Sayın Başkanım, Plan ve Bütçe Komisyonumuzun değerli üyeleri, kurumlarımızın değerli yönetici ve mensupları, değerli basın mensupları; sizleri saygıyla selamlıyor, çalışmalarınızda başarılar diliyorum.

Bugün başlamakta olduğumuz Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulan 2017 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı ve 2017-2019 dönemi Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısı'nın ve kurumlarımızın 2017 yılı bütçelerinin görüşmelerinin ve neticelerinin hayırlı ve uğurlu olmasını temenni ediyorum.

Öncelikle şunu ifade edeyim ki bugünkü Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinde Sayın Meclis Başkanımız bulunacaktı, bu sunumu kendisi yapacaktı. Sabah erkenden beni aradılar, yoğun bir gribal enfeksiyon geçiriyor şu anda. Bu vesileyle kendileri katılamadılar ancak bir mesaj yolladılar. Ben Sayın Başkanımızın bu mesajını sizlerle paylaşmak istiyorum:

"Sayın Başkan ve Plan ve Bütçe Komisyonunun değerli üyeleri, bütçe görüşmelerine çok katılma arzusunda olmama rağmen, geçirdiğim ağır gribal enfeksiyon nedeniyle aranızda bulunamamamın üzüntüsünü yaşıyorum. 2015 yılı kesin hesap ve 2017-2019 dönemi bütçe görüşmelerinin ve neticelerinin hayırlı olmasını temenni ediyorum.

Birlikte önemli çalışmalar yaptığımız eski Sayıştay Başkanı, değerli idareci Sayın Recai Akyel'e atandığı Anayasa Mahkemesi üyeliğinde hayırlı çalışmalarda bulunmasını diliyorum.

Bu arada Sayıştay Başkanlığına yeni seçilen Sayın Seyit Ahmet Baş'a başarılı bir çalışma dönemi geçirmesini temenni ediyorum.

Kamu Denetçiliği Kurumunun Başdenetçisi değerli hukukçu Sayın Nihat Ömeroğlu başdenetçilik adaylığı için müracaat etmemiştir. Kendilerine bundan sonraki hayatında sağlık, afiyet ve mutluluk diliyorum.

Yine, değerli hukukçumuz Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterimiz Sayın Fahri Kasırga'ya da buradan ayrıca teşekkür ediyorum.

En kısa zamanda aranızda olmak dileğiyle tüm hazıruna sağlık ve afiyet diliyorum. Bütçemizin başarılı olmasını temenni ediyorum."

Dolayısıyla bugün Sayın Başkanımızın yerine bütçe sunumunu ben yapacağım.

Sayın Başkan, Plan ve Bütçe Komisyonumuzun saygıdeğer üyeleri, değerli basın mensupları; 26'ncı Dönem Birinci Yasama Yılını geride bırakmış bulunmaktayız. Bildiğiniz gibi, ülkemiz bu yasama yılında büyük bir badire atlatmış, melun ve menhus darbe girişimine maruz kalmıştır. Millî iradenin tecelligâhı olan Türkiye Büyük Millet Meclisi, FETÖ'cü teröristler tarafından bombalanmış ve silahla taranmıştır.

Genel Kurulun çalışma günü olmamasına rağmen, 15 Temmuz Cuma gecesi girişilen darbeye karşı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanımız Sayın İsmail Kahraman tarafından darbe teşebbüsünün ilk saatlerinde Meclisimiz açıldı, 7 değerli milletvekiliyle başlayan oturum gece boyu sürdü.

Divan Heyeti olarak toplantıda hazır bulunan 3 siyasi partinin grup başkan vekilleriyle Divan oluşturuldu. AK PARTİ Grup Başkan Vekili İstanbul Milletvekili Sayın Mehmet Muş, Cumhuriyet Halk Partisi Grup Başkan Vekili Manisa Milletvekili Sayın Özgür Özel ve Milliyetçi Hareket Partisi Grup Başkan Vekili Manisa Milletvekili Sayın Erkan Akçay da Başkanlık kürsüsünde yer aldılar.

Sayın Meclis Başkanımız Genel Kurulu açtıktan sonra, milletimizin darbecilere geçit vermeyeceğini, ülkemizin her yerinde darbeye karşı durarak örnek bir davranış sergilendiğini, demokrasi tecrübelerimizin eski ve kökleşmiş olduğunu, milletçe demokrasiyi özümsediğimizi ve bu isyan teşebbüsünün başarısız kalacağını ifade etti.

Akabinde toplantıda hazır bulunan 3 siyasi partinin temsilcileri, milletvekilleri ve bakanlar, darbe girişimi karşısında kararlı duruşlarını sergilediler.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda toplantı devam ederken saat 23.05'te Başbakanımız Sayın Binali Yıldırım bir televizyon kanalına telefonla bağlanarak darbe teşebbüsünün FETÖ'cü bir isyan olduğunu belirtti. Aynı şekilde Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan bir TV kanalına bağlanarak saat 00.26'da darbeye karşı milletimizin meydanlara çıkmasını istedi. Bütün illerde milletimiz bu çağrıya uydu, meydanlar ve caddeler darbeye karşı koyan ve önleyen halkımızla doldu.

Genel Kurulda konuşmalar sürerken, asker kıyafeti giymiş terörist darbecilerin kumandasındaki F16'lar Meclisi bombalamaya başladılar. Dikmen Kapısı girişine saat 02.42'de düşen ilk bomba yaklaşık 2 metrelik bir çukur oluşturdu. Kısa bir süre sonra da saat 02.51'de Genel Kurul Salonuna çok yakın bir noktaya, dış kulis ve Başbakanlık makam odasının bulunduğu yere ikinci bomba atıldı. Üçüncü bomba ise Genel Kurulun arka bahçesine isabet etti.

Gece boyunca F16'larla Meclisi bombalayan darbeciler helikopterle Meclisi taradılar. Saldırılar sırasında Türkiye Büyük Millet Meclisini savunan polislerimizden 14'ü yaralandı. Ayrıca o gece Hatay Milletvekilimiz Sayın Hacı Bayram Türkoğlu ve eşi de yaralandılar.

Genel Kurulun çalışma günü olmaması sebebiyle, o menhus gece birçok milletvekili arkadaşımız seçim bölgelerinde idiler. Gönülleri bizimle olan bu arkadaşlarımız da seçim bölgelerinde meydanlara çıkarak halkımızla birlikte hainlere karşı durdular, demokrasi nöbeti tuttular. Bazı milletvekillerimiz de Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde toplanan halkımızın organizesinde yer aldılar.

İç Tüzük'ün verdiği yetkiyle 16 Temmuz 2016 Cumartesi günü saat 14.00'te Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunu olağanüstü toplantıya çağırdık. Cuma gecesi işbirlikçi hain darbecilere karşı 3 siyasi partimizden milletvekilleriyle gösterdiğimiz kararlılığı, cumartesi günü de Mecliste grubu bulunan 4 partinin katılımıyla devam ettirdik. Bu toplantıda, 4 siyasi partinin katılımıyla "Demokrasiye Evet, Darbelere Hayır!" bildirisini yayımladık.

İstiklal Harbi'ni bizzat yöneterek "gazi"lik unvanı alan Meclisimiz, 26'ncı Dönemde gösterdiği kararlılıkla 2'nci defa "gazi" unvanını hak etti.

Devletimizi parçalamak, millî hâkimiyeti ve demokrasiyi yok etmek gayesiyle girişilen bu isyan hareketi çok kısa bir zamanda bertaraf edildi.

Millî birlik ve bütünlüğün sergilenmesinde büyük hassasiyet gösteren siyasi partilerimizin sayın genel başkanlarına ve saygıdeğer milletvekillerimize teşekkür ediyorum.

Bu meyanda, demokrasi imtihanını başarıyla veren basınımızı da tebrik ediyorum.

Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın çağrısı üzerine meydanlara çıkarak tanklara ve asker elbisesi giymiş silahlı teröristlere karşı duran, bir ay boyunca bütün illerde meydanları doldurarak tuttuğu demokrasi nöbetiyle darbeye karşı demokrasiyi galip kılan milletimize yüce Meclisimiz adına şükranlarımı arz ediyorum.

Milletimiz, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın milletimizi daveti üzerine 7 Ağustosta "Demokrasi ve Şehitler Mitingi" tertip etti. "Zafer demokrasinin, meydanlar milletin" sloganıyla bir araya gelen 5 milyon kişi, demokrasiye inancını bütün dünyaya tekrar duyurdu. Başta 246 şehidimiz olmak üzere bütün şühedayı rahmet ve minnetle yâd ediyorum, gazilerimize acil şifalar diliyorum. Cenab-ı Allah, büyük milletimize böyle kara günleri bir daha yaşatmasın. Milletimize ve devletimize zeval vermesin.

Değerli Milletvekilleri, Meclisimiz, uğradığı melun saldırı sonrasında yalnız bırakılmadı. FETÖ'nün darbe girişimine tepkilerini dile getirmek ve desteklerini ifade etmek için Türkiye Büyük Millet Meclisini yurt içinden ve yurt dışından ziyarete gelen çok sayıda heyeti ve şahısları misafir ettik, ortak toplantı yaptık ve Meclisimizi gezdirdik.

Bu meyanda, YÖK Sayın Başkanı, beraberinde yöneticileri ile tüm üniversitelerimizin rektörleri; toplumumuzda sivil toplumun değişik kesimlerini temsil eden 538 meslek kuruluşu, sendika, dernek ve vakıf temsilcileri; Diyanet İşleri Sayın Başkanı, beraberinde yurt içi ve yurt dışı teşkilatlarının idarecileri ve 81 il müftüsü; Türkiye Barolar Birliği Sayın Başkanı ve beraberinde yöneticileri, 81 ilin baro başkanları gibi toplumun çeşitli kesimlerinden çok sayıda kurum ve kuruluş temsilcileri, kişiler ve heyetler Meclisimizi ziyaret etmişler, desteklerini iletmişlerdir.

Böylece, toplum olarak millî birlik ve bütünlük içerisinde güzel bir dayanışma örneği sergilenmiştir. 15 Temmuz darbe girişimi sırasında büyük hasar alan Türkiye Büyük Millet Meclisini Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan ziyaret etmiş, bombalanan bölümleri incelemiş ve Tören Salonunda bir konuşma yapmıştır.

Öte yandan, yabancı ülke temsilcileri de bizlerle birlikte olduklarını beyan için ziyaretimize gelerek desteklerini ifade etmişlerdir. Bu süreçte parlamenter diplomasinin araçları etkin bir şekilde kullanılmıştır. Bu kapsamda, 3 cumhurbaşkanı ve 6 meclis başkanıyla görüşülmüş; 1 devlet başkan yardımcısı, 1 başbakan yardımcısı, 5 başbakan, 12 bakan ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanının yanı sıra 27 büyükelçi ve 35 münferit heyet kabul edilmiş, hasar gören yerler gezdirilmiştir.

Ayrıca, yurt dışında yapılan uluslararası toplantı ve konferanslar ile ikili ziyaretler kapsamında, kurduğumuz komisyonlar tarafından 11 ülkeye ziyarette bulunulmuştur.

Bu arada, 15 Temmuz darbe girişimine ilişkin uluslararası camia sağlıklı bir şekilde bilgilendirilmiştir. Gelen heyetlerin kabulü ile yaptığımız yurt içi ve yurt dışı ziyaretler arasında farklı dillere çevirisi yapılmış belgesel, kitap, doküman, broşür gibi materyallerle darbenin iç yüzü ve verdiği tahribat anlatılmıştır.

Değerli milletvekilleri, bildiğiniz üzere 15 Temmuz darbe girişimi dolayısıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi Ana Binamızda ve Ziyaretçi Kabul Binasında büyük hasar meydana gelmiştir. Yapılan hasar tespit çalışmaları neticesinde taşınır ve taşınmaz varlıklarda meydana gelen toplam hasar tutarı 11 milyon 818 bin 370 liradır.

Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER), Türkiye Büyük Millet Meclisi külliyesinde meydana gelen hasarın giderilmesine yönelik olarak "Milletin Meclisini Millet Yapar" sloganıyla bir kampanya başlattı. Türkiye Büyük Millet Meclisi ile bir sivil toplum kuruluşu olan Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) arasında 24 Ağustos 2016 tarihinde 50 milyon liralık nakdi katkıyı içeren bir protokol imzalanmıştır. Yapılacak işin projesi, ihalesi, yapımı ve ödemesi gibi tüm işlemler GYODER tarafından yürütüleceğinden, kurumumuza herhangi bir ek yükümlülük getirmemektedir.

Milletimizin hassasiyetini ortaya koyan ve bu konuda ayrı bir bütünleşme örneği sergileyen ve 31 şirketten oluşan Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneğinin yöneticilerine ve üyelerine gösterdikleri hassasiyet sebebiyle de teşekkür ediyorum.

Değerli milletvekilleri, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası Türkiye Büyük Millet Meclisi külliyesinde oluşan hasarı ortadan kaldırmak için özverili ve hızlı bir şekilde gece gündüz çalışıldı. Hasar gören yerlerin bakım, onarım ve tadilatı, Başkanlık Divanının kararına istinaden Ana Binanın mimari projesine uygun şekilde yapılmaktadır.

Bu kapsamda, Ana Bina, Ziyaretçi Kabul Binası ve Yeni Halkla İlişkiler Binasındaki kırık camlar tamamen değiştirilmiş ve alüminyum imalatı tamamlanmıştır.

İç bahçede ve çatıda hasar gören kolon, kiriş ve döşemelerin statik kontrolü yapılmıştır. Tadilat için proje çalışması tamamlanmış olup güçlendirme uygulaması yapılacaktır.

Devre dışı kalan 11 asansör aktif hâle getirilmiştir. Ana Binada onarım ve boya çalışması tamamlanmıştır. Çankaya, Dikmen ve Güvenlik Kapısı nizamiyelerinin mantar bariyer ve yol kesici altyapıları tamamlanmıştır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi külliyesinin İnönü Bulvarı tarafında bulunan cepheye demir çit yapılmıştır.

BAŞKAN - Sayın Başkan Vekili, bir hatırlatma yapıyoruz. Sunum süreniz otuz dakika; on beş dakikanız kaldı. Metne baktım da o yüzden.

TBMM BAŞKAN VEKİLİ AHMET AYDIN (Adıyaman) - Teşekkür ediyorum.

Metni özetlemeye çalışıyorum zaten metnin tamamını dağıttık.

BAŞKAN - Buyurun.

TBMM BAŞKAN VEKİLİ AHMET AYDIN (Adıyaman) - Türkiye Büyük Millet Meclisi külliyesinin, dediğim gibi, İnönü Bulvarı tarafına bakan cepheye demir çit yapılmış, Ana Binayla ilgili tadilatların yıl sonuna kadar tamamlanması planlanmıştır.

Ayrıca, Ana Binanın mimari projesine uygun şekilde Millî Saraylar Bilim Değerlendirme Kurulu ile Müze Kurulunun onayı doğrultusunda kulisler, Şeref Holü ve dış bahçelerle ilgili iç mimari çalışmalar devam etmektedir. Şeref Holünün sağındaki kulisin, binanın yapımındaki ilk projede olduğu gibi sağdaki kulisle aynı genişliğe getirilmesi çalışması tamamlanmıştır.

2017 yılında bu proje kapsamında, kulislerdeki mobilyalar yenilenecek, salonlar daha ferah hâle getirilecek; mevcut halılar, bahçe, Genel Kurulun her iki yanındaki bahçelere oturma grupları yenilenecektir.

Yine, ayni şekilde, demokrasiye karşı yapılan saldırıda Parlamentomuzun aldığı yarayı hiçbir zaman unutturmamak adına hasarlı bölgeye "Demokrasi Müzesi" yapılacaktır. Yeni müze için oluşturulan Müze Komisyonu tarafından çalışmalar sürdürülmektedir. Bahçeye düşen bombanın açtığı çukurun olduğu bölgeye Müze Komisyonunun kararına göre bir anıt yapılacaktır. Bombalanan iç bahçe ile dışarıdaki bahçe arasındaki yol "Demokrasi Yolu" olarak adlandırılacaktır.

Müze Komisyonunun "Demokrasi Yolu" ile iç bahçe arasındaki yol boyunca fotoğrafların da sergileneceği üç boyutlu görsel tasarım uygulama çalışması devam etmektedir. Müze çalışmaları 2017 yılında tamamlanacaktır.

Sayın milletvekilleri, bilindiği gibi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Ana Binasının projesi, 1938 yılında bir yarışmayla belirlenmiştir. İnşaat süresi birtakım zorluklar ve güçlükler sebebiyle bir hayli uzun sürmüştür. 26 Ekim 1939 tarihinde dönemin Meclis Başkanı Sayın Abdülhalik Renda tarafından binanın temeli atılmıştır. İkinci Dünya Savaşı'nın başlaması ve çeşitli güçlükler sebebiyle 1948 yılına kadar, zaman zaman inşaata ara verilmiştir. 1958-1960 yıllarında yapımı hızlandırılmış ve nihayetinde 1960 yılında hizmete açılmıştır.

Bugüne kadar, Ana Binada zaruret ve ihtiyaçlar doğrultusunda bazı değişiklikler yapılmış ve bunların en önemlisi de Genel Kurul Salonunun baştan başa değiştirilmesi olmuştur.

Meclisimizin 15 Temmuzdaki bombalanması sırasında ne yazık ki Meclis çalışmalarının yapılabileceği bir "sığınak" olmadığı gerçeğiyle karşılaştık. Ana Binanın altında olduğu bildirilen ve sığınak olarak ayrılan yerin de sığınak olmadığı ve günümüz sivil savunma normlarına göre yetersiz ve uygun olmadığı yakinen görülmüştür. Bu durumda, Meclis çalışmalarının her hâlükârda yapılabileceği, günümüz şartlarına uygun, deprem, sel, nükleer saldırı ve benzeri her türlü afet ve saldırıya karşı donanımlı ve fonksiyonel bir sığınak ihtiyacı elzem hâle gelmiştir.

Bildiğiniz üzere, eski Halkla İlişkiler Binasının A ve B Bloklarının kat yüksekliği çok düşüktü -2.40 metre civarında- binada havalandırma tesisatı yoktu, günümüz şartlarına elverişli bir sığınak bulunmamaktaydı. Benzer birçok eksiklik vardı. Kaldı ki bina 2007 yılı Deprem Yönetmeliği'ne uygun olmayıp güçlendirme tadilatı yapıldığında büyük bir maliyet gerektirmekte, iç mekânlarda oluşacak daralma sebebiyle binanın kullanım fonksiyonu ve konforu azalmaktaydı. Bu blokların, kültür varlığı olarak tescili bulunmamaktadır.

Söz konusu bina belirtilen gerekçeler ve Başkanlık Divanı kararıyla, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkililerince hazırlanan teknik rapora istinaden yıkılmış ve yeni bir bina yapılması kararı alınmıştır. Yeni bina; Ana Binanın mimarisi, görünümü ve üst kot yüksekliğiyle uyumlu olarak inşa edilecektir. Yeni yapılacak binaların kat yükseklikleri ferah olacaktır. Binanın altında otopark alanları bulunacaktır.

Genel Kurulun acil durumlarda güvenli bir şekilde toplanabileceği yeni bir mekân planlanmaktadır. Sivil Savunma Yönetmeliği şartlarında en son normlara göre inşası tamamlanacaktır. Netice olarak sığınak, içerisinde su deposu, sağlık odası, jeneratör, kesintisiz güç kaynağı, soğuk hava ve kuru erzak depoları, mutfak, acil iletişim ve basın odası, toplantı salonları, yaşam alanları olacak şekilde projelendirilecektir. Münferit havalandırma, mescit ve lavabo ve benzeri müştemilatlar tasarlanacaktır.

Yapılacak binada kulislerdeki yoğunluğu azaltmak ve girişi sınırlandırmak için fonksiyonel ve çok gayeli komisyon toplantı salonları, okuma salonları, bahçeli restoran ile yasama organı eski üyeleri ve misafirler için uygun mekânlar oluşturulacaktır. İdari teşkilat hizmet birimleri ile milletvekillerimize sunulacak yeni lojistik hizmetler için fiziki mekânlar meydana getirilecektir. Yeni binadan Ana Bina yani Genel Kurula, Yeni Halkla İlişkiler Binası ve otoparklara tünelle geçişler sağlanacaktır.

Değişik mimarlık bürolarınca yeni binanın etüt çalışmaları devam etmektedir. Yapılacak yeni binaya ilişkin projenin nihai hâli öncelikle Başkanlık Divanında görüşülecek ve siz değerli milletvekillerimizin bilgisine sunulacaktır.

Sayın Başkan, Plan ve Bütçe Komisyonumuzun saygıdeğer üyeleri; malumunuz olduğu üzere, Türkiye Büyük Millet Meclisi, milletimiz adına yasama ve denetim faaliyetlerini yürütmekte ve milletimizi temsil görevini yerine getirmektedir.

Bu meyanda 26'ncı Dönem Birinci Yasama Yılında en önemli faaliyetlerimizden biri Anayasa Mutabakat Komisyonu çalışmalarını yeniden başlatmak olmuştur. Bilindiği gibi, mevcut 1982 Anayasası'nda 18 ayrı tarihte değişiklikler yapılmış, geçici 19 maddeyle 196 maddeden oluşan Anayasa, 114 ayrı değişikliğe uğramış ve böylelikle yüzde 58'i değişmiştir. Böylesi insicamını ve bütünlüğünü kaybetmiş bir Anayasa Türkiye'yi taşıyacak durumda değildir.

Yeni bir anayasa hazırlanabilmesi için 24'üncü Dönemde 19 Ekim 2011 tarihinde bir çalışma başlatılmış, Anayasa Uzlaşma Komisyonu çalışmaları yirmi beş ay sürmüş ancak herhangi bir uzlaşma sağlanamadan sona ermiştir.

İçinde bulunduğumuz 26'ncı Dönemde, Meclisimizde grubu bulunan 4 siyasi partinin katılımıyla bir Anayasa Mutabakat Komisyonu oluşturulmuştur. Partilerin eşit sayıda temsilciyle katıldığı 12 üyeli bu Komisyon ilk toplantısını 4 Şubat 2016 tarihinde yapmıştır. Yapılan 3 toplantıda, Komisyonun ismi üzerinde mutabakat sağlanamadığından ve ortak bir zeminde mutabakat imkânı görülemediğinden, esasa girilemeden, maalesef, 16 Şubat 2016 tarihinde bu çalışma da sona ermiştir.

İnancım ve temennim odur ki Meclisimiz, bu dönemde yeni bir anayasa yapacak ve siyasi tarihimizde mümtaz bir yer edinecektir. Böylece, siyasi partilerimiz, seçim çalışmalarında en önemli vaatlerinden olan yeni bir Anayasa yapma taahhütlerini yerine getirmiş olacaklardır.

Diğer yandan, "yeni anayasa" gibi "yeni iç tüzük" konusunda daha önceki dönemlerde başlatılmış olan çalışmalar da ne yazık ki bir netice vermemiştir. Hatırlanacağı gibi, 24'üncü Dönemde yasama ve denetim faaliyetlerinin daha etkin gerçekleştirilmesini sağlamak gayesiyle bir İçtüzük Uzlaşma Komisyonu kurulmuş, bir süre çalışılarak önemli mesafeler alınmıştır. Komisyon, 186 maddelik mevcut İç Tüzük'ün 86 maddesini aynen kabul etmiş, 65 maddesini değiştirerek kabul etmiş, 10 maddesini ilga etmiş ve 1 yeni madde ihdas etmiş fakat 22 madde üzerinde uzlaşma sağlanamadığından, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına ortak bir metin sunulması konusunda mutabakata varılamamıştır.

Yeni dönemde bu konunun da üstesinden gelebileceğimizi ümit ediyorum. İnanıyorum ki Türkiye Büyük Millet Meclisi, ortak aklı, demokratik diyalog ve konuşma kanallarını kullanarak ülkemizin demokratik birikimini harekete geçirecek ve sorunlarımızı çözecektir.

Değerli milletvekilleri, 26'ncı Dönem Birinci Yasama Yılının yasama ve denetim çalışmaları hakkında sizlere kısa bazı bilgiler vermek istiyorum.

Başkanlığa 483 kanun tasarısı sunulmuştur 26'ncı Dönemde. 409 kanun tasarısı Genel Kurul gündemine girmiş olup bunlardan 88 kanun tasarısı kanunlaşmıştır. 70 kanun tasarısı ilgili komisyonlarda, 321 kanun tasarısı ise Genel Kurul gündeminde bulunmaktadır. 4 kanun tasarısı ise Hükûmetçe geri alınmıştır.

1.345 kanun teklifi sunulmuştur. 30 kanun teklifi Genel Kurul gündemine girmiş olup bunlardan 25 kanun teklifi kanunlaşmıştır. 1.310 kanun teklifi ilgili komisyonlarda, 5 kanun teklifi ise Genel Kurul gündeminde bulunmaktadır. 5 kanun teklifi, teklif sahibi milletvekillerince geri alınmıştır.

Bazı kanun tasarı ve teklifleri birleştirilmek suretiyle 92 kanun kabul edilmiş ve 26 TBMM kararı alınmıştır.

25'inci Dönemden intikal eden 268 ve 26'ncı Dönem Birinci Yasama Yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan 5 kanun hükmünde kararname olmak üzere toplam 273 kanun hükmünde kararnameden 2'si Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü'nün 128'inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca doğrudan Genel Kurulun gündemine girmiştir. 271 kanun hükmünde kararname ilgili komisyonlarda bulunmaktadır.

Denetim faaliyetleri kapsamında, 570 sözlü soru önergesi verilmiştir. Bu önergelerden 8'i mükerrer olduğundan işleme konulmamış, 17'si Gelen Kâğıtlara girmeden önce geri alınmış, 28'i ise Anayasa ve İç Tüzük hükümlerine aykırı oldukları gerekçesiyle iade edilmiştir. İşleme alınan 517 sözlü soru önergesinin 1'i Gelen Kâğıtlara girdikten sonra geri alınmış ve 51'i cevaplandırılmış olup 458 önerge Genel Kurul gündeminde yer almaktadır. 7 önerge ise Genel Kurul gündemine girmeyi beklemektedir.

8.527 yazılı soru önergesi verilmiştir; bunlardan 17'si mükerrer olduğundan işleme konulmamış, 48'i Gelen Kâğıtlara girmeden geri alınmış, 929'u ise Anayasa ve İç Tüzük hükümlerine aykırı oldukları gerekçesiyle iade edilmiştir. İşleme alınan 7.533 önergeden 566'sı süresi içinde, 2.253'ü süresi geçtikten sonra cevaplandırılmıştır. Süresi geçtikten sonra cevaplandırılanlar hariç olmak üzere 3.913 yazılı soru önergesinin, süresi içinde cevaplandırılmadığı Gelen Kâğıtlarda ilan edilmiştir. 801 yazılı soru önergesi hâlen işlemdedir. 1.309 Meclis araştırması önergesi verilmiştir. Bunlardan 87'si Anayasa ve İç Tüzük hükümlerine aykırı oldukları gerekçesiyle iade edilmiştir. İşleme alınan 1.222 önergeden 1'i işlemden kaldırılmış, 284'ü Genel Kurul gündeminde yer almakta olup 916 önerge, Genel Kurul gündemine alınmayı beklemektedir.

Yine, 15 genel görüşme önergesi, 14 gensoru önergesi, 2 Meclis soruşturması önergesi verilmiş, bunlar önünüzdeki metinlerde vardır.

Tutanak hizmetleri kapsamında, geçtiğimiz yasama yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunun 128 birleşim ve 742 oturumunda 1.107 saat 52 dakika çalışma yapılmış, bu çalışmalara ilişkin 53 bin 902 sayfa tutanak tutulmuştur.

Kıymetli milletvekilleri, ülkeler arası ilişkilerin gelişiminde parlamenter diplomasinin rolünün her geçen gün arttığının farkında olarak, ikili ve çok taraflı ilişkilerimizin güçlendirilmesine katkıda bulunmak gayesiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi, geçtiğimiz yasama yılında da diğer ülke parlamentoları, parlamenter asambleler ve uluslararası kuruluşlarla temaslarını yoğun biçimde sürdürmeye devam etmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisinin üye olduğu 12 parlamenter asamble ile bölgesel ilişkiler, Türkiye-Avrupa Birliği Karma Parlamento Komisyonu ile de Avrupa Birliği nezdindeki ilişkiler yeni bir hız ve ivme kazanmıştır. Daha önceki dönemlerde kurulmuş olan 129 dostluk grubu, parlamenter diplomasi ilişkilerini zenginleştirmiş ve Türkiye'nin etkinlik coğrafyasının genişlemesine katkı sağlamıştır. Bu çerçevede, Birinci Yasama Yılında toplam 243 uluslararası faaliyete iştirak edilmiştir.

Sayın Başkan, Komisyonumuzun değerli üyeleri; Meclisimize emanet edilen tarihî mirasın korunması, yaşatılması ve tanıtılması için yürüttüğümüz çalışmalarımız da devam etmektedir. Geçtiğimiz yasama yılında, saray, müze, köşk ve kasırlarımızı yurt içi ve yurt dışından 899 bin 258 kişi ziyaret etmiş ve bu ziyaretçilere rehberlik hizmeti verilmiştir. Protokol ziyaretleri ile Türkiye Büyük Millet Meclisinin uluslararası alanda tanıtımına katkı sağlanmış olup bu kapsamda, başta Dolmabahçe Sarayı olmak üzere tarihî mekânlarımızı 12 ülkeden önemli sayıda devlet başkanı, parlamento başkanı, başbakan ve bakanlardan oluşan heyetler ziyaret etmiştir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi olarak kültür sanat faaliyetlerinin hayata geçirilmesine de büyük bir ehemmiyet vermekteyiz. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkan vekillerimizden birinin başkanlığında yürütülen Kültür Sanat Yayın Kurulu eliyle düzenlenen etkinliklerimizi bu yıl daha da geliştireceğiz. Fikirlerin serbest bir ortamda teati edilebileceği, alanında önde gelen fikir adamlarının dinleneceği programları, İstanbul'da "Dolmabahçe Sohbetleri" adıyla, Ankara'da ise "Meclis Sohbetleri" başlığı altında hayata geçireceğiz.

