MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.

Sayın Bakanım, ben de uzun uzun değerlendirmeler yapmayacağım, sadece esnafımızın sorunları, beklentileri ve önerilerimizi dile getirmeye çalışacağım.

Ben de AVM'lerden başlayayım. Ülkemizde faaliyete geçen her alışveriş merkezi etrafında yer alan çeşitli mesleklerdeki esnaf ve sanatkârı yok ediyor, bu bir gerçek. AVM sayısı 2005'te 88 iken 2015'te 361'e yükselmiş. Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun geçtiğimiz dönem çıkarıldı, mutlaka esnafın lehine bazı hükümler de yer aldı Sayın Bakanım ama esas sorunu ortadan kaldırmadı. Belli bir kilometre şehir dışına çıkarma projesi maalesef o kanunda yer almadı, o nedenle sorunlar devam ediyor.

Son yıllarda yaşanan gelişmeler, tabii, ekonomideki sorunları daha da yaygınlaştırdı. Gerçekten de bu sıkıntılardan dolayı ticaret ve meslek erbabımız, esnafımız ciddi sorunlar yaşıyor. Şu anda piyasalarda büyük durgunluk var Sayın Bakanım. Baktığımız zaman -geçen yıl da böyleydi gerçi- karşılıksız çekte, protestolu senette, takipli kredilerde yüksek artışlar var. 2015 yılında karşılıksız çek yüzde 37 artmış, protestolu senet tutarı yüzde 23 artmış, sorunlu kredi tutarı yüzde 31 artmış. 2016 yılının verilerine baktığımız zaman da bu artışların devam etmekte olduğunu görüyoruz. Yine, ilginçtir, kayıtlı esnaf sayısında da azalma görülüyor, şöyle ki: Sosyal Güvenlik Kurumunun 2016 Ağustos ayı verilerine göre, bağımsız çalışan zorunlu sigortalı sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 55.607 kişi azalmış. Piyasanın canlanması, esnafın rekabet gücünün artırılması amacıyla mutlaka program uygulamaya konulmalı. Aslında, genel ekonomi açısından da daha önce ilgili bakanlarımızın bütçeleri görüşülürken ifade ettik, şu andaki sıkıntıyı aşmak için özellikle vergi, prim kolaylıkları getiren, teşvik sistemiyle ilgili düzenlemeler içeren bir paket uygulamaya konulmalı.

Baktığımız zaman, esnafımızın çok borçlu olduğunu görüyoruz. Her ne kadar Hükûmetimiz esnafımızın borcunun artmasıyla övünüyor ama şu anda sizden, sunumdan aldığım rakama göre 18,9 milyar liraya çıkmış kooperatifler aracılığıyla kullanılan kredi; 2002'de 154 milyon lirayken, şöyle bir katına baktım, tam 123 kat borcu artmış esnafın. Yani, sadece bununla bağlı değil, esnaf bankaların, tefecilerin de kıskacında, hakikaten bir faiz-kredi batağında. Bu konuda bir yapılandırma beklentileri de var. Ayrıca, finansmana ulaşım noktasında bu bankaların kara listeleri nedeniyle sıkıntı yaşıyorlar. Gerçi, daha önce birkaç defa sicil affıyla ilgili kanuni düzenlemeler yapıldı ama buna bankaların çoğu uymadığı için olumlu bir sonuç alınamadı. Daha etkin bir sicil affı çıkarılması konusunda esnafımızın beklentileri var.

Bu arada, ben, bu yıl uygulamaya koyduğunuz bazı kredi uygulamalarıyla ilgili 113'üncü sayfada verdiğiniz rakamlara baktım. Yani, verilen krediler, kaybolmaya yüz tutan kredi hesabı 141 diyorsunuz, usta girişimci 168, 30 bin lira sıfır faizli kredi 47.965, 100 bin lira genç girişimci 11, toplam 48 bin. Yani, bu sayıyı daha büyütmek mümkün değil mi Sayın Bakanım? Mesela, genç girişimcinin o kadar propagandasını yapıyoruz ama 11 kişi, sayı çok yetersiz. Bu imkânlardan daha fazla gerek gençlerimizin gerek esnafımızın yararlandırılmasını gerektiğini düşünüyorum.

Esnafımızın sosyal güvenlik sistemiyle ilgili de birçok eşit olmayan uygulamalardan dolayı haklı talepleri var. Mesela -biliyorsunuz, esnafımız SGK sisteminde, yeni sistemde 4/B'li sigortalı olarak biliniyor, ben eski adıyla esnaf BAĞ-KUR'lu diyeceğim- SSK'lılar 7.200 gün prim ödeyerek emekli olurken BAĞ-KUR'lu beş yıl daha fazla ödeyerek yani 9 bin gün prim ödeyerek emekli olabilmekte. Üstelik de en düşük emekli aylığı BAĞ-KUR'luya bağlanmaktadır. Uygulamaya baktığımız zaman, BAĞ-KUR'lular son üç buçuk yılını SSK'lı görünüp daha az süre ve daha çok maaş alma yoluna başvuruyorlar. Burada bir norm, standart birliği sağlamak lazım, esnafımızın bu mağduriyetini gidermek lazım.

Ayrıca, en düşük emekli aylığı BAĞ-KUR'lular alıyor dedim. Geçmişte intibak sözü verilmişti ama yapılan intibak düzenlemesiyle sadece 2000 öncesi SSK emeklileri için kısmi bir iyileştirme yapıldı, diğerleri maalesef kapsamda yoktu. Yani, BAĞ-KUR'lu emeklilerin bu konudaki mağduriyeti devam ediyor.

