| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2018 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı (1/887) ile 2016 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Tasarısı (1/861) ve Sayıştay tezkereleri a) Millî Eğitim Bakanlığı b) Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı c) Yükseköğretim Kurulu ç) Üniversiteler |
| Dönemi | : | 26 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 07 .11.2017 |
MEHMET ALİ CEVHERİ (Şanlıurfa) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.
Sayın Başkan, Değerli Bakanım, kıymetli Komisyon üyesi arkadaşlarım; Türkiye Cumhuriyeti devletinin insana yaptığı yatırımla en önemli bakanlıklardan biri olan Millî Eğitim Bakanlığı bütçesi üzerinde söz almış bulunmaktayım. Bakanlığımızın bütçesinin ülkemize, milletimize ve başta öğrencilerimiz olmak üzere bütün millî eğitim camiasına hayırlı olmasını Cenab-ı Allah'tan temenni ederim.
Şeyh Edebali'nin Osman Bey'e nasihatinde söylediği şu naçiz cümleyle başlamak istiyorum: "Ey oğul, insanı yaşat ki devlet yaşasın." cümlesi, insanı eğiten, vasıflı hâle getiren, topluma faydalı bir birey oluşturan millî eğitimimiz için önemli bir düsturdur kanaatindeyim.
AK Parti hükûmetlerimiz de bu şiarla, her zaman olduğu gibi 2018 yılı bütçesinde de en büyük payı Millî Eğitim Bakanlığı bütçesine ayırmıştır. Eğitime ayrılan kaynak 122 milyar TL'den 2018'de 134 milyar 724 milyon TL'ye çıkarılmaktadır. Bu şekilde, bütçe giderlerinin yüzde 18'i ve vergi gelirlerinin yüzde 22'si eğitime harcanacaktır.
Millî Eğitim bütçesinin kaynaklarının dağılımına ve harcama kalemlerine baktığımızda, tamamen bir sosyal bütçe olduğunu, devletin şefkat elinin önce yarınımızın teminatı olan çocuklarımızın başını okşadığını, geleceğimize yatırım yaptığını görmekteyiz.
Millî eğitim istatistiklerine göre Türkiye genelinde 65 bin 793 okulumuzda 2017-2018 eğitim öğretim yılında Türkiye'de örgün öğretimde 17 milyon 508 bin 955 öğrenci yararlanmaktadır. Eğitim sistemimizin en önemli unsuru olan öğretmenlerimizin sayısı 2002 yılında 510 bin iken, 2015-2016 eğilim öğretim yılında 993 bin, 2016-2017 eğitim ve öğretim yılında 1 milyon 5 bin 308, 2017-2018 eğitim öğretim yılında ise 1 milyon 61 bin 989 oldu.
Öğretmen sayısının Bakanlığınızın sürekli yaptığı atamalarla artması sonucu, öğretmen başına düşen öğrenci sayısında da ciddi manada bir düşüş meydana gelmiştir. 2002-2003 öğretim yılında ilköğretimde öğretmen başına düşen öğrenci 26 iken şu an itibarıyla 17'ye düşmüş, ortaöğretimde 18 iken 13'e düşmüştür. Görüldüğü gibi, öğretmen sayısının artmasından dolayı öğretmen başına düşen öğrenci sayısında bayağı bir düşüş meydana gelmiştir. Yine, 2002 yılında 343.194 olan derslik sayısı son on beş yılda yapılan 281 bin 995 yeni derslikle birlikte 563.995 dersliğe çıkmıştır. Buna özel okulların 168.347 dersliğini ilave ettiğimizde, toplam derslik sayısı 732.342 olmaktadır.
Derslik sayısındaki bu ciddi artışla öğrencilerimizin sayısının artmasına rağmen derslik başına düşen öğrenci sayısında da yine düşüşler meydana gelmiştir. Derslik başına düşen öğrenci sayısına baktığımızda ise 2002-2003 öğretim yılında 36 iken yüzde 50'lik bir düşüşüyle 2017-2018'de 24'e, ortaöğretimde 30 iken yüzde 25'lik bir düşüşle 23'lere düşmüştür.
Millî eğitim açısından diğer önemli bir husus ise yükseköğretime merkezî yönetim bütçesinden ayrılan kaynağın 2002 yılı bütçesine göre 11 kat artışla 3,6 milyar liradan, 2018 yılında 41,7 milyar liraya çıkmış olmasıdır. Diğer bir bakışla, merkezî yönetim bütçesinden yükseköğretime ayrılan pay 2002 yılında yüzde 3 iken bu oran 2018 yılında yüzde 5,5'e çıkmıştır.