Tarihî mirasımızın korunup yaşatılması kapsamında, Millî Saraylar bünyesinde yer alan tarihî Hereke Halı ve İpekli Dokuma Fabrikasının restorasyon çalışmaları tamamlanma aşamasına gelmiştir. Bu tarihî mekân 2017 yılı Ocak ayında yeniden ziyarete açılacaktır. Beykoz Kasrı'nın restorasyon, peyzaj düzenleme ve tefriş çalışmaları tamamlanmış olup, önümüzdeki günlerde ziyarete açılacaktır. Ayrıca, Dolmabahçe Sarayı'nda Medhal Salon, Hususi Daire ve Değerli Eşyalar Salonları bölümlerinin restorasyon çalışmaları da tamamlanmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi olarak tarih ve medeniyet birikimimizin oluşumuna katkıda bulunan tarihî şahsiyetlerimiz de ehemmiyet verdiğimiz konulardandır. Bu çerçevede 22-25 Eylül tarihleri arasında düzenlediğimiz "Sultan II. Abdülhamid ve Dönemi Uluslararası Sempozyumu" kamuoyunda büyük bir ilgiyle izlenmiştir. Envanterimizde bulunan binlerce tarihî belge ve objenin tanıklığında, Osmanlı Devleti'nin otuz üç yılına damga vurmuş olan Sultan II. Abdülhamid, 12 ülkeden ve ülkemizden toplam 62 kıymetli bilim insanının katılımıyla ele alınmıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı olarak bundan sonra da düzenleyeceğimiz etkinliklerle tarihî ve kültürel varlıklarımızı geniş toplum kesimleriyle ve ilim insanlarını buluşturmaya devam edeceğiz.

2017 yılı içinde Millî Saraylar bünyesinde Yıldız Şale Kasrı kamera güvenlik sistemi çalışması tamamlanacak, ayrıca ziyarete açık tüm mekânlarımızda elektronik rehberlik sistemine geçilecek, böylelikle ziyaret hizmetlerinin kalitesi artırılacaktır. İstanbul Üniversitesi ile iş birliği yapılmak suretiyle 36.000 fotoğraftan oluşan tarihî Yıldız Fotoğraf Albümlerinin restorasyonu ve dijital ortama aktarılması projesi hayata geçirilecektir. Ülkemizde bulunan tarihî Yıldız Porselen Fabrikası üretim sistemleri modernizasyonu ve tevsii yapılacak, bu suretle fabrikanın üretim kalitesi artırılacak ve ürün çeşitliliği geliştirilecektir. Yalova'da bulunan Türkiye Büyük Millet Meclisi Yalova Termal Sosyal Tesisimizin inşaatı ocak ayında tamamlanacak ve 2017 yılının ilk aylarında sizlerin hizmetine sunulacaktır. Kapalı ve açık havuzlar, sauna, hamam, süit odalarıyla parlamenterlerimize yakışır bir tesisi hizmete sunmuş olacağız. Şu an tahliye süreci tamamlanmak üzere olan Dolmabahçe Sarayı Hareket Köşkü ise Millî Saraylar Tarihî Araştırma Merkezi ve ihtisas Kütüphanesi olarak faaliyete geçirilecektir.

Sayın Başkan, Komisyonumuzun değerli üyeleri; 2017-2019 dönemine ait bütçe tekliflerimizle ilgili değerlendirmelere geçmeden önce, 2015 yılı kesin hesap sonuçları ile 2016 yılı bütçemize ilişkin kısa bilgiler vermek istiyorum: 2015 yılı bütçemiz, 763 milyon 216 bin Türk lirası olarak kanunlaşmış, yıl içinde yapılan aktarmalarla birlikte 800 milyon 466 bin Türk lirası olmuştur. Yıl sonu itibarıyla bu rakamın 725 milyon 757 bin Türk lirası harcanmış, yaklaşık yüzde 91 oranında bir gerçekleşme sağlanmıştır.

İçinde bulunduğumuz 2016 yıl bütçemiz, 840 milyon 29 bin Türk lirası olarak kanunlaşmış, yıl içinde yapılan aktarmalar ve ödenek ilaveleriyle birlikte Eylül sonu itibarıyla toplam ödenek 889 milyon 808 bin 869 Türk lirası olmuştur. Bu ödeneğin Eylül sonu itibarıyla 589 milyon 982 bin 189 Türk lirası, diğer bir deyişle yaklaşık yüzde 66'sı harcanmıştır.

Sayın üyeler, Şimdi de 2017 yılı bütçe teklifimizle ilgili olarak kısa bilgi vermek istiyorum.

(Oturum Başkanlığına, Sözcü Abdullah Nejat Koçer geçti)

BAŞKAN - Sayın Başkan, normal süreniz doldu, ek süre veriyorum.

TBMM BAŞKAN VEKİLİ AHMET AYDIN (Adıyaman) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.

2017 yılı bütçe teklifimiz, 981 milyon 589 bin Türk lirası olarak Komisyona sunulmuştur. Bütçe teklifimizin dağılımına bakıldığında;

- Personel giderleri yüzde 53,3

- Sosyal güvenlik prim giderleri yüzde 7,2

- Mal ve hizmet alımı giderleri yüzde 14,7

- Cari transferler yüzde 13,2

- Sermaye giderleri yüzde 11,4

- Sermaye transferleri ise binde 2 oranında ağırlığa sahiptir.

Ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisine bağlı olan Kamu Denetçiliği Kurumuna, Hazine yardımı olarak 20 milyon 72 bin Türk lirası pay ayrılmıştır. Bu tutar, toplam bütçemizin yaklaşık yüzde 2'sini oluşturmaktadır.

Saygıdeğer Komisyon üyeleri, bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan hızlı gelişme, küreselleşme, demokrasinin ve katılımcılığın artan önemi, milletvekillerinin kurumdan beklentilerindeki değişim gibi hususlar, Kurumumuzda...

(Oturum Başkanlığına, Başkan Süreyya Sadi Bilgiç geçti)

BAŞKAN - Ek süre veriyorum efendim, lütfen toparlayın.

Buyurun.

TBMM BAŞKAN VEKİLİ AHMET AYDIN (Adıyaman) - Teşekkür ediyorum.

MUSTAFA KALAYCI (Konya) - Siz de aşağıda kesiyorsunuz.

BAŞKAN - Ben kesmedim.

TBMM BAŞKAN VEKİLİ AHMET AYDIN (Adıyaman) - Çok teşekkür ediyorum.

Dolayısıyla, kurumumuzdaki anlayış, hedef, araç, yöntem ve işleyiş değişimlerinde göze çarpmaktadır. Türkiye Büyük Millet Meclisinin teknolojik imkânlardan en iyi şekilde faydalanarak daha etkin, daha verimli ve daha hızlı hizmet üretebilmesi için, bu alandaki çalışmalarımıza büyük önem veriyoruz. Bu kapsamda, 2017 yılı bütçe hedefimiz, yasama yetkisini kullanan değerli milletvekillerimizin çalışma şartlarını iyileştirmek, yasama sürecini ve kalitesini geliştirmek olacaktır.

Sonuç olarak, 2017-2019 dönemi bütçe teklifimiz hazırlanmış ve 2017 yılı için 981 milyon 589 bin Türk lirası, 2018 yılı için 1 milyar 6 milyon 911 bin Türk lirası, 2019 yılı için de 1 milyar 81 milyon 670 bin Türk lirası olarak öngörülmüştür. Türkiye Büyük Millet Meclisinin 2016 yılı bütçe uygulamasıyla, önümüzdeki üç yıllık döneme ait bütçe teklifimizle ilgili açıklamalarda bulundum, bu çerçevede bazı proje, rakam ve bilgileri sizlerle paylaştım. Bu konulardaki detaylı bilgiler, sizlere dağıtılan kitaplarda yer almaktadır.

Konuşmama son vermeden önce, birlikte yine önemli çalışmalar yapmış olduğumuz ve şu anda Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilen değerli idareci Sayın Recai Akyel'e teşekkür ediyorum. Atandığı Anayasa Mahkemesi üyeliğinde de hayırlı çalışmalarda bulunmasını diliyorum.

Bu arada, Sayıştay Başkanlığına yeni seçilen Sayın Seyit Ahmet Baş'a da yeni atanan başkan yardımcılarıyla birlikte başarılı bir çalışma dönemi geçirmelerini temenni ediyorum.

Kamu Denetçiliği Kurumumuzun başdenetçisi, değerli hukukçu Sayın Nihat Ömeroğlu, başdenetçilik adaylığına müracaat etmemiştir. Kendisine bundan sonraki hayatında sağlık, afiyet diliyoruz. Yeni seçilecek başdenetçi ve denetçilere de şimdiden başarılar diliyorum.

Sayın milletvekilleri, 15 Temmuzda yaşadığımız olağanüstü olay, bizlere çok şey öğretti. Ülke olarak demokrasi, bağımsızlık ve hürriyetin değerini uğradığımız hain saldırıyla bir kez daha anladık. Bu hain ve acımasız komplonun bir daha yaşanmaması için alınan tedbirlerin aynı kararlılıkla yürütüleceğine duyduğum inancı sizlerle paylaşmak istiyor ve aziz milletimize bir kez daha geçmiş olsun diliyorum.

Sizlere daha iyi hizmet sunabilmemiz için gereken katkı ve desteği sağlayacağınız inancıyla 2017 yılı bütçemizin hayırlı olmasını niyaz ediyor, siz değerli milletvekillerimize saygılarımı ve en iyi dileklerimi sunuyor, teşekkür ediyorum.