| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2017 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı (1/774) ile 2015 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Tasarısı (1/733) ve Sayıştay tezkereleri f) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı g) Rekabet Kurumu |
| Dönemi | : | 26 |
| Yasama Yılı | : | 2 |
| Tarih | : | 18 .11.2016 |
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Teşekkür ederim.
Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım, Sayın Bakanım, değerli bürokratlar ve basın mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Sayın Bakanım, dediğiniz gibi bu geç saatte yorgun argın, haftanın sonu yorulduk hepimiz de.
Gümrük konusu, ticaret konusu çok önemli tabii ki ama şunu söyleyeceğim: Ben alışamadım 2011'den beri gümrük ve ticaretin yan yana olmasına, bilmiyorum sizin nasıl ama. Gerçekten, bir taraftan gümrük ticareti kısıtlamaya çalışan bir amaçla aşağı yukarı -tam olarak öyle olmasa da- bir anlamda, en azından serbest ticareti engelleme durumunda. Öbür taraftan, ticaret tam tersine serbest yapılmak durumunda; böyle oksimoron bir durum var sizin Bakanlığınızda, alışamadık bir türlü.
Konular da öyle, biraz önce siz özetlemeye çalıştınız sunumunuzda. Gümrükten birdenbire ticarete geçmek çok farklı, esnafın, ticaretimizin sorunlarına geçmek biraz böyle insanı sıkıntıya sokuyor, yoruyor ama çok önemli.
Şimdi, söylemediniz ama vergilerin yüzde 20'sini, bazen yüzde 20'den fazlasını Gümrük Bakanlığı tahsil tahakkuk ettiriyor ve demin baktım siz sunumuzu yaparken, 2017 için ithalde alınan katma değer vergisi 83,7 hedef konulmuş. Dâhilde alınan KDV ne kadar biliyor musunuz? İthalde alınan KDV 83,7 yani 84 milyar tahsilat yapacaksınız gümrükler olarak, dâhilde alınan KDV 57,1; 57 milyar onlar, 84 milyar siz.
CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Dâhilde alınan.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Yani, dâhildeki tüm mal ve hizmetlerle ilgili olarak -ki Gümrükte sadece mallarla ilgili var, hizmetler genellikle olmaz- dâhildeki mal ve hizmetlerin KDV'si 57, gümrük yoluyla aldığımız, ithalde alınan KDV tutarı 84 milyar, 83,7 milyar lira yani ne kadar büyük bir rakam.
CEMAL ÖZTÜRK (Giresun) - Maliye Bakanlığı bilir onu.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Bir anlamıyla öyle, evet.
BÜLENT KUŞOĞLU (Ankara) - Bir anlamıyla öyle, evet.
Yalnız, geçmiş yılları bilemiyorum, 2015 hedefiniz 75,1'miş, onu da çıkardım. Ne kadar tahsil edildi, bunu Sayıştay raporunda görmekte mümkün değil. 75,1'miş, onun ne kadarını tahsil edebildik bilmiyorum. Aynı yıl 44 milyarmış dâhilde alınan katma değer vergisi hedefi.
Sayın Bakanım, bu en son Avrupa Birliği ilerleme raporunda da yine bizim her yıl olduğu gibi gümrüklerle ilgili bazı eleştirilerde bulunuluyor ve özellikle, risk temelli bir kontrol sistemine, daha basit bir sisteme geçilmesi tekrar öneriliyor. "Çok iyi bir hazırlık seviyesinde ama ilerleme kaydedilmemiştir." diyor ve ithalat ve ihracat üzerindeki kısıtlamaların serbest ticaret yönünde, malların serbest dolaşımı yönünde kaldırılması yine isteniyor, aynı şekilde, geçen yıllarda olduğu gibi, Avrupa Birliği ilerleme raporunda.
Sayın Bakanım, siz sunumunuzda değinmediniz ama Gümrük ve Ticaret Bakanlığıyla ilgili Sayıştay raporu oldukça yüklü bir rapor, 2015'le ilgili olarak, siz girmediniz bu konuya ama. Özellikle, bir kesin hesap komisyonu gibi buna değinmemiz lazım. Şartlı görüş verilmiş size Bakanlık olarak. Çok da önemli konular var, müsaadenizle onlara girmek istiyorum çünkü bunlar bir anlamda, Bakanlığınızın çalışmalarının 2015 yılındaki, özellikle, Türkiye Büyük Millet Meclisinden sizin için çıkan ödeneğin nasıl harcandığıyla ilgili bir eleştiri mahiyetinde, çok güzel, önemli eleştiriler. Mesela, şu söylenmiş: "Ekonomi Bakanlığı tarafından iptal edilen yatırım teşvik belgeleri kapsamında sağlanan destek unsurlarının geri alınmasına ilişkin mevzuat hükümlerinin uygulanmadığı tespit edilmiştir." Bu hakikaten önemli ve çok kapsamlı bir mevzuat analizi de yapılmış. Ekonomi Bakanlığından 2011-2014 yılları arasında, 2012, 2013 ve 2014 yıllarında iptal edilen teşvik belgelerine ait liste istenmiş, 5012 yatırım teşvik belgesine ilişkin liste gönderilmiş. Bunlardan 94 adet yatırım teşvik belgesi kapsamında beyanname düzenlendiği tespit edilmiş ve sonuç olarak -uzatmayayım- sağlanan destek unsurlarının geri alınmasına ilişkin mevzuat hükümlerinin uygulanmadığı... Biliyorsunuz, bir teşvik söz konusuysa firmalara da o kapsamda bazı destekler verilmiştir, en azından, bazı vergiler alınmamıştır. Bunlar, teşvik belgeleri iptal edildiğine göre geri alınması gereken rakamlar. Bunlarla ilgili olarak çok naif bir eleştiride bulunulmuş. Hâlbuki, burada bir kamu zararı var, aslında, Sayıştay raporunun buna da değinmesi lazım. Belki denetçilerin raporunda değinilmiştir ama bize gönderilen raporda yok. Burada ne kadar bir zararın ortaya çıktığının da hesaplanması lazım. Aslında, sizin Sayıştaya verdiğiniz cevapta da bu yok. Siz kabul ediyorsunuz durumu Bakanlık olarak, "Tamam öyledir ama iş yükü fazladır, bundan sonra bilgi işlem çalışmalarıyla bunları halledeceğiz." diye bir cevap veriyorsunuz. Aslında, burada kamu zararı vardır, bunun müsebbipleri vardır, sorumluları vardır; bunların bir soruşturma konusu olması gerekir diye düşünüyorum. Ama burada belli edilmemiş, belki Sayıştay raporunda, asıl raporda, denetçi raporunda vardır.
