AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANI SEMA RAMAZANOĞLU (Denizli) - Sayın Başkanım, değerli Komisyon üyeleri, çok değerli milletvekili arkadaşlarım; siz basın mensupları, siz değerli arkadaşlar; hepinize günaydın diyorum, hoş geldiniz.

Aile bütünlüğünü olumsuz etkileyen unsurlar ile boşanma olaylarının araştırılması ve aile kurumunun güçlendirilmesi için alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla kurulan Meclis araştırma komisyonu değerlendirme toplantısını gerçekleştiriyoruz. Tekrar hepinize hoş geldiniz diyorum, sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Boşanma kararı sadece tarafları değil toplumu da ilgilendiren temel bir sorundur. O nedenle, kentleşme, tüketim kültürünün değişmesi, bireysel değerlerin ön plana çıkması aileyi bir çok alanda güçlü kılmayı gerekli hâle getirmiştir. Boşanma nedenleri araştırmasını incelediğimizde, 2015 yılında boşanmaların yüzde 39,3'ü evliliğin ilk beş yılında, yüzde 21,5'unun ise evliliğin altı ila on yılı içerisinde gerçekleştiğini görmekteyiz. Boşanma sürecinin en çok kadınları ve çocukları etkilediğini, boşandıktan sonra kadınların maddi ve manevi zorluklarla karşılaştıklarını bilmekteyiz. Bakanlık olarak aile odaklı sosyal politikalarla aile kurumunun devamlılığı için kadınlarımızın ve çocuklarımızın her zaman yanındayız. Bir ülkenin yükselmesi güçlü aile yapısına bağlıdır.

Değerli milletvekilleri, değerli Komisyon üyeleri ve değerli misafirler; eşler arası iletişimsizlik boşanmanın en önemli sebebi olarak karşımıza çıkmaktadır. 2014 yılında 130.913 boşanmanın 126.732'sinin geçimsizlikten kaynaklandığı TÜİK verilerine göre açıklanmıştır.

Tarafların birbirlerini doğru anlamaları, saygı göstermeleri, konuşarak sorunları çözmeleri, hayatı tüm alanlarıyla paylaşmaları önemlidir. Evlilik nasıl kültürle ilgiliyse, boşanma da kültürle çok yakından ilgilidir. Evlenme ve boşanma biçimleri ülkelere göre farklılık göstermektedir. Bazı ülkelerde boşanmaya ve boşanan çiftlere bakış açısı daha da hoş görülürken, bazı kültürlerdeyse bu bakış açısı tamamen çok katı kurallar çerçevesindedir. Dolayısıyla boşanma sebepleri de çok değişkendir. Boşanma ve evlenme oranları tıpkı intihar, ölüm, doğum oranları gibi yıllık ve kısa zaman dilimli açıklanabilecek olgular değildir. Bu olgular genellikle yirmi-otuz yıllık zaman dilimleri içerisinde yorumlanabilecek oranlar ve değerlerdir. Araştırmacılar son otuz yılda dünyada boşanma oranlarında dramatik bir artış olduğunu söylemektedirler. Örneğin, Amerika'da yeni ve ilk evliliklerin en az yarısının boşanmayla sonuçlandığını belirtmektedirler. Ülkemizde ise, 2002 yılında binde 7,36 olan evlenme oranına karşılık boşanma oranı binde 1,4'tür. 2015 yılında ise evlenme oranı binde 7,71 iken boşanma oranıysa binde 1,69 olmuştur. Bakanlığımızca konuya ilişkin gerçekleştirilen araştırmalar şunlardır. Boşanma nedenleri araştırması 2008 yılında yapılmıştır, aile yapısı araştırması, tespitler, öneriler araştırması 2013 yılında yapılmıştır, boşanma nedenleri araştırması ise 2014 yılında yapılmıştır.

Bakanlığımızın ailenin korunmasına ve güçlendirilmesine yönelik çalışmaları 3 başlıkta gerçekleşmektedir. Birincisi Aile Eğitim Programı, "AEP" diyoruz, kısaltılmış adıyla, ikincisi, Evlilik Öncesi Eğitim Programı ile aile ve boşanma süreci danışmanlığıdır.

Aile kurumunu güçlü tutmaya katkı sağlayacak eğitici, öğretici yayın ve programlarla ailelerimizde farkındalık oluşturacak ve ailelerin sorun çözme kapasitelerini artıracak faaliyetleri yürütüyoruz.

Boşanmalardaki artış evlilik öncesi eğitimi önemli hâle getirmiştir. Evlilik öncesi süreçte çiftlerin birbirlerini iyi tanımasını, evlilik hayatına iyi hazırlanmalarını amaçlıyoruz. Evlilikte iletişim ve yaşam becerileri, aile hukuk rehberi, evlilik ve sağlık eğitici el kitapları yayınlanmış ve eğitim programı hazırlanmıştır. Bugün 2016 Şubat ayı itibarıyla ülke genelinde 3.197 eğiticisiyle toplam 308.409 kişiye bu eğitim verilmiştir. Aile eğitimi programı "Eğitim ailede başlar." ilkesinden hareketle aileleri bilgilendirmeye ve bilinçlendirerek yaşam kalitelerini artırmaya yönelik uygulanan bir çalışmamızdır. Aile eğitim programı eğitici eğitimleri ve halk eğitimleri 2013 yılından itibaren devam etmektedir. Bu doğrultuda 7.283 eğitici eğitilmiştir. Bu eğiticilerin düzenlediği eğitimler kapsamında da toplam 424.609 kişi eğitim almıştır. AEP kapsamında, yani Aile Eğitim Programı kapsamında değerler eğitimi, tek ebeveynli aileler ile kuşaklar arası iletişim modülleri de hazırlanmaktadır.

Ailenin korunmasına yönelik kurumsal kimlik oluşturuyoruz. 81 ilde 280 aile ve boşanma süreci danışmanımız tarafından aile ve boşanma süreci danışmanlığı hizmeti sunulmaktadır. Merkezlerimize başvuruda bulunan 6.793 çifte danışmanlık hizmeti sunulmuş olup sunulan hizmet sonrasında 2.023 -bu da oransal olarak yüzde 35,9'a tekabül ediyor- çift boşanmaktan vazgeçmiştir. Boşanma kararının kesinlikle anlık bir karar olmayıp belli bir sürecin son noktası olduğu unutulmamalıdır. Aile kurumunu tehdit eden her türlü sorunu bertaraf edebilmek ve aileyi güçlendirmek için aile odaklı sosyal politikaları hayata geçiriyoruz. Ailelere hizmet ve danışmanlık veren merkezlerde görev alacak uzmanların ilgili meslek gruplarından oluşturulması, ailelere bu uzmanlar tarafından ulaşılması, düzenli bir kayıt sisteminin oluşturulması ve aile içi sorunların üzerinde önemle durulması gerekmektedir. Bu kapsamda, Aile Sosyal Destek Projesi, kısaltılmış adıyla ASDEP'i hayata geçiriyoruz ve şu anda ASDEP projemiz terör mağduru 4 ilimiz ve onların içerisinde olan ilçelerimizle beraber güneydoğu ve doğu illerimizde 11 ilde hayata geçirdiğimiz bir projemiz. ASDEP'le, sorun yaşayan bütün dezavantajlı vatandaşlarımıza ulaşarak sorunlarını etkin bir rehberlikle aile odaