CEVDET AKAY (Karabük) - Sayın Başkanım, Değerli Komisyon üyeleri, Sayın Bakanım, çok kıymetli bürokratlar, değerli basın mensupları; ben de hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Bakanlık bütçesiyle ilgili... Konsolide bütçe büyüklüğü içerisinde yani 14,7 trilyonluk merkezî bütçe büyüklüğünün 231 milyar 922 milyonu Bakanlığa ayrılmış durumda, yüzde 1.57'si, geçen yıl da yüzde 1,53; 1,54 civarındaydı. Yani geçen yılki oranı korumuş bu bütçe fakat bir önceki yıla göre baktığımızda 60 milyar 892 milyonluk bir artış var, yüzde 65,60'lık bir artış olmuş; bütçede enflasyon oranının altında kalmış bir artış söz konusu, yeterli bir bütçe büyüklüğü değil. Gençlik ve Spor Bakanlığının bütçeden daha fazla pay almasını hepimiz arzu ederiz.

Şimdi, yine, programlar itibarıyla baktığımızda, Bakanlık bütçesinden bağımlılıkla mücadeleye ayrılan tutarın oldukça az olduğunu görüyoruz; 48 milyon 171 bin TL -bu, geçen yıl 33 milyon 690 binmiş- 19 milyon 207 bini 2024 Haziran itibarıyla harcanmış durumda. Tabii ki ülkemizdeki en önemli sorunlardan biri -biliyorsunuz- uyuşturucuyla mücadele. Özellikle uyuşturucu kullanımı gençlere, hatta çocuklara kadar inmiş durumda, hatta hapishanede yatan, uyuşturucu kullanan kişilerin büyük bir bölümü 14 ile 25 yaş arasındaki gençlerimizden ileri geliyor. Onun için, burada, tabii, mücadeleniz takdire şayan ama daha fazla mücadele etmemiz lazım. Biliyorsunuz, uyuşturucu baronları ülkemizde cirit atıyor, suç örgütü liderleri cirit atıyor; bir taraftan da gençlerimize kanca takıyorlar. Bu yönden, gençlerimize daha fazla sahip çıkılması konusunda özellikle de Bakanlığımıza daha fazla görev düşüyor. Dolayısıyla buradan biz de talep etmiş olalım: Bağımlılıkla mücadeleye ayrılan payın artırılmasını biz de arzu ediyoruz, daha fazla pay alması gerektiğini bir kez daha ifade etmiş olalım.

Yine, bütçenin alt kalemlerine baktığımız zaman, cari transferlere ayrılan payın yüzde 76,92 olduğunu görüyoruz, 178 milyar 402 milyon ayrılmış. Borç verme kalemi var, o da bütçenin yüzde 12'sine tekabül ediyor, 27 milyar 847 milyon. Bu borç verme olayı acaba öğrencilerimize verilen kredilerden mi kaynaklanıyor; bu konuyla ilgili bize açıklama yapılabilirse sevinirim. Kaç öğrenciye kredi vermişiz -öğrenciyse eğer- veya -mahiyeti başka bir şeyse- limitleri, aralıkları nasıl, bunların geri dönüş oranları nasıl; onları da merak ediyorum çünkü baktığımız zaman, normal olan, öğrencilerin kredi kullanmalarından daha çok burs alması gerekiyor yani burslu olarak devam etmeleri gerekiyor. Sizin detay raporlara baktığımız zaman da kredi kullanan öğrenci sayısı burs alan öğrenci sayısından bir hayli fazla. Sosyal adalet anlayışı içerisinde, devletin sosyal sorumluluğu içerisinde bunun tersinin olması gerekir. Dolayısıyla, burslarla ilgili de baktığımız zaman, öğrencilerimize verilen bursların yıllar itibarıyla da eridiğini görüyoruz. 2013 yılında 280 TL'yken 147 dolara tekabül eden öğrenci bursları, şu anda, 2024 yılı itibarıyla 2 bin TL yani 58 dolara tekabül ediyor yaklaşık; aralarda artışlar ve düşüşler olmuş. Konuşmanızdan bunun da tekrar gözden geçirileceğini anladık Sayın Bakanım, süratle gözden geçirilip makul bir seviyeye çekilirse iyi olacağını düşünüyorum çünkü kredi ağırlıklı bir olayda, kredi faizlerinin de yükseldiği bir ortamda öğrencilerin bu kredileri ödemesi çok zor, zaten sorunlar da yaşanıyor. Bir taraftan yapılandırma talepleri oluyor ama bir de uygulamaya bakıyoruz; son on yılda KÖİ projesi yapan firmalara, şirketlere ve yap-işlet-devret de dâhil -bunlar 44 firma- bunların belirli sayıdaki 5 tane firmasına verilen vergi, resim, harç istisnası belgesi 128 adet ve 2013-2024 yılları arasında silinen vergi anapara ve ceza borçları da 7,5 milyar. Bir taraftan öğrencilerimizin kullandığı kredilere sadece yapılandırma yapılırken bir taraftan da burada silinen vergi borçlarını, devlet borçlarını gördüğümüzde, kullanılan kredilerin yapılandırılmadan ziyade gençlere çözüm bulacak bir şekilde ayarlanması ve bu borç yükü altında ezilmelerinin engellenmesi lazım çünkü mezun olan üniversite öğrencilerinin beşte 1'i ancak iş bulabiliyor ve iş bulan öğrencilerimizin çoğu da vasıfsız işçi ve kendi mesleği dışında olduğunu da görüyoruz. Bu önemli bir sorun, bu sorunun giderilmesi gerektiğine inanıyoruz.

