| Komisyon Adı | : | (10 / 601) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu |
| Konu | : | Dışişleri Bakanlığı Yurt Dışı Tanıtım ve Kültürel İşler Genel Müdürü Büyükelçi Lale Ülker'in, UNESCO'yla yapılan sözleşmeler, yurt dışındaki çatışma ortamlarında terör örgütleri tarafından yağmalanan, kaçırılan eserlerin yakalanması, transit geçişine izin verilmemesi gibi faaliyetler hakkında sunumu |
| Dönemi | : | 26 |
| Yasama Yılı | : | 3 |
| Tarih | : | 19 .10.2017 |
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - Teşekkür ederim.
Bürokrat arkadaşlara teşekkür ediyoruz verdikleri bilgiler için.
Ben şu noktadan başlamak istiyorum. İnternete girdiğiniz zaman, "dedektör" dediğiniz zaman size bir sürü alternatifler çıkıyor. "Define nasıl aranır?" diye siteler var ve insanlar kazıları nasıl yaptıklarıyla ilgili internet üzerinden haberleşiyorlar, bu kadar boş böyle bir meydan var. Demek ki buradan da başlamak lazım.
Bu, bize verilen bilgilerde yurt dışında takibi yapılan eserler 42 tane. Sadece bizim tespit ettiğimiz 50 müzede bizim eserlerimiz var. Bakın, 42 tane takip ettiğimiz var ama 50 müzede Türkiye Cumhuriyeti'nden veya Anadolu'dan götürülmüş eserler var. Şimdi, bir de "yurt dışından iadesi sağlanan eserler" diye bir liste verildi. İade tarihi 2004 yılından başlıyor ama Bakanlığın web sitesinde 1980'den itibaren iadeler var. Yani burada arkadaşlar 2004'ü baz almışlar, onu da hatırlatayım.
Sorulara gelince... Şimdi, getirilenlerin ne kadarı sahiplerince getirildi. Bir miktar getirdik ama ciddi bir miktar, sahiplerince getirilip iade edilmiş. Mesela, burada bir haber var, "Bakan Numan Kurtulmuş dedektif gibi çalışıyor." Yani bu iade, getirilmemiş; getirilmiş, teslim edilmiş. Şu anda süreci devam eden, takip edilen eserlerimiz neler? Bununla ilgili bilgi istiyoruz.
Siyasi olarak talepte bulunmak için Başbakan veya Cumhurbaşkanına verilen dosya var mı? Varsa içinde ne var? Yani neyle ilgili Başbakanımıza ve Cumhurbaşkanımıza dosya teslim ettik, bunlarla ilgili talepte bulunun dedik?
Yurt dışı kültür müşavirliklerimiz bu konuda ne gibi çalışmalar yapıyor?
Sadece Türkiye'deki yayınları mı takip ediyoruz; yoksa, kendi araştırmamız ve takip ettiklerimiz var mıdır? Nasıl ve hangi yöntemle? Yani burada öğrenmek istediğim şu, sayın büyükelçimiz anlattı: Müzayedeleri takip ediyor muyuz? Yayınları takip ediyor muyuz, yurt içinde ve yurt dışında? Müzayedeler yapılıyor -Amerika'da yapılıyor, İngiltere'de yapılıyor vesaire- bunları takip ediyor muyuz?
Şimdi, Christie's müzayedesinde idolle ilgili satış vardı biliyorsunuz, müdahil olduk, mahkeme bununla ilgili karar verecek. Bu ne aşamada? Ama şunu hatırlatayım: Bu idolden iki tane daha var. Biri Los Angeles'ta Paul Getty'nin müzesinde herhâlde, bir tanesi de Cleveland'da hatırladığım kadarıyla, geçen toplantıda da bahsetmiştim ben. Yani sadece iki tane değil o, dört tane, ikisi takipte, ikisinde herhangi bir takip yok.
Kültür Bakanlığının kaçakçılık şubesinden verilen bilgiye göre deniliyor ki: "Yurt içinde 4 personel var, yurt dışında 5 personel var." Doğru mu?
KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRÜ YALÇIN KURT - Burada, Ankara Şube Müdürlüğümüzde, yurt içi konularına bakan 4 uzman, yurt dışına bakan da 5 uzman.
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - Yani total elemanı bu kadar kaçakçılığın.
BAŞKAN - Hayır, onların altında elemanlar var ayrıca.
KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRÜ YALÇIN KURT - Yurt dışının altında elemanlar var.
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - Onunla ilgili sayı vermediniz. Ne kadar eleman var onlara bağlı çalışan?
KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRÜ YALÇIN KURT - Türkiye'deki tüm müzelerin görevi bu.
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - O müze görevlisi. Demek ki müze görevlisi hem müze görevini yapıyor hem de kaçakçılığı mı takip ediyor?
KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRÜ YALÇIN KURT - Elbette.
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - Hayır yani sadece kaçakçılık için görevlendirilmiş insanlar değil burada, bunu anlıyorum.
KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRÜ YALÇIN KURT - Bizim buradaki şube müdürlüğümüz Kaçakçılık Şube Müdürlüğü olarak...
RUHİ ERSOY (Osmaniye) - Ona KOM bakıyor efendim, Kaçakçılık ve Organize Suçlar bakıyor.
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - Onlar da ne kadar uzmansa o konuda... Onlar her türlü kaçakçılığa, afyona da bakıyor, başka kaçakçılığa da bakıyor, arkeolojik kaçakçılığa da bakıyor. O zaman, burada, milletvekili arkadaşımızın dediği o bakanlar, her işe bakanlar, bu konunun uzmanları değil. Ha, burada uzman olarak çalışan yurt içinde 4 personel var, yurt dışında 5...
KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRÜ YALÇIN KURT - Yurt dışı konularına bakan 5 uzman var, bu uzmanlarımız kültür ve turizm uzmanı, hepsi mesleğinde son derece...
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - Tamam, anladık orayı.
Şimdi, şunu anlatmak istiyorum: Yani 4 kişiyle, 5 kişiyle biz... 5'i yurt dışına bakıyor, 4'ü yurt içine bakıyor, altta çalışanlar müze görevlileri yani müzedeki görevlilerimiz görevli. Ama bununla ilgili, uzman dediğim... Yani poliste mesela, Kaçakçılık Şubesinde var mı arkeolojik eserleri, tarihî eserleri takip eden bölüm?
KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRÜ YALÇIN KURT - Var tabii canım, bütün işi bu.
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - İnşallah vardır.
Evet, şimdi, "Hırsızlıkta 2'ye düştük." diye bir grafik gösterildi Vakıflar Genel Müdürlüğünün çalışmasında. Herhâlde 2 tane, bizim tespit ettiğimiz, tespit edemediklerimizi bilmiyoruz. Yani çok mu sağlıklı bu?
BAŞKAN - Sayın Vekilim, burada tespit edilememe diye bir şey söz konusu değil. Yani falan camiden kaçırılmışsa, çalınmışsa zaten o anında duyulur.
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - Şimdi, tabii, işte, çalınanı biliyoruz, illegal olan konusunda bilgimiz yok.
VAKIFLAR GENEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KAÇAKÇILIKLA MÜCADALE VE TEBERRÜKAT MÜDÜRÜ NAZİFE YİĞİT - Hepsi tespitli olduğu için, beş yılda bir sayım yapılıyor.
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - O demirbaşta olanlarla ilgili.
VAKIFLAR GENEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KAÇAKÇILIKLA MÜCADALE VE TEBERRÜKAT MÜDÜRÜ NAZİFE YİĞİT - Beş yılda bir eksik olanlar, o seneki sayımlar sonucunda birkaç tane artıyor, evet. Yani kayıp olanları biz "Çalındı." olarak kaydediyoruz.
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - Zaten ben şunu demek istiyorum: Mevcut kayıtta olanlardan çalınanlar bunlar, diğer çalınanlarla ilgili değil.
VAKIFLAR GENEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KAÇAKÇILIKLA MÜCADALE VE TEBERRÜKAT MÜDÜRÜ NAZİFE YİĞİT - Ama hepsi kayıtlı efendim.
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - Bu konulara açıklık getirirseniz memnun olurum.
VAKIFLAR GENEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KAÇAKÇILIKLA MÜCADALE VE TEBERRÜKAT MÜDÜRÜ NAZİFE YİĞİT - Kültürel varlıklar kayıtlı.
BAŞKAN - Şimdi, arkadaşlar, bakın, burada şu kadarını söyleyeyim: Ben bu Bakanlığın Müsteşarlığını yaptım, tescil konusunda Vakıfların da, Kültür ve Turizm Bakanlığının da durumu çok iyidir. Yani denemek için kendi yörenizden bir tanesini söyleyin, sayın genel müdür yarın onunla ilgili bilgileri yazsın, getirsin, göndersin. Tescil konusunda bir sıkıntı yoktur ama bu tescil edilenlerin aynı şekilde korunması noktasında birtakım zaaflarımız var mı? Var. Onun için, "Kayıtlı olandan düşmüştür." gibi bir yaklaşım doğru değil yani her şey kayıtlıdır.
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - Bildiklerimiz.
BAŞKAN - Ören yerlerini hariç tutuyorum. Yani ören yerlerindeki bir kazıdan çıkan herhangi bir verinin kayıtlı olamayacağı doğaldır. Ama özellikle, Vakıfların hemen hemen her şeyi kayıtlıdır, Bakanlığın da kültür varlıklarıyla ilgili hemen hemen, görünür olanlarının hepsi kayıtlıdır.
SERDAL KUYUCUOĞLU (Mersin) - Küçük bir ilavem daha var: Gazetelerde Bakanlığın Osmanlı'dan bu yana eseriyle ilgili liste yayınlandı. Yabancı mahkemelerde davalarla daima karşımıza çıkan konu zaman aşımı, değil mi? Bu konuda karşı taraf savunmasını yapıyor. Şimdi, böyle listelerin yayınlanması zaman aşımı açısından bizi sıkıntıya düşürmüyor mu?
Bir de Afrodisias'taki müzede sergilenen ve gövdesi Almanya'ya kaçırılan bu İhtiyar Balıkçı Heykeli konusundaki en son ne zaman ne gibi işlem yapıldı, bir de bunu öğrenebilirsek iyi olur diye düşünüyorum.
Teşekkür ederim.