Yine, dâhilde işleme rejimi çerçevesinde izin verilmeyecek eşyalar için gümrük müdürlüklerince dâhilde işleme izni verilmiş, bu da önemli bir konu. Bunun da tutarı belli değil ama siz Bakanlık olarak Sayıştaya izin verilmemesi hususunda gerekli tedbirlerin alınmasını teminen çalışmaların başladığını söylemişsiniz yani kabul etmişsiniz, "Evet, dâhilde işleme rejimi çerçevesinde izin vermememiz gereken konularda izin vermişiz." diye. Bunların listesi de var. Bununla ilgili de bir kamu zararı var, onun da meblağı belli değil ama bu konu da soruşturma açılması gereken bir konu.
Üçüncü bulguyu geçiyorum. "Yap-işlet-devret modeliyle modernizasyonu gerçekleştirilen gümrük kapılarına ilişkin varlık ve yükümlülük kayıtlarının mali tablolarda gerçeğe uygun olarak yer almaması." Bu da önemli bir konu ama üzerinde durmak istediğim diğer bulgu, "İhracat kredisi garanti kuruluşlarının listesinde kayıtlı kuruluşların garantisi kapsamında yurt dışından sağlanan kredilerin Kaynak Kullanım Destekleme Fonu kesintisine tabi tutulmaması neticesinde ithalde alınan katma değer vergisinin de eksik tahakkuk ettirilmesi." Böyle bir eleştiri var. Yine burada da rakam belli olmamakla beraber burada da bir kamu zararı söz konusu. Sayın Bakanım, burada da bir soruşturma açılması gerekiyor. Bunlardan dolayı, bu dört bulgudan dolayı size şartlı görüş verilmiş.
Denetim görüşünü etkilemeyen bazı bulguları da var ama bence bunlar da önemli. Mesela, ilki, "Çeşitli ihtiyaçların karşılanmasında Bakanlığın, Bakanlık bütçesinden yapılması gereken birtakım harcamaların iç ticaret hizmetlerini geliştirme payından karşılanması ve elde edilen varlıkların Bakanlık mali tablolarında yer almaması." Aslında, bu da önemlidir diye düşünüyorum çünkü sonuç olarak sonuç hesaplarını etkiliyor.
Yine, önemli bulduğum, not aldığım bir konu da "Gerçeğe uygun olarak tahsil edilmesi ve ödenmesi gereken fazla çalışma yolluklarının -ki bu belli değil, ne kadar fazla çalışma yolluğunun olduğu- mevzuata aykırı biçimde global olarak tahsil edilmesi ve personel arasında eşit oranda paylaştırılması." Ne kadarlık bir yolluk var, arkadaşlarım çıkarırlarsa memnun olurum.
Yine, faaliyet sonuçlarıyla ilgili faaliyet tablosunda da sormak istediğim bazı konular var. Teşebbüs ve mülkiyet gelirleri var -arkadaşlarımız not alabilirlerse- 29 milyon liralık. Alınan bağış ve yardımlar var, bağışlar ve özel gelirler var, 8,823 milyon liralık. Bunların detayını verebilirler mi? Diğer gelirler var, 1,612 milyon liralık. Bu diğer gelirler nedir? Burada "faiz geliri, kurumlardan alınan paylar, cezalar" diyor ama daha fazla detay verilebilirse memnun olurum.
Tasfiye Hizmetleri Genel Müdürlüğü için de aynı şekilde, şartlı görüş verilmiş, Bakanlığınıza olduğu gibi. O da önemli, önemsenmesi gerekiyor tasfiye hizmetleriyle ilgili olarak. Sayın Bakanım, geçen yıl da benzeri şekilde Bakanlığınızla ilgili eleştiriler vardı Sayıştay raporunda, bazıları düzeltilmemiş. Bunların önemsenmesi ve düzeltilmesi lazım. İnşallah, önümüzdeki yıllarda kesin hesap komisyonu kurulur, bunlarla ilgili olarak daha ayrıntılı bir çalışma yaparız. Aslında, bunlar hem sayın bakanlarımız için hem de bürokrasi için daha yol gösterici, daha iyi olacaktır öyle bir çalışma yapmamız hâlinde. Bu sene özellikle, ben kesin hesapla ilgili yani geçmiş yıllarla ilgili çalışmalara ağırlık vermeye gayret ettim. Onun için, sizin Bakanlığınızda da bu konu üzerinde durmaya çalıştım.
Bütçelerin hayırlı olmasını diliyorum, hayırlı uğurlu olsun.
Başarılar diliyorum.
Başkanım, teşekkür ediyorum.