BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Değerli milletvekili arkadaşlarım, Sayın Bakanım, değerli bürokrat arkadaşlarım, değerli basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Sayın Bakanım, güzel bir sunum yaptınız hem bürokrat olarak hem de Allah kısmet etti, Bakan olarak. Tabii, böyle bir bakanlığın başında olmak herkese nasip olmuyor, siz de bunun gururunu yaşıyorsunuz, biz de mutlu oluyoruz hakikaten.

2003'ten beri 362 milyar lira harcandığını söylediniz, çok da hoşumuza gitti ama ben, bir yönünü eleştireceğim Sayın Bakanım.

Bu, Türkiye tarihinde çok önemli bir şeydir, ulaştırmayla ilgili yatırımlar bir dönüm noktası, birçok şeyi değiştirmiş vaziyette, değiştirecek ileriye dönük olarak da. Bu arada, tabii ki olumsuz etkileri de olacak bazı konularla ilgili olarak çünkü çok iyi bir şekilde hesaplandığını düşünmüyorum çünkü başladığı yıllarda tartışılmadı. Şöyle bir etkisi oldu: Bu 362 milyar liralık esgale edilmiş yatırımın önemli bir bölümü, en az yarısı İstanbul'da. Sayın Başbakan, sizden önceki Ulaştırma Bakanı böyle bir açıklama da yapmıştı; o, yüzde 90'ına yakınının İstanbul'da olduğunu o zaman söylemişti ama ben yarısı olarak alıyorum, tam olarak KÖİ projeleriyle birlikte rakamlandıramadım henüz ama aşağı yukarı bunun yarısının İstanbul ve Marmara Bölgesi'nde olduğunu tahmin ediyorum. Yarısı orada olunca, bu dönemde, özellikle TÜİK'in... Biraz önce arkadaşlara söyledim getirmelerini, henüz getiremediler ama. 2003'ten beri Anadolu'dan, çeşitli yerlerden, sizin memleketiniz de dâhil olmak üzere İstanbul'a, Ankara'ya, büyük şehirlere -buralar temerküz merkezi oldu- büyük nüfus göçleri yaşandı. Birçok ilimiz nüfus kaybediyor, Ankara, İstanbul, İzmir gibi belli yerler nüfus alıyor, buralara yatırım yapılıyor sürekli olarak. Mesela, oradaki bir ev terk ediliyor, buraya geliniyor, burada daha güzel yerlerde yaşanıyor, parklar, bahçeler restoranlar yapılıyor. Sanki buralarda yeni iş yerleri yapılmış, yeni hane halkı oluşmuş gibi görünüyor ama aslında çok daha farklı değil. Biz, nüfusu yerinde tutup, orada eğitip, orada yatırıma yöneltip maalesef gerektiği kadarını da temerküz merkezlerine aktaramadık yani orada bir plansızlık söz konusu oldu. Bu, sizin göreviniz değil. Bu, sizinle ilgili bir görev değil, Bakanlığınızın görevi değil ama diğer bakanlıkların da bu konuyla ilgili olarak çalışması gerekirdi. Ben, Hükûmete yönelik bu eleştiriyi yapıyorum. Özellikle İstanbul'da bu yatırımların yapılmış olmasıyla -ki, bu üçüncü havaalanı, zaten tek başına 100 milyara yakın bir meblağ tutuyor- bu yatırımlarla beraber bütün istihdam da diğer olanaklar da bu merkezlere tabii yığılmış oldu, Anadolu'da bir dengesizlik yarattı. Neredeyse Ankara bile İstanbul'a, Marmara Bölgesi'ne göç edecek duruma geldi. Bir ara, bankaların Ankara'dan İstanbul'a taşınması, ona paralel olarak başka para, finans kuruluşlarının da taşınır olması böyle bir dengesizlik yarattı, bir sıkıntı yarattı. Bunu da gözden ırak tutmamamız lazım. Ayrıca, bu yatırımların -Zekeriya Bey'in de konuşmasında bahsettiği şekilde- bir de bizim borçlanmamıza, kamu borçlanmasına olumsuz etkileri oldu, sıkıntıları oldu; onu da henüz tam olarak bilmiyoruz. Onu da ayrı olarak hesaplamamız lazım.

