| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2018 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı (1/887) ile 2016 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Tasarısı (1/861) ve Sayıştay tezkereleri a) Orman ve Su İşleri Bakanlığı b) Orman Genel Müdürlüğü c) Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ç) Meteoroloji Genel Müdürlüğü d) Türkiye Su Enstitüsü |
| Dönemi | : | 26 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 21 .11.2017 |
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim Sayın Başkanım.
Değerli milletvekilleri, Sayın Bakanım, değerli bürokratlar, değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Sayın Bakanım, ben rakamlarla ilgili konuşacağım, özellikle 2016 yılıyla ilgili Sayıştay raporlarına gireceğim çünkü yatırımcı bir bakanlıksınız. Diğer yatırımcı bakanlıklardaki özelliği taşıyorsunuz, kayıtlara, denetime, muhasebeye, mali işlere hiç dikkat etmiyorsunuz; geçen yıllarda da böyleydi, bu sene de öyle maalesef, bütün Bakanlığınızda ve diğer kurumlarda. Hâlbuki bu mali tablolar, denetim işi çok önemli. Yani bir fotoğraf çekiyorsunuz, o fotoğrafla mevcut durumunuzu geçmiş dönemdeki fotoğraflarla karşılaştırıyorsunuz, nerede olduğunuzu, nereye gitmekte olduğunuzu görebiliyorsunuz. Mali işler, mali konular, denetim onun için önemli aslında. Genellikle yatırımcı bakanlıklar bunu yapıyor, siz de yapıyorsunuz. Hemen hemen bütün Bakanlığınızda ve kurumlarınızda şartlı görüş var maalesef, Sayıştay tarafından. Çok da önemli konular eleştirilmiş. Bu raporların tek tek ele alınması lazım. Burada yetmeyecek zamanımız, bu şekilde de olmaz, yeni dönemde de inşallah bunun bir şeklini bulacağız, tartışacağız ama hakikaten önemli. Bundan sonrası için biraz daha ağırlık verirseniz memnun olurum. Sayın Kalaycı da değindi bu raporlara ama bu kadar sürede bunların tartışılması yetmez, aslında birkaç gün ayırmamız lazım özellikle sizin Bakanlığınız ve kuruluşlarınızla ilgili.
Raporlara geçmeden önce, yalnız, şunu söyleyeyim, dikkatimi çekti: Geçmiş yıllarda -tabii, bugün de tartışıyoruz- Bakanlığınızın faaliyetleriyle ilgili kalkınma planında, 2018 Yılı Programı'nda orman ürünleri dikkatimi çektiği için kayda geçirmek istiyorum, ithalatımız çok fazla. 2014'te 155 milyon dolar orman ürünleri ithalatı var, 2015'te 140 milyon dolar, 2016'da 116 milyon dolar. İhracatımız çok düşük kalıyor; 22 milyon dolar, 21 milyon dolar, 24 milyon dolar. Yani demek ki biz orman bakımından hani yüzde 27'lerdeyiz ama orman ürünlerini sanayileştirmekte ya da ihraç etmekte geri kalıyoruz, çok fazla ithalat yapıyoruz; bir o dikkatimi çekti. Bir de hep konuşuyoruz, siz de takip ediyorsunuz, Polatlı'daki Gökpınar Barajı bu hafta itibarıyla Sayın Bakanım, daha yüzde 61'de, aslında bu sene bitmesi bekleniyordu, bir gecikme söz konusu, önümüzdeki yıl inşallah bitecek ama ona da dikkat çekmek istedim.
Bir diğer husus da Sayın Bakanım, sunumuzda var, bu bölge kalkınma idareleri, GAP mesela... Yıllardan beri bu bölge kalkınma idareleriyle övünüyoruz, aslında güzel bir yapılanma fakat nedense çalışmıyor bunlar, çalıştıramıyoruz, bir sıkıntı var. Kalkınma Bakanlığıyla ilgili bütçe değerlendirmesinde de gündeme geldi. Bakın, GAP'ın 2013'ten beri ödenekleri hep az kullanılmış. Mesela, 2017'de de 138 milyonluk bir ödeneği var, 2017'de hâlen 35 milyonu kullanılmıştı geçen ay itibarıyla. Diğer yıllarda da böyle.
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANI VEYSEL EROĞLU (Afyonkarahisar) - Yapacağız, yapacağız.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Yapmıyor da koordine ediyor, kendisine de bir ödenek veriliyor, kullanmıyor bu ödenekleri. Bakın DAP'ta da...
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANI VEYSEL EROĞLU (Afyonkarahisar) - Bize aktarırsa hemen kullanırız.
BAŞKAN - Evvel Allah, bundan yana bir şüphemiz yok.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Bilmiyorum. Size aktarılsın, siz yapın, ne yapılması gerekiyorsa yapalım, hakikaten yapalım.