Bir de 2023 yılı kesin hesabına baktığımızda, burada bir şey dikkatimi çekti: Cari transferlerin başlangıç ödeneği 34 milyar 671 milyonken harcama yıl sonunda 67 milyar 335 milyon olmuş yani 32 milyarın üzerinde ödeneküstü harcama var, yüzde 94'lük bir aşım var. Acaba öngörülemeyen ne oldu da bu kadar sapma oldu? Buradaki harcamanın mahiyeti nedir? İlave ödenek nereden alındı, hangi yerden aktarıldı? Bunu da soru olarak sormuş olayım, ilgili arkadaşlar not alırsa sevinirim.

Bir de personel giderleri artışına baktığımızda, bir önceki yıla göre memur kaleminin 2025 yılında yüzde 32 oranında artacağını görüyoruz. Memurlar 2025 yılında -sizin Bakanlığınız bütçesine baktığımız zaman- yüzde 32 zam mı alacak? Diğer bakanlıklarda da bakacağız. Bu enflasyonist ortamda memurların, emeklilerin, asgari ücretlilerin ne kadar ezildiğini biliyoruz. Eğer buna uygun bir oranlama ve zam olacaksa buradan da iktidarı şimdiden uyarmış olalım. Ekonomik koşullara uygun zamların ayarlanması, en düşük emekli aylığının mutlaka asgari ücret seviyesine çekilmesi, asgari ücretin de en az 30 bin TL olması ve süreç içerisinde de bu olayların satın alma gücüne göre de iyileştirilmesi gerekir.

Yine, bu bütçenizde baktığımızda, kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler kalemi var; 2024 Haziran itibarıyla 699 milyon harcanmış, yine 2025 bütçe teklifinde de 1 milyar 892 milyonluk bir teklif var. Şimdi, bunun mahiyetinin ne olduğunu geçen dönem de sormuştuk, bütün bakanlıklarda da soruyoruz. Bu kalemler, kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transfer kalemleri hangi kişilere, kurumlara veya dernek ve vakıflara yapılıyor? Hangi protokoller gereği yapılıyor ve nasıl kullanılıyor? Bu konuyla ilgili hiçbir bakanlık şimdiye kadar bize detay bir açıklama vermedi, sadece geçen yıl Millî Savunma Bakanımıza bizzat özel notla sormuştum, gönderdi; şehit ve gazi ailelerine yapılan, derneğe yapılan yardım olduğunu söylemişti. Aynı yaklaşımı sizden de bekliyoruz. Bizimle paylaşırsanız memnun oluruz.

Bir de burada hane halkı ve işletmelere yapılan transfer kalemi var. Örneğin, bu, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığında "kâr garantili projelere yapılan ödemeler" şeklinde görünüyor. Sizde hane halkına ve işletmelere yapılan transferler kaleminin maliyeti nedir? Ki bunda da 2023 yılında ödeneküstü bir harcama olmuş, 8 milyarken 9 milyar civarında bir harcama yapılmış. Aşım neden ileri gelmiş, bunun mahiyeti nedir? Çünkü 2025 yılı içinde 22 milyar harcamayı düşünüyorsunuz.