Sayın Bakanım, biliyorsunuz, hem cari yılla ilgili çalışma yapıyoruz, yeni bütçeyi hazırlıyoruz hem de geçmiş yılın kesin hesabını yapıyoruz. Ağırlıklı olarak bu sürede geçmiş yılın kesin hesabıyla ilgili olarak konuşmak istiyorum, Sayıştay raporlarını gündeme getirmek istiyorum ama ondan önce kaç siber saldırı oldu özellikle 2016 ve 2017 yılında? Çünkü, kamuoyu farkında değil. Nedense onların hepsini siz de açıklamıyorsunuz, başka kaynaklardan siber saldırılara uğradığımızı öğreniyoruz ama Bakanlık olarak bunu açıklamıyorsunuz. Mesela, elektrik kesintilerinin de siber saldırılar sonucu olduğunu duyuyoruz ya da biliyoruz ama kesin olarak siz de onu ifade etmediniz. Ne kadar siber saldırıya uğruyoruz? Bütün dünyada bir siber savaş var, bilebilirsek memnun olacağım.

Bütçenize bakıyorum: 2013'ten itibaren aldım; daha önceki yılları tespit etmek biraz zor olacaktı. Başlangıç ödeneğiniz 10 milyar 690 milyon, 19 milyar 854 milyon harcamışsınız yıl sonunda. 10 almışsınız 19 harcamışsınız yani yüzde 100'e yakın bir şey var. 2014'te 13 almışsınız, 19 harcamışsınız. 2015'te başlangıç ödeneğiniz 13 milyar, 26 milyar harcamışsınız. 2016'da 19 milyar, aşağı yukarı 26 milyar harcamışsınız; 2017'de de -henüz devam ediyor- aşacak gibi görünüyor. Bu, tabii, sizin açınızdan doğru ama mali disiplin açısından, bütçeleme açısından, bütçeleme prensipleri açısından da yanlış. Aşağı yukarı yüzde 100'lük bir aşım söz konusu; yani bu demektir ki "Siz yapın, biz ödemeyi aktarırız." Maliye Bakanlığı tarafından ödenek aktarılıyor size ama demek ki bunun tam planlaması yapılamıyor. Sizin Bakanlığın, geçen dönem de belirttim bir eksiği var; yatırımları yapıyorsunuz gayet iyi ama derleme toparlama işi, bunun kayda alınması işi, işin hukuki boyutu, oralarda eksiklikler var. Biraz önce söylediğim, tabii sosyal etkiler falan da onlar da çok iyi hesaplanmış değil.

Bu bütçeleme konusunda Karayollarının da benzeri bir durumu var. 2013'te 6,9 yani 7'ye yakın bir ödenek alınmış, başlangıç ödeneği sonra 15'e çıkmış yıl sonunda bu; 2014'te 7 alınmış 17'ye çıkmış; 2015'te 7 alınmış 22'ye çıkmış -bakın, 7 alınmış 22'ye çıkmış- 2016'da 12 alınmış 21'e çıkmış, 2017'de, içinde bulunduğumuz yılda 15 alınmış şu anda 16'yı geçmiş, daha da geçecektir tabii ki yıl sonuna kadar. Demek ki bu açıdan iyi bir planlama yapılamıyor, bütçeleme açısından.