Bakın, Genel Kurulda ödenek aktarımı veya artırımı yapılamıyor, burada yapmamız lazım eğer öyle bir talep varsa. Ki bakın, 2013'ten beri rakamlar var bende. 2013'ten beri bu yatırım ödenekleri kullanılmıyor. DAP'ta da benzeri bir durum var.
BAŞKAN - Bunların hepsini DSİ'ye çekmek lazım.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - 17 milyonluk yatırım ödeneğinin 1 milyon 400 bini kullanılmış 2017'de. Geçmiş yıllarda da böyle. KOP'ta benzeri durum var. Bununla ilgili bir şey yapılması lazım. Bilmiyorum, şu anda, bu idarelerle ilişkiniz nasıldır. Size mi bağlanması lazım, Kalkınma Bakanlığında mı kalsın, koordine mi etsinler bu yatırımları bilmiyorum ama çalışmadığı kesin, bu konuyla ilgili bir şey yapılması gerektiği kesin.
BAŞKAN - Kalkınma Bakanımız da cevap vermişti bu konuya ama ne dediğini hatırlayamıyorum şimdi.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Geçen yıl dedi ki: "Bu ödenekleri kullanmayanları alırım görevden." Bu sene dedim ki: Onların kabahati değil herhâlde bu, yıllardan beri olduğuna göre ve hepsinde olduğuna göre bu bölge kalkınma idarelerinin başkanlarında değil kabahat, yönetimlerinde değil; herhâlde başka bir sorun var. Ya kadroları yetersiz ya iyi koordine edemiyorlar ya etkileri olmuyor, bulundukları konum yanlış, bir şeyde yanlışlık var. Konunun tekrar ele alınması lazım.
Sayın Bakanım, Bakanlığınızda şartlı görüş var, geçen yıl da öyleydi. Bakın, önemli konular da var, birkaçını sizinle paylaşayım, kayıtlara da girsin.
Mesela, gayrimenkullerin tümü kayda alınmıyor ama "Alacaklar hesabında kayıtlı tutarlara ilişkin olarak takip ve tahsilat yapılmıyor." diyor. Geçen yıl da buna benzer eleştiriler vardı; alacakları takip etmiyor, tahsilat yapmıyoruz. Geçiyorum... Şöyle, önemli gördüğüm birkaç tane var, onları kayda geçireyim: Bulgu 7, mesela, sizin faaliyetlerinizle ilgili, "'Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi' Kapsamında, Biyolojik Çeşitliliğin Envanterinin Çıkarılması ve İzlenmesi İçin İl Şube Müdürlükleri ile Bölge Müdürlüklerinde Yeterli Ekipman ve Uzman Ekibin Bulunmaması". Mesela, buraya intikal etmiş, güzel bir tespit bu Sayıştay tarafından.
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANI VEYSEL EROĞLU (Afyonkarahisar) - Ama o üniversitelerden yardım alıyoruz.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Ama proje de aksıyor.
Bulgu 8: "Sürdürülebilir Av Yönetimini Olumsuz Etkileyen Kayıt Dışı Avlanmanın Ortadan Kaldırılarak Yasal Avlanma Sistemine Dahil Edilmesi İçin Tedbir Alınması" Böyle bir eksikliğimiz var. Döner sermaye işletmelerinin AVBİS'le bağlantısının sağlanmamış olması; "Korunan Alanlara Ait Yasal Mevzuatın, Kurumların Görev ve Yetki Alanlarının ve Kurumların Statü ve Alan Yönetimlerinin Çakışmasından Kaynaklanan Yönetim ve Planlama Sorunlarının Mevcut Olması", korunan alanlarla ilgili bir karmaşa söz konusu yetkiyle ilgili olarak ve bununla ilgili de üç sayfalık güzel bir değerlendirme yapmış arkadaşlar. Dikkate alınması lazım Sayın Bakanım.
Bulgu 11: "Türkiye'deki Sulak Alan Ekosistemlerinin Ekonomik Değerinin Saptanmamış Olması" diyor.
Bulgu 12: "Halkın Yararlanabilmesi Amacıyla İşletmecilik İhalesi Yapıldığı Hâlde Tabiat Parklarının Büyük Bir Kısmında Herhangi Bir İşletmecilik Faaliyetinin Mevcut Olmaması ve Halkın Kullanımına Açık Olmaması", hem ihaleyi yapıyoruz hem de böyle bir eksiklik söz konusu, 12'nci bulgu bu şekilde.
Bir de bu faaliyet sonuçları tablosu falan maalesef fiks değil yani diğerleriyle çok uyumlu değil, daha biraz daha ayrıntılı bilgi verilmesi gerekiyor bunlarda.
Devlet Su İşleri önemli, orada da şartlı görüş var. 5 tane denetim görüşünü etkileyen, 6 tane de etkilemeyen bulgu var ama hepsi önemli. Yine, gayrimenkullerden başlamış eleştiriler, onların kayda alınmamasından başlamış.