Bir de gayrimenkul sermaye üretim giderlerinde de ödeneküstü harcama var yani bu Bakanlık bütçesine baktığımız zaman ödeneküstü harcamaların çok olduğunu görüyoruz. 2023'te 1 milyar 618 milyonluk bir aşım olmuş, 4 milyar 177 milyon düşünülürken 5 milyar 795 milyonluk bir harcama olmuş. Yine, diğer sermaye giderlerinde de 2025 yılında 108 milyonluk bir harcama var. Bu gayrimenkul sermaye üretim giderlerinin neler olduğunu, hangi projeler olduğunu, burada yapılan işlerin neler olduğunu, büyüklüğünü, ihale bedelini merak ediyoruz -ne işler yapılıyor- çünkü az önce sunumda söylediniz, bir sürü spor tesisinin yapıldığını ifade ettiniz, belki öyle yerlere kullanılıyordur. Burada da yine sermaye transferlerinde de hazine yardımlarının 7 milyar 900 milyon gibi bir rakam olduğunu gördük. Bu rakamın dağılımının ve mahiyetinin de ne olduğunu özellikle ifade ediyoruz. Gördüğüm kadarıyla bu payların da büyük bir bölümü yükseköğrenime kullanılmış. Örnek vereyim mesela: Borç vermenin tamamı, 27 milyar 847 milyon, yükseköğretim için kullanılmış. Az önce sormuştum, hazine yardımlarının da 5 milyar 260 milyonu yani yüzde 66'sı yine yükseköğretim için kullanılmış. Bunlarla ilgili de cevap verirseniz memnun oluruz.

Geçen yılki bütçelerde program dışı ödemeler vardı, programlara alınmasını ifade etmiştik. Gördüğüm kadarıyla bu bütçede -ben diğer bakanlık bütçelerine de bakıyorum- program dışı ödemelerden vazgeçilmiş görünüyor. Umarım, bu şekliyle devam eder.

Gençlik Programı... Burada da 1 milyar 881 milyon başlangıç ödeneği varken...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Akay, toparlayın.

Buyurun.

CEVDET AKAY (Karabük) - Biraz zor toparlayacağız. Bu ödenek üstü harcamalarla ilgili sıkıntı büyük, bunun bir an önce giderilmesi gerekiyor.

Bir de bölgemizle ilgili konuya geçeyim Sayın Bakanım o zaman -Karabük Milletvekili olarak- bölgeden gelen bir sürü konu var. Örneğin, Yenice ilçemizde meslek yüksekokulu var, KYK yurdu yok. Stadyum her saat açık kalmıyor. Güvenlik kamerası sorunu var, spor salonunda eğitmen yok. Yenice ilçesi için konuştum.

Eflani ilçesi... Meslek yüksekokulu var. KYK yurdu olmadığı için öğrencilerin birçoğu kaydını dondurmuş. Burada şu anda yaklaşık 120 öğrenci faaliyet gösteriyor ve ev kiraları da burada bile 13 bin-15 bin lira civarında. Bu sorunun giderilmesini bekliyorlar, bekliyoruz hep beraber. Ovacık'ta da meslek yüksekokulu var, Kredi Yurtlar Kurumu yok.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Buyurun.

CEVDET AKAY (Karabük) - Toparlıyorum Başkanım, müsaade ederseniz.

Bir de bir konuyla ilgili açıklama rica edeceğim sizden: Ereğli Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü görevini yürüten Cumaali Özince, Türkiye Cumhuriyeti'nin 100'üncü kuruluş yıl dönümünde sosyal medya hesabından bir paylaşım yapmış. Konya Valiliği, Özince hakkında idari soruşturma başlatmış -detaya girmiyorum- cumhuriyetin temel ilkelerine yönelik müdahale, sataşma... Bu konuyla ilgili olarak da açığa alınma talebinde de bulunulmuş, açığa alınmış. Şimdi, bu konuyla ilgili bizim CHP Ereğli İlçe Başkanımız da suç duyurusunda bulunmuş. Cumhuriyet düşmanları karşısında sessiz kalmayacağımız, hepimizin bir fikirde hareket edeceğimiz muhakkak. Şimdi, bu kişi -şurada, Kulu Kaymakamlığı ziyaretinden anlıyoruz Sayın Bakanım- hâlen Konya İl Gençlik ve Spor Müdürlüğünde araştırmacı olarak çalışıyor, Cumali Özince. Bu konuyla ilgili bilginiz var mı? Bunun açığa alınması neticesinde...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Akay, teşekkür ediyorum. Toparladık mı?

CEVDET AKAY (Karabük) - Sorumu sorayım.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Buyurun.

CEVDET AKAY (Karabük) - Bu konuyla ilgili bir şey yapmayı düşünüyor musunuz Sayın Bakanım?

Teşekkür ediyorum, sağ olun.