BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Değerli arkadaşlarım, Sayın Bakanım, değerli bürokratlar ve basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Sayın Bakanım, 2011'de milletvekili seçildiğimizde ilk Plan ve Bütçe toplantısında Tarım Bakanımız bir sunum yaptı, çok da etkilendim, şimdi o yanımda; güzel de bir giriş yaptıktan sonra "Bu çerçevede cumhuriyetimizin 100'üncü yılı olan 2023'de vizyonumuz, tarımsal ekonomik büyüklük bakımından dünyada ilk 5'te yer alan, 150 milyar dolar tarımsal gayrisafi yurt içi hasılasına, 40 milyar dolar tarımsal ihracata sahip, pozitif büyümesini devam ettiren bir tarım sektörüdür." deyip anlatmıştı, etkilenmiştim. Sonra bir baktık, uzun yıllar biz hiçbir zaman tarımda 2002'deki 8,8'lik büyümeye, büyüme oranına hiç ulaşamamışız, ondan sonra bir daha ulaşamadık tarımda. Ondan sonra da zaten negatif büyüme birçok yıl söz konusu olmuş. Yani yapılan işler doğru değilmiş, anlatıldığı şekilde değilmiş, sıkıntılıymış.

Ve o yıllarda, hatırlıyorum, bir de bu TİGEM'lerin özelleştirilmesi söz konusu oldu. TİGEM'ler- Devlet Üretme Çiftlikleri daha önceki adıyla- çok önemli işlevler gördü aslında. Ben tarımda da bu 2008 krizi sonrası liberalleşmeden dönülme başlandı ya, kamunun tekrar tarımda devreye girmesi gerektiğini düşünüyorum. Yani kamunun bazı yerlerde, bazı bölgelerde, bazı ürünler için yatırım yapar hâle gelmesi gerektiğini düşünüyorum. Sadece destekle olmuyor çünkü bu. Bazı yerlerde o yatırımları yaptıramıyorsunuz. Örnek olmanız gerekiyor. Sabah Sayın Temizel anlattı ya, bazı konularda örnek olmayınca Türk çiftçisine ya da Türk yatırımcısına, bir örnek önünde olmayınca o yatırımı yapması mümkün olmuyor, göstermek lazım. Kamunun tekrar devreye girmesi lazım yani selektif olarak çiftçimizin yapamadığı iş alanlarında devreye girmesi gerekir diye düşünüyorum. Ve TİGEM'ler de -çok çorak araziler de onların kullandığı araziler- önemli işler yaptılar, onların devam ettirilmesi gerekir diye düşünüyorum.

Şimdi, sadece Tarım Bakanlığının işi de değil tarım, başka bakanlıkların da işi. Geçen bütçe görüşmelerinde söyledim Sayın Bakanım, Kalkınma Bakanlığı bütçesinde geçen dönem söyledim, bu GAP'ın sizin de milletvekili olduğunuz GAP bölgesinin... GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığının toplam ödenek ve harcama durumunu vereyim: 2013'ten beri sürekli olarak negatifte. 2016'da, bu sene içerisinde, Sayın Bakanım, 85 milyon başlangıç ödeneği var GAP'ın, şimdiye kadar ne harcanmış biliyor musunuz kasıma kadar? 42 milyon lira. Zaten 85 milyon lira aslında ödenek değil GAP için. Bir de onun yarısı kadar harcanıyor. Şimdi, böyle olunca tarımda bir kalkınma söz konusu olabilir mi? Yani bu çok büyük bir yanlışlıktır. Bunun sizin Bakanlığınızla ilgisi yok ama Kalkınma Bakanlığının ya da diğer bakanlıkların bu konuya hassasiyet göstermesi lazım.

DOKAP'ın 2016'da 76 milyon 300 bin başlangıç ödeneği var. Ne harcanmış, biliyor musunuz? 17 milyon lira. Olmaz böyle bir şey. Nasıl o zaman biz tarımda kalkınma bekleyeceğiz? Tarımda- bu sene revize edildi- 3,2 bekliyoruz büyümeyi, tarıma güveniyoruz, tarımdaki gelişmelerle bu sağlanacaktır diyoruz. Nasıl olacak? 76 milyon 300 binlik ödenek, 17 milyon 170 bin harcama. KOP'la ilgili olarak 107 milyon başlangıç ödeneği, 20 milyon harcama. DAP'la ilgili olarak 108 milyon başlangıç ödeneği, 28 milyon harcama. Bunlarla tarımda kalkınma sağlayamayız, tarımın altyapısını doğru dürüst yapamayız. Bunlar çok önemli eksiklikler.

Kalkınma Bakanlığına da belirttim; bu harcamaları yapamayan idarecilerin görevden alınacağını söyledi, bu harcamayı yapamayan, ödeneğini tamamlayamayan, harcayamayan yani yatırımı gerçekleştiremeyen yöneticilerin alınacağını söyledi. Ama yetmez bu tabii ki. Bu zihniyetin olması lazım, bu anlayış içerisinde olmamız lazım.