Gençlerimize daha fazla sayıda yükseköğretim okuma imkânı sağlamak için bir yandan mevcut üniversitelerin fakülte, bölüm ve mevcut kontenjanları artırılırken diğer yandan her ilimizde üniversite kurularak devlet üniversitesi sayısı 53'den 112'ye çıkarılmış, eğitimde fırsat eşitliği güzel bir şekilde gösterilmiştir. Vakıf üniversitelerini de ilave ettiğimizde üniversite sayısı 179'a çıkmıştır. Üniversitelerimizdeki öğrenci sayısı ise 2002'de 1,9 milyon iken bugün 7,6 milyonu aşmıştır. Örgün öğretimde okullaşma oranı ise, 2002'de yüzde 23,3 iken yüzde 82'lik bir artışla yüzde 42,4'e yükselmiştir.
Bu arada, önemli bir hususa değinmeden geçmeyeceğim. Geçen yılki bütçe üzerinde de bununla ilgili konuşmuştum. Bakanlığımız çok güzel bir uygulama yaptı. Üniversitelerin ön lisans programlarına sınavsız geçiş uygulamasına son verilmesi, özellikle meslek yüksek okullarında eğitimin kalitesini artırmak ve üniversiteleri yerelleşmekten kurtarmak için çok önemli bir adım olmuştur. Üniversiteler "universal" olmalı, yerelleşmemeli, mahallî kalmamalıdırlar.
Bu arada, üniversite demişken, Sayın Bakanım, özellikle GAP'ı biliyorsunuz, 1 milyon 822 bin hektar bir alanda sulama yapılıyor. Şanlıurfa GAP'ın merkezinde. Ben üniversitede öğretim üyesi olduğum için de Harran Üniversitesinin Şanlıurfa'daki fiziki ortamlarını çok iyi bilmekteyim. Başlangıçta biz altı kampüste eğitim öğretime başladık. Şu anda ciddi manada üç kampüste eğitim öğretim yapılıyor ama bizim Harran Üniversitesinin Osmanbey Kampüsü 27.400 dekarlık bir alan. Ciddi manada fiziki ortam için her türlü şartlar müsait. Bizim şu anda Eyyübiye Kampüsü ve Osmanbey Kampüsü iki yeni üniversitenin kurulması için çok ciddi manada müsaittir. Biz fiziki mekâna hiçbir para vermeden iki üniversite kurabiliriz. Bununla ilgili ben GAP tarım üniversitesinin kurulması için bir kanun teklifi hazırladım. Bugün bunu sizin huzurunuzda özellikle ben kamuoyuna açıklıyorum. Bu noktada destek verirseniz Şanlıurfa ve Türkiye tarımı için çok ciddi manada bir adım olacaktır.
Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; ülkemiz ve bölgemizde işsizlik çok önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaş ortalaması 19,1 olan, Türkiye'nin en genç ili olan Şanlıurfa'da işsizlik çok yüksek boyutlardadır. Özellikle genç kesimde işsizliği azaltmanın en etkili yolu mesleki eğitimi teşvik etmektir. Bunun için Bakanlığımızın mesleki eğitimi teşvik için yaptığı çalışmaları takdirle karşılıyoruz. Bu husustaki Bakanlığın uygulamalarına baktığımızda, özel sektörün organize sanayi bölgesi içerisinde veya dışında özel meslek lisesi açabilmesine imkân verilmesi, bu okullarda okuyan öğrencinin tamamına eğitim öğretim desteğinin verilmesi takdire şayan bir uygulamadır. Bu noktada, şahsınızda bütün Bakanlığı tebrik ediyorum. Bu uygulama hem özel sektör hem de devletten teşvik alacak hem de kendi iş gücünü yetiştirebilecektir.
Sayın Bakanım, özellikle Bakanlığınızın Türkiye'nin millî eğitiminde katettiği mesafeler her yönüyle takdire şayandır. Başta Bakanımız olmak üzere de, bu başarıda emeği geçen bütün Millî Eğitim camiasına teşekkürlerimi ifade etmeyi bir borç biliyorum ancak bu noktada hoşgörünüze sığınarak Şanlıurfa'nın eğitim durumuna burada değinmeden geçemeyeceğim ama sözlerimin başlangıcında özellikle Bakanlığınızın İstanbul'dan sonra özellikle pozitif ayrımcılık yaparak Şanlıurfa'nın eğitimine ve öğretimine çok ciddi manada destek verdiğini burada, kamuoyunun önünde şükran duygularımı arz ederek ifade etmek istiyorum.