Bakanlığınız geçen yıl Sayıştaydan şartlı görüş almıştı, şartlı olarak denetimde aklanmıştı ama bu yıl da aynı şekilde benzer eleştiriler var Sayın Bakanım, bunlar da önemli. Yani bunlar daha sonra sorun yaratabilecek, dikkate alınması gereken konulardır. Bu konularda geçen yıl da dediğim gibi eğer kadronuzda eksiklik varsa, kadro eksikse onları tamamlamanız gerekiyor. Çünkü bunlar doğru dürüst kayda alınmazsa geleceğe yönelik projeksiyonları da eksik yapmış oluyorsunuz, eksik yaparsınız. Bu konularla ilgili biraz daha titizlikle üzerinde durulması gerekir diye düşünüyorum. Genellikle mühendislerin ya da böyle pozitif bilimlerle uğraşanların eksikliği de budur ama bunun telafi edilmesi lazım.

Mesela, önemli gördüğüm bir konu yer altı ve yer üstü düzenleri hesabında takip edilmesi gereken yatırımların doğrudan gider kaydedilmesi; doğrudan gider kaydediliyor bunlar. Bunlar hâlbuki bilançoda görülmesi gereken, varlık olarak görülmesi gereken değerler.

Buna benzer birkaç tane daha Sayıştay eleştirisi var. Duran varlık hesabından, hesap grubunda izlenmesi gereken tesis, makine ve cihaz alımlarının doğrudan gider kaydedilmesi var, duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamaların doğrudan gider kaydedilmesi var, kamu-özel iş birliği modeliyle yürütülen işlerde yatırımı tamamlanmış olan projelerin duran varlık kayıtlarının yapılmaması söz konusu ki burada bir tablo olarak vermiş. 100 milyon dolarlık bir tablo, genellikle Akdeniz'deki yat limanlarını içeriyor; onlarla ilgili kayıt eksikliği söz konusu.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Kuşoğlu, lütfen siz de toparlarsanız.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Yatırımların gider kaydedilmesi var aktifleştirilmesi gerekirken.

Denetim görüşünü etkilemeyen bulgular da söz konusu; yedi tane bulgu söz konusu. Onlara vaktim olmadığı için girmeyeceğim ama son bölümde Sayın Bakanım -bürokratlarınız not alırsa memnun olurum- cari transferler var; 2,3 milyar, 2 milyar 355 milyon liralık bir hazine yardımı var, hazine yardımları. Bunun detayını verebilirlerse memnun olurum, bir de kaç yıldan beri bu hazine yardımları devam ediyor?

Bir de kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler var; geçen yıla göre azalmış. Geçen yıl da tenkit etmiştim bunu, sormuştum; cevap vermediniz.

Bir de hane halkına yapılan transferler var; bunlar nedir? Cevap verebilirseniz memnun olurum.

BAŞKAN - Teşekkür ederim.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Yani hane halkına yapılan transfer sosyal transferdir aslında bildiğimiz ama burada farklı bir şey olması lazım. Kâr amacı gütmeyen kuruluşlar da dernek ve vakıflara yapılan aktarmalar olması lazım; tam bilemiyoruz.

Karayolları Genel Müdürlüğü için de Sayıştay denetim raporunda şartlı görüş var; altı önemli bulgu var benzeri şekilde. Onlara bakılır ama bir şey soracağım; giderler, faaliyet sonuçları tablosunda silinen alacaklardan kaynaklanan 44 milyon liralık bir gider var. Nedir? Arkadaşlar bilgi verebilirse memnun olurum.

Proje kapsamında yapılan giderler var; 1 milyar 71 milyon liralık proje kapsamında yapılan gider ve diğer gider olarak da 147 milyonluk bir gider kalemi var. Bunları detaylandırırlarsa memnun olacağım.

BAŞKAN - Teşekkür ediyorum Sayın Kuşoğlu.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Bir de bir soru sorayım, sonra o safhada cevap almayayım. Sizin TELEKOM'la ilgili bir açıklamanız olmuştu. TELEKOM, malum, ortağı banka borçlarını ödemediği için hazineye intikal eder duruma gelmişti; onunla ilgili de bir açıklama yaparsanız memnun oluruz.

Teşekkür ediyorum ve tekrar bütçenizin hayırlı uğurlu olmasını diliyorum Sayın Bakan.

BAŞKAN - Ben teşekkür ediyorum.