4'üncü bulguyu ben önemli bulmuşum, size onu şöyle özetleyeyim: "Belediyelerden içme suyu yatırım bedellerinin geri alınmaması." Sayın Bakanım, belediyelerden içme suyu yatırım bedellerini geri almıyorsunuz. Burada çok ayrıntılı olarak da var.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN - Sayın Kuşoğlu, bir dakika, lütfen toparlayın.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim.
Şimdi, "Belediyelerden tahsili gereken içme suyu yatırım bedellerinin geri alınmaması acaba sadece kendi belediyelerinize mi ait?" diye sorarım hemen ama burada hepsi var, onu sormuyorum ama böyle bir şeye de sebep olabilir zaman içerisinde. Bedellerin ayrıntısına girmek lazım, bakmak lazım, bunların takip edilmesi lazım Sayın Bakan. Yapıyorsunuz bir şeyler, tamam ama sonrasında geri alınması gereken var, takip edilmesi gereken var; bunların takip edilmesi lazım ve az da değil. Bakın, "Geri ödenmesi gereken yatırım bedellerinin kurum bütçesine gelir kaydedilmesi öngörüldüğünden, bulguda gösterilen tahsil edilmesi gereken toplam 4 milyar 205 milyon küsur liranın... 430 milyon liranın ise gelirden alacaklar hesabına kaydedilmemiş olması." İlgili hesaplarına kaydedilmemiş bu kadar meblağlar.
5'inci bulgu: "Geri alınması gereken sulama yatırım bedelinin kurum alacakları olarak tahakkuk ettirilmemesi." Bunları yapmadığımız sürece takipte de sıkıntı olacaktır Sayın Bakanım ve yaptığınız işlerde zaman içerisinde -ne yapıyoruz- bir karmaşaya sebep olacaktır. Sizin faaliyet tablolarınızın, mali tablolarınızın size doğru bilgi verebilmesi lazım yaptığınız işlerin nereye doğru gittiğini görebilmeniz için.
"Bazı yatırım, müteahhit avanslarının mahsup işlemlerinin yapılmamış olması." Bu 1'inci bulgu, önemli.
3'üncü bulgu: "Koruyucu giyim yardımının nakdî olarak ödenmesi." Giyim yardımı yapılıyor; koruyucu giyim yardımı, adı üzerinde, bunun nakdî olarak ödenmemesi lazım. Madem koruyucu bir giyim yardımına gerek duyulmuş, onun ayni olarak yapılması lazım.
6'ncı bulguyu önemli görmüşüm. Eşleri çalışan veya sosyal güvence kapsamında olan personele aile yardımı ödemesi de yapılıyor, kamuda olmaması gerekir böyle bir hatanın da.
Orman Genel Müdürlüğüyle ilgili olarak da şartlı görüş verilmiş. Özellikle 1 ve 2'yi kayda geçirmek istiyorum Sayın Başkanım, kusura bakmazsanız.
Orman Kanunu'na göre verilen izin bedellerine ait tahakkuk kayıtlarının bazı bölgelerde yapılmaması, bazı bölgelerde hatalı yapılması dolayısıyla bu alacakların mali tablolarda hatalı yer alması dolayısıyla Orman Genel Müdürlüğünde 93 milyon liralık bir uyumsuzluk var Sayın Bakanım. 2016 yılına ait izin irtifak gelirlerinin bir kısmının henüz tahsil edilmemiş olması ve tahsil edilmeyen tutarın mali tablolarda farklı olması nedeniyle de burada 28 bölge müdürlüğünün 7'sinde izin bedellerinin tamamının tahsil edildiği, toplamda tahsil edilmeyen izin bedeli tutarının 92 milyon lira olduğu anlaşılıyor. İzin İrtifak Daire Başkanlığı tarafından beyan edilen ve izin dosya kayıtlarına dayanan tarhiyat ve tahsilat farkı incelemesinde ise tüm bölgelerde tahsil edilmeyen tutarın toplam 117 milyon lira olduğu görülüyor, böyle bir tespiti var Sayıştayın.
Meteoroloji Genel Müdürlüğünde de şartlı görüş var, Meteorolojide olmaması lazımdı. Yine, o da gayrimenkullerle ilgili bir konu ama her sene benzeri durum söz konusu Sayıştay raporlarında Sayın Bakanım, bu konuya ilgili göstermeniz lazım. Mali işleri, idari işleri belki biraz daha takip etmek lazım ve Mali İşlere de bilgi verilmesinin sağlanması lazım. Yani onlar kendilerine gelen bilgileri kayda alırlar; takviye edilmeleri, daha fazla ilgi görmeleri lazım.
Teşekkür ederim. Hayırlı uğurlu olmasını diliyorum bütçelerinizin.
Teşekkür ederim Sayın Başkanım.
BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Kuşoğlu ben de.