Şanlıurfa'nın eğitim öğretim durumuna baktığımızda, özellikle bizim şu anda ana sınıf, ilkokul, ortaokul, lisede 558.942 öğrencimiz bulunmaktadır ancak buna özel öğretimdeki öğrencileri, açık öğretimdeki öğrencileri ve Suriyeli kardeşlerimizi ilave ettiğimizde, bizim öğrenci sayımız 691.012'ye çıkmış bulunmaktadır. Yukarıdaki sayılara baktığımızda, birçok ilin nüfusundan daha fazla bir öğrenci kitlesi Şanlıurfa'da bulunmaktadır. Şanlıurfa'daki derslik sayısına baktığımızda, özellikle şu anda sizin de desteklerinizle 19.003'e çıkmıştır derslik sayımız ve özellikle son iki yıl içerisinde ciddi manada bir katkı sağladınız. 2002-2003 eğitim öğretim döneminde 5.101 olan derslik sayısı şu anda 19.003'e çıkmış. Ciddi manada Şanlıurfa derslik noktasında muazzam bir mesafe katetmiş ancak bu kadar ciddi manada Bakanlığınızın yatırım yapmasına rağmen, şu anda bizim ilave 2 bin dersliğe daha ihtiyacımız bulunmaktadır ve yine, Şanlıurfa, tabii, bu derslik sayısının yetmemesi, okullarımızın yetmemesi, hızlı nüfus artışı ve sürekli iç göç almasından dolayı, şu anda Sayın Bakanım, özellikle baktığımızda 783 okulda ikili öğretim hâlâ yapılmaktadır. Bu da normal eğitim öğretimin, okulların yüzde 37'sine tekabül etmektedir. Dolayısıyla Şanlıurfa'da hedeflerimize ulaşmamızda bu nokta ciddi manada bir engel teşkil etmektedir.
Öğretmen sayımıza baktığımızda, norm kadromuz 29.265, mevcut öğretmen sayımız 25.090, dolayısıyla ihtiyacımız 4.175. Bu noktada yine bir teşekkür ifade etmek istiyorum. Eğer sözleşmeli öğretmen sistemine geçmemiş olsaydınız zannedersem açığımız çok daha yüksek olacaktı.
Tabii, bunun sebeplerinden biri de, baktığımızda, Şanlıurfa'da kaba doğum oranı Türkiye'nin ortalama yaklaşık 2 katı. Türkiye'de doğum oranı 16,9; Şanlıurfa'da ise 33,2. Her yıl ortalama olarak Şanlıurfa'da 60 bin yeni evladımız okula kayıt yapıyor. Bu da ciddi manada bir derslik ihtiyacını meydana getiriyor. Tabii, öğretmen sirkülasyonunun yoğun olması, mazeret sebebiyle öğretmenlerimizin gitmesi, her yıl sizin yaptığınız ciddi manada atamalar olmasına rağmen...
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN - Sayın Cevheri, son cümlenizi alayım lütfen.
MEHMET ALİ CEVHERİ (Şanlıurfa) -...ciddi manada bir öğretmen açığımızın da bulunduğunu da ifade etmek istiyorum.
Sayın Bakanım, bu noktada eğer önerilerimi hoşgörürseniz, doğu ve güneydoğuda eğitim yapan öğretmenimize belli bir miktarda maaş artışının verilmesi veya lojman, kira desteğinin verilmesi, öğretmenlerin kalması noktasında ciddi manada bir katkı sağlayacaktır.
Bu arada, yine bir talebimi ifade etmek istiyorum. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde öğretmen akademisi bulunmamakta. Şanlıurfa GAP'ın merkezinde yer aldığı için, Şanlıurfa'da bir öğretmen akademisinin kurulması hem öğretmenlerin kalitesini artırılması hem de eğitimimizin kalitesinin artmasına çok katkı sağlayacaktır.
Mevsimlik tarım işçiliği için yaptığınız uygulamalara da özellikle teşekkür ediyorum.
BAŞKAN - Ben teşekkür ediyorum.
MEHMET ALİ CEVHERİ (Şanlıurfa) - Sayın Başkanım, son cümlemiz.
BAŞKAN - Teşekkür...
MEHMET ALİ CEVHERİ (Şanlıurfa) - Baktığımızda, ciddi manada öğrencilerimiz kayıt altına alınmıştır.
Ben şahsınızda Millî Eğitim bütçesinin hayırlı olmasını diliyor, saygılar sunuyorum.