Ne kadar para yatırdı? Belki de adam hakikaten 300 milyon yatırdı, 3,5 milyon ton çıkarıyor. Orada söyledi genel müdürü "Biz burada çok teknolojik değişiklikler yaptık." Ne yaptığını bir görelim, bunu görelim ki haksızlık da yapmayalım yani.

BAŞKAN - Şunu açıklamama müsaade ederseniz: Şimdi, ihaleye çıkarken TKİ burayı tamamen klasik yöntemle üretim yapılacak şekilde ihaleye çıkmış. Klasik yöntem şu: Ahşap tahkimat kullanacak, martopikörlerle veyahut da patarlarla kömürler üretilecek, bantlarla taşınacak.

HASAN ÖREN (Manisa) - Neden mekanik olanları vermiş, kullanıma açmış?

BAŞKAN - Onu biz tenkit ettik işte. Burada şilt kullanılması, tam mekanize, yarı mekanizmayla ilgili herhangi bir şeyi yok TKİ'nin.

HASAN ÖREN (Manisa) - Bakın, teknolojinin gelmesine karşı değil TKİ. TKİ diyor ki: "En alt birimde tutuyorum. Sen üç ayakta da, iki ayakta da klasik yapacaksan senin yapacağın üretime göre bunu koyuyorum." diyor. O başka bir şey. Ben de diyorum ki...

BAŞKAN - Değil işte.

Bakın, vardığımız nokta değil Hocam.

Şimdi, Hasan Bey...

HASAN ÖREN (Manisa) - Bitirmedim, bitireyim söyleyin.

Eğer Soma AŞ buraya 150 milyonluk yatırım yaptıysa o zaman klasik ayaktan, mekanik veya yarı mekanik ayağa geçmiş demektir. Doğru mudur? Bir tek mekanik, yarı mekanik ayak vardı Eynez'e girdiğimizde. Şimdi, Eynez'de biz bunu nereden anlayacağız? Faturalardan anlayacağız. Yani bize Eynez'le ilgili yatırımların bir faturasını verecek. 30 milyon vermiş işte, bulmuşsunuz Park Teknik'ten. Buradan da bulduğumuzda, bunun bir üretim zorlaması mı, yoksa teknolojik bir artış olduğunu bunu eline alan başka avukat arkadaşımız da, savcı arkadaşımızda bir değerlendirme hafızası oluşacak. Yoksa atıfta bulunmak onun değerlendirmesini gerektirmiyor, atıftır o.

BAŞKAN - O konularda sorun yok. Ben şunu açıklamak için söyledim, belki aynı şeyi kastetmedik.

Şimdi, ihaleye çıkılırken yaklaşık birim maliyet hesaplamışlar. Yaklaşık birim maliyet de burası ahşap tahkimat olacak, tamamen işçi üretimiyle olacak, mekanize ayak hiç hesaba katılmamış. Fakat siz yaklaşık birim maliyeti yarı mekanize ayağa taşıdığınız zaman işçilere çok geniş, refah bir alan sağlıyorsunuz, tarama maliyetini düşürüyorsunuz ve tam mekanizeye geçtiğiniz zaman ayakta üretim yapılacak o çalışan işçi sayısında tasarruf sağlıyorsunuz. İşçi sayısının artırılması mekanize ayak kullanılmamasının getirdiği unsunlar ayrı ayrı irdelenmemiş, işçi sayısını azalttım ama mekanize ayakla birlikte şu kadar ürettim artış sağlandı konusu var; evet mantığa da uygun ama bunun da yaklaşık birim maliyet hesabı yok. Yani TKİ klasik olarak...

HASAN ÖREN (Manisa) - Biz onu sonra konuşacağız. 41,75 kuruş anlaşmayı yapmış, üzerine de, anlaşma yıllar boyunca devam edecek... Orası değil bizim sorunumuz. Biz gerçekten burada bir yatırım mı var, yoksa buradaki insanları kullanarak...

BAŞKAN - Onda sorun yok, onu koyalım. Yalnız bizim bulduğumu bulguyu siz hâlâ gözardı ediyorsunuz. Bakın, bir şey söylüyorum...

HASAN ÖREN (Manisa) - Başka yola sapıyorsunuz da ben de onun için karşı çıkıyorum.

BAŞKAN - Başka yol değil hayır. Sizin burada bir sorun yok, o notumuzu aldık, onu koyalım.

HASAN ÖREN (Manisa) - Peki.

Başka bölüme geçiyoruz şimdi, anlaştık, bunu kapattık.

BAŞKAN - Benim söylemek istediğim şu: Biz sürekli TKİ veyahut da kurumlarımız Kütahya Tunçbilek'te veya başka yerlerde de klasik bir ihale yöntemiyle çıkılıyor. Yani ağaç tahkimat, insan gücü, istihdam...

HASAN ÖREN (Manisa) - Hiçbir problem yok.

BAŞKAN - Ama mekanize ayakta az insan çok mekanizasyon dediğiniz zaman maliyet unsurları değişiyor. Yani birinin ilk yatırım maliyeti daha yüksek. Üretim bitene kadar farklı mı? Yani bu tür çalışmalar, analizler yapılmamış; biz bunu önerdik burada. Dedik ki: Sadece klasik yönteme göre değil, tam mekanize ve yarı mekanizeye göre... Bu ayaklarda yarım mekanize ve tam mekanize uygulanabiliyor ayağın, kömürün yapısına göre. Üretim zorlamasının bulunduğu yerleri falan, bunları da koyduk. Yani bu belki de sizlerin de, belki çoğu kişinin gözünden kaçtığı şeyi, biz TKİ'den gelen şeyleri koyduk.

HASAN ÖREN (Manisa) - Başkanım biz hata ve haksızlık yapmak istemiyoruz. Biz şimdi tutturduk muhalefet olarak diyoruz ki: İşçinin sırtına bindiler, fazla üretim yaptırdılar. Doğru mu?

BAŞKAN - Doğru.

HASAN ÖREN (Manisa) - Öyle söylüyoruz. Şimdi bunun çürütülmesi için Soma AŞ de diyecek ki: Bir dakika kardeşim nereden çıkardın böyle bir şeyi ya, bak 150 milyonluk yatırım yapmışım ben, iki mekanize bir yarı mekanize ayak almışım. Bunları söyler ise biz kimseye haksızlık yapmak için burada değiliz ki. Onun için siz Park Teknik'te ihale bedelinden, iki firmanın girişinden yatırımına kadar her şeyi yazdıysanız, buraya da yazarsanız o zaman biz anlarız neyin ne olduğunu. Yani bir haksızlık varsa onu da gideririz.

BAŞKAN - O zaman onu şeye koyacağız, kaza öncesi ocağın durumu...

HASAN ÖREN (Manisa) - Mesela, 2010'da ne çıkarmış? 2010 yılı hemen söylüyorum: 2 milyon 599 bin 380 ton çıkarmış. Şimdi bunun için hemen altı ay içerisinde aldığı gün ne kadar yatırım yapmış? 5 katına çıkmış. 40 milyon yaptıysa öbürü bunun herhâlde 200 milyonluk, 250 milyonluk bir yatırımı var. O tünellere girdiğimizde, o galerilere girdiğimizde de böyle bir şey hiçbirimizin gözüne çarpmadı. 25 metre kaldı değil mi bizim gezmediğimiz yer veya 50 metredir, 30 metredir, göçük vardı ya tam giremediğimiz yer.