ŞERAFETTİN TURPCU (Zonguldak) - Sayın Başkan, Sayın Bakanım, değerli katılımcılar; kömürle çalışan termik santrallerin olumsuz etkilerini en fazla yaşayan illerin başında gelen, bu gerçeğe rağmen yeni termik santrallerin yapılmasının planlandığı bir il konumunda olan Zonguldak'ın bu konuda yaşadığı olumsuzlukları ve halkımızın konuya ilişkin görüşlerini dile getirmek istiyorum.

Zonguldak'ta faaliyette olan 4 termik santralin ardından 5'incisinin kurulması için çalışmalar devam etmektedir. Ardından kurulması planlanan 2 termik santral için de sırada bekleyenler bulunmaktadır. Mevcut termik santrallerin bile bu şekilde çalışmaya devam etmesi mümkün değilken, üstüne bir de yenileri eklenirse insanlarımız ya buralarda ölmek üzere kalacaklar ya da doğduğu toprakları terk etmek zorunda kalacaklardır.

Sorun sadece belirli bir bölgede yoğun şekilde termik santral yapılması değil, kömür havzasının ithal kömür yapmanın adresi hâline getirilmesi, aynı zamanda mevcut santrallerin insan sağlığına ve doğaya olumsuz etkilerini minimuma indiren modernizasyonu ve filtreleme işlemlerinin olması gerektiği gibi yapılmamasıdır.

Zonguldak yeşil cennet olan ama termik santraller nedeniyle gitgide bu özelliğini kaybeden, insanların sağlığını kaybettiği, kuşların, arıların dahi yaşamadığı bir şehir hâline gelmektedir. Bu, Zonguldak'ın partikül madde kirliliği açısından Türkiye'nin en kirli bölgelerinden biri olmasıyla doğrudan bağlantılıdır. Termik santral bölgesinde durum çok daha kötü durumdadır. Daha önce verdiğim önergeye önceki Çevre ve Şehircilik Bakanı Sayın Fatma Güldemet Sarı'dan gelen "Zonguldak-Çatalağzı termik santrallerin bulunduğu alanda düzenli olarak ölçüm yapan herhangi bir hava kalitesi izleme istasyonu bulunmamaktadır." yanıtı durumun vahametini ortaya koymaktadır. Burada hava kalitesi izleme istasyonu bulunduğu hâlde veriler ulusal hava kalitesi istasyonuna entegre edilmediği için sayın bakan buradaki istasyonun varlığını kabul etmemiştir.

Sayın Bakan, Ankara'da masa başında alınan kararlarla Karadeniz'in ve özellikle Zonguldak ilimizin doğasının ve geleceğinin telafisi mümkün olmayacak şekilde tahrip edildiğini görüyoruz. ÇED raporları bilimsel özelliğini kaybederek -burada genel müdür bey de var- sadece formalite yerine getirmekten ibaret hâle gelmiştir. Termik santral yapmak isteyen firmalar parayla tuttukları proje şirketlerine ve sözde bilim insanlarına hiç utanmadan, sıkılmadan bu santrallerin çevreye, insanlara zararının olmadığı anlattırıyorlar. Israrla, kömürlü termik santralin doğaya hiçbir zararını olmadığı iddia ediyorlar ve buna inanmamızı istiyorlar. Eksik, yetersiz, yanıltıcı, hatta saklanan bilgilerle olur kararı verilmemelidir. Termik santraller için baktığımızda bunların tek tek çevreye olan etkilerine dair değerlendirmelerde bulunmaktadırlar. Ancak bir ildeki veya bölgedeki termik santrallerin toplam etkisini ortaya koyan bir çalışma yapılmamaktadır, Çatalağzı örneği. Ne yazık ki, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Enerji Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve ilgili diğer bakanlıkların ortak paydaları olan konularda iş birliği, diyalog ve koordinasyon içerisinde olmadığını görüyoruz.

Sayın Bakanım, son olarak çok önemli bir konuya dikkat çekmek istiyorum: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yaptırılan 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planı Zonguldak-Bartın-Karabük planlama bölgesinde yapılacak termik santralleri, başta Filyos Vadisi olmak üzere çevresel ve ekolojik açıdan hassas olmayan uygun alanlara yönlendirilmesi strateji ilkesi doğrultusunda Filyos yatırım havzasında ele alınmasının uygun olacağı mütalaa edilmiştir. Ancak hatırlatmak isterim ki, Filyos Vadisi bir kuş cennetidir. Türkiye'de tespit edilen toplam 478 kuş türünden 301 tanesinin Zonguldak'ta yaşadığı belirlenmiştir. Yani Türkiye'deki kuşların üçte 2'sinin Zonguldak'ta kaydı vardır. Bunların çoğunluğu ise Filyos Vadisi'nde bulunmaktadır. Türkiye'de nadir görülen ve nesli tükenme tehlikesi altında olan kuş türleri bile burada yaşamaktadır. Buraya yapılacak termik santraller bütün Filyos Havzası'na geri dönüşü olmayan şekilde zarar verecektir. Bu nedenlerden dolayı bu termik santrallerin Filyos'a yapılmamasını istiyoruz.

Bu arada Sayın Bakanım, ben Çatalağzı'nda işte bu 5'incisi yapılmak istenen santrallerle ilgili bir ÇED toplantısına Bakanlığınızda katıldım. Orada sağlıkçılar, doktorlar, çevreciler hepsi konuşuyorlar ve orada çok sert tartışmalara girdik. Maalesef orada bir oldu bittiyle, o şirketlerin parayla tuttuğu firmaların ne hâlde bize sunum yaptıklarını gördük. Yani ÇED raporu gibi şeylere inanmadığımızı size bildirmek istiyoruz. Bunlar, ileride gerçek anlamda Türkiye'de yargı ortaya çıktığında -inşallah yakında olacaktır- bu tip sahte raporlarla bu çevre katliamlarına neden olan ÇED firmaları ya da...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Turpcu, teşekkür ediyorum, süreniz doldu.

Cümlenizi tamamlamanız için açıyorum.

ŞERAFETTİN TURPCU (Zonguldak) - Sayın Cumhurbaşkanı sigarayı bırakmayla ilgili, biliyorsunuz, bu konuda elinden geleni yapmakta. Ama çok daha büyük bir zarar veren bu termik santralleri ile bütün Çatalağzı, Zonguldak-Bartın-Karabük bölgesinde bu kadar insanın zehirlenmesini, aradaki çelişkiyi anlayamıyorum. Bu konuda Sayın Bakana diyorum ki: Bu ÇED raporlarını hazırlayan genel müdür ve alttaki bürokratlar, bu ÇED raporu hazırlayan firmaların bu diplomalarının gerçekten Avrupa'da bu raporları verdiği vakit geçerli olup olmayacaklarını ben buradaki ilgililere de, onların mühendislerine de, doktorlarına da, çevrecilerine de, burada yüzlerine soruyorum. Bu ÇED raporu hazırlayan firmaların ceza almasını istiyoruz.