Yine, esnafımızın öncelikli taleplerinden biri, BAĞ-KUR'lulara yapılan haksızlığın telafi edilmesi. Prim gün sayısında, biraz önce ifade ettiğim emekli aylıklarında eşitliğin sağlanması. Yine, bu yıl uygulamaya konulan, esnafın ödediği aylık sigorta primi asgari ücret nedeniyle yüzde 29 oranında arttı, bu da 568 lira aylık prim tutarına yükseldi. Bu prim yükünün hafifletilmesi için işverenlere sağladığımız aylık 100 liralık prim desteği esnafımıza da mutlaka verilmeli. Zaten mevcut BAĞ-KUR primini ödeyemeyen...

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Destek var zaten.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Yok, 100 lira yok efendim.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - 1975 yılında verilmeye başlandı, yüzde 5.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - O ayrı efendim. O, düzenli borcunu ödeyene 5 puanlık indirim.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Esnaf ve işverene de aynı şekilde, düzenli borcunu ödeyenlere yüzde 5 indirim sağlıyoruz.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Onda doğru, benim kastettiğim o değil Sayın Bakan.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Yani, artı, ilave bir şey.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Yok, işverene çalıştırdığı işçiler için, sigortalılar için 100 lira prim desteği verdik.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Tamam, onun dışında başka bir destek verilmiyor.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Yok, esnaf alamıyor onu.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - İşte, onlar da yüzde 5 indirimden yararlanıyor, yeni getirdik.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Son yaptığımız düzenlemeyle esnaf 5 puanlık prim indiriminden yararlanıyor, aynı, işverenler de yararlanıyordu ondan.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Ondan işverenler yüzde 5 faydalanmıyor.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Faydalanıyor Sayın Bakanım, 5510'da var. O çok önceki yıllarda yapılmıştı.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Daha önceki şeyde var.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Epeydir yararlanıyor ondan. Borcu yoksa, düzenli borcunu ödüyorsa işverenler yararlanıyordu, şu anda esnaf da buna dâhil oldu.

Benim kastettiğim, çalıştırdığı işçiler için, çalıştırdığı sigortalılar için işverene 100 lira prim desteği verildi, bunu esnafımız alamadı yani bunun da verilmesi.

Biliyorsunuz, esnafımız primini ödeyemediğinden sağlık hizmeti alamayacak bir duruma düştü. Bu nedenledir ki Bakanlar Kurulunun 29 Eylül 2015 tarihli kararıyla 2015 yılı sonuna kadar sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanmaları sağlandı. Bu süre daha sonra, 14 Aralık 2015 ve 21 Haziran 2016 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla uzatıldı. En son süre uzatımı 21 Aralık 2016'da doluyor. Yani, herhâlde tekrar süre uzatımına gidecek. Çünkü, bu primin altından esnafın kalkması mümkün değil, özellikle küçük esnafın. Aylık 568 lira şu anda esnafın ödediği prim. Yani, Hükûmet sağlık hizmetinden yararlanabilsin diye bir imkân tanıyor ama neticede sorunu çözmüyor, bu da böyle ilanihaye devam etmez yani bunu uzat uzat, sağlık hizmetinden yararlandır... Esas sorunu çözmek lazım. Yani, prim yükünü hafifletmemiz lazım esnafın. Bu 100 liralık prim desteğini esnafımıza vermemiz lazım.

Yine, sosyal güvenlik sistemiyle ilgili, esnafın bir başka sorunu: Geçmiş çalışmalarını emeklilik hizmetine saydıramayan esnafımız var. Özellikle 2000 öncesi hizmetlerle ilgili bu. Yani, vergi mükellefiyeti var, oda kaydı var ama BAĞ-KUR'a tescil işlemi yapılmadığı için, kaydı yapılmadığı için o dönemki hizmetlerini saydıramıyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyurun Sayın Kalaycı.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Başkanım, kısa kısa geçeceğim.

Geçmişte kanun da çıkarılmıştı, belli süre verilmişti ama kimisi tam haberdar olamadığından, kimisi yeterli imkânı olamadığından bundan yararlanamadı. Bu, normalde zorunlu sigortalılık süresi. Yani, vergi mükellefi olarak esnaflık yapmış, oda kaydı var, bunlara bir imkân verilip bu sürelerini borçlanma imkânı tanınmalı diyorum.

Esnafımızın bir başka beklentisi, esnaf işsizlik fonunun kurulması. Biliyorsunuz, sigortalı çalışanlar işsiz kaldığı zaman İşsizlik Sigortası Fonu'ndan ödenek alabiliyor ama esnafımız dükkânı kapanınca açıkta kalıyor. Yani, benzer bir uygulama esnafımız için de esnaf işsizlik fonu olarak kurulmalı diyorum.

Bir de şoför esnafımızla ilgili bu ÖTV indirimi bizim de vaadimizdi, güzel oldu. Bunu bir de hurda teşvikiyle desteklersek yani ekonomiye katkısı birkaç yönden olacak. O da nedir? Hâlen 500 binin üzerinde aracın hurdaya ayrılabilir olduğu söyleniyor. Yani, biliyorsunuz, hurda ihtiyacımızın çoğunluğunu ithalat yaparak temin ediyoruz. Yani, bir anlamda hem esnafımızın borçları falan varsa onları da ortadan kaldırmış oluyoruz aracını alarak, böyle bir imkân sağlıyoruz hem de sanayimize bir katkısı oluyor hem de hurda girdisi anlamında ihtiyacımızı karşılamış oluyoruz. Bu da şoför esnafımızın bir başka beklentisi belli bir yaşın üzerinde olan araçlarla ilgili.

Benim şu an ileteceğim konular bunlar Sayın Bakanım.

Bakanlığımız ve Rekabet Kurumu bütçesinin hayırlı sonuçlar getirmesini diliyorum.

Saygılar sunuyorum.