Bu, merkezî yönetim bütçe kanunu tasarısının eki bir cetvel var, cetveller var daha doğrusu. E cetvelinde, sizinle ilgili olarak hemen 2'nci maddesinde tarımsal desteklemelerle ilgili Bakanlık bütçesinin dışında yapılacak harcamalar gösterilmiş burada. Onları çıkarttırdım. Bu sene için galiba 12 milyar küsur. 2015 için harcama tutarı 9 milyar 971 milyon lira. 2016'da ödenek 11,5 milyar ödenek konmuş. Ama bunlara bakıyorum. Bunların bölgesel durumu nedir, şuradaki harcamaların? Ürün bazında bu teşviklerin olması lazım. Kooperatifler tarafından özellikle bu teşvikin yapılması lazım diye düşündüm ve birçok stratejik ürün için de bu desteğin yapılması lazım Sayın Bakan. Bu şekilde destek başarılı olmuyor, ürün bazında yapılması da şart. Ürünü teşvik etmezsek olmayacak.

Bir de, mühendis arkadaşlarımız, ziraat mühendisleri, konuyu bilenler hep teknik tarafına girdiler, ben de ekonomik tarafına gireyim. Şimdi, Sayın Bakanım, bu, orta vadeli programda Türkiye'nin nasıl kalkınacağını, ne kadar kalkınacağını, ne kadar gayrisafi yurt içi hasıla elde edeceğini anlatıyor; bunları ortaya koyuyor OVP'de ama burada tarım yok. Tarım olmadan bu kalkınma olabilir mi? Temelinde tarım vardır kalkınmanın bütün gelişmiş ülkelerde. Bunsuz kalkınma olabilir mi? OVP'de neden tarım olmaz, neden tarımla ilgili detaylar söz konusu olmaz?

MUSA ÇAM (İzmir) - Onlar da umudu kesmişler.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Bilmiyorum artık.

Üzülmemek mümkün değil.

Sayın Bakanım, bazı arkadaşlarımız da belirtti, Bihlun Hanım özellikle belirtti ama Bakanlığınızla ilgili Sayıştay raporu, onun da belirttiği gibi güzel bir rapor. Şartlı görüş verilmiş Bakanlığınıza. 14 ödemli denetim görüşünü etkilemeyen bulgu var. Baktınız mı, bilmiyorum, bu rapora.

Bakın, hemen birinci bulgusu: "Tarımsal amaçlı kooperatiflere kullandırılan kredilere ait geri ödemelerin etkin bir şekilde takip edilmemesi." Kredi kullandırıyorsunuz, geri ödemeleri takip etmiyorsunuz. "Bu şekilde ertelemesi yapılan kredi tutarının 782 milyon olduğu görülmüş." diyor. Muaccel borç toplamı 205 milyon iken 2015 yılı sonuna kadar tahsil edilen tutar 38 milyon lira olarak gerçekleşmiş, tahsilat oranı yüzde 18'de kalmış. Tabii, tahsilat oranı yüzde 18'de kalırsa bir etkinlik söz konusu olmaz. Yani kredi vereceğiz ama krediyi de takip edeceğiz.

Bulgu 2: "Çiftçilere haksız yere yapılan destekleme ödemelerinin geri alınmasına ilişkin verilerin önceki ÇKS'de bırakılması, eksi icmallerin takip ve tahsilatına ilişkin verilerin eksiksiz olarak ortaya konulamaması ve bunların alacaklar hesabında muhasebeleştirilememesi. Bu da takibin sıkıntılarına sebep oluyor.

ÇKS'ye ilişkin bu önemli: "ÇKS'ye ilişkin olarak desteklemelerde olumsuzluğa yol açacağı..."

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Kuşoğlu, toparlar mısınız lütfen.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim.

Bu tespitler önemli Sayın Bakanım, ÇKS'yle ilgili olarak güzel bir değerlendirme yapmış arkadaşımız. 14 bulgu var dediğim gibi, hepsi de önemli bulgular.

Bir de 7'nci bulgudan kısaca bahsedeyim, geçeceğim: "Hayvan genetik kaynaklarının yerinde korunması ve geliştirilmesi amacıyla uygulamaya konulan projeler kapsamında, tebliğde belirtilen şartları taşımayan küçükbaş hayvanlara destekleme ödemesi yapılması, çiftçilerden alınan muvafakatnamelerle Bakanlar Kurulu kararında sınırlı belirlemelerden kesinti yapılması ve bu kesintinin birliklerin kullanımına bırakılması. Ayrıca, bu işlemlerin müsteşarlık onayıyla uygulamaya konulan talimatlarla yürütülmesi." Yani, mevzuatta bu konuda eksiklik var. "Bakanlar Kurulu kararıyla yetiştiricilere yapılması öngörülmüş olan destek, maalesef, müsteşarlık talimatıyla muvafakatnamelerle sınırları belirlenmeden kesinti yapılmasının ve bu kesintinin birlikler tarafından kullanılmasının, bulgumuzda belirtilen mevzuat çerçevesinde uygun olmadığı düşünülmektedir." diyor. Yani, Bakanlar Kurulu kararı ile müsteşarlık onayı arasında bir farklılık söz konusu.

Sayın Bakanım, döner sermaye işletmesiyle ilgili olarak da 14 bulgu var. Onlara girmeyeyim tekrar.

Yalnız, arkadaşlar not alabilirse bu faaliyet tablosunda 630'da hane halkına yapılan transferler var, biraz önce söylediğim destekler onlar, onların detayını verebilirlerse karşılaştırma açısından yararlı olur. Arkadaşlar, 9 milyar 973 buradaki rakam. Çıkarabilirlerse memnun olurum Sayın Bakanım.

Sayın Bakanım, bu, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu; bununla ilgili olarak da 278 milyon geliri var, 184'ü personele... Bu IPARD kredileriyle ilgili, burada "180'den fazla kişi çalıştırılamaz." denmiş. Ne kadar kişi çalışıyormuş, biliyor musunuz 2015'te? 355 kişi. "180 kişi en fazla çalışır." denilen yerde 355 kişi çalışıyor. Olur mu böyle bir şey? Yani, ondan sonra buradan verim beklemek mümkün müdür? Yani, kurum bir istihdam alanı gibi kullanılmış. Şu anda ne kadar çalışıyor, bilmiyorum. 2015'te 355 olduğuna göre...

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI FARUK ÇELİK (Şanlıurfa) - 230.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - 230, bir kısmı çıkarılmış ama tamamlanmaması lazım yani bundan sonra.

MUSA ÇAM (İzmir) - Seçim dönemi için alınmış galiba, ondan sonra çıkartılmış.

GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANI FARUK ÇELİK (Şanlıurfa) - Proje sayısındaki artıştan dolayı farklılık var. 350'den 230'a indi.

BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Sayın Bakanım, bu Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulunun da burada, faaliyet sonuçları tablosunda mal ve hizmet alım giderleri var, 11 milyon 569 bin. Onun detayını öğrenmek isterim, arkadaşlar çıkarabilirlerse memnun olurum, cevap verebilirseniz; bir.

İkincisi: Bu, adı üzerinde bir düzenleme kurulu Sayın Bakanım, bu Kurul başlangıçta kurulan amacına yönelik çalışmıyor. Bu şekilde devam etmesi çok doğru değil. Bir sınırlama kurulu olarak kuruldu, piyasayı regüle etmesi lazım, düzenlemesi lazım ama sadece sınırlamak ve tütün ve alkolden para almaya yönelik bir kurul hâline geldi. Düzenleme kurulu olarak çalışabilmesi lazım.

Sayın Bakanım, Başkanın müsaadesiyle size aktarmak istediğim önemli bir konu var. Sizin Bakanlığınıza bağlı değil ama sizin Bakanlığınızla ilgili bir kuruluş, GÜBRETAŞ geçenlerde bir ihale yaptı, kendisine bağlı Negmar Denizcilikteki yüzde 40 hissesini sattı, ihaleye çıkarttı. Sanki çok doğruymuş gibi ihale yapılmış. GÜBRETAŞ'ın yüzde 76 ortağı Tarım Kredi Kooperatifleri, onu özellikle belirteyim. Asya Gaz girmiş, 21 milyona, büyük bir mücadeleden sonra, saatler süren mücadeleden sonra alınmış. İhaleye girenlerin hepsi aynı kişilere ait. Ve 21 milyon 500 bin lira nominal değer. Aslında en az değer tespiti yapılmış, 55 milyon olması gerekir, daha önceden o tespit de yapılmış. Girenler, oradakilerin hepsi de aynı kişilere ait firmalar. Bunun da takip edilmesi lazım. Geçmişte bu konuyla Milliyetçi Hareket Partisi ilgilendi, epey bir şey yaptı ama sonra ne oldu, bilmiyorum. Bu konu tekrar ortaya çıkmış vaziyette. Siz de ilgilenir, bu konuyla ilgili şimdi cevap verebilirseniz çok memnun olacağım.

Bir de Plan ve Bütçe Komisyonunda bizlere, hepimize bu dönemde çok fazla "tweet" gelir, sosyal medya üzerinden- size de geliyordur- talep gelir. Bu dönemde en fazla gıda mühendislerinden geliyor, onların daha fazla, özellikle Bakanlıkta istihdamıyla ilgili talepleri var. Dikkate alırsanız memnun oluruz.

Çok teşekkür ediyorum.

Bakanlığınız ve kurumlarınızın bütçelerinin hayırlı olmasını diliyorum.

Teşekkür ederim Sayın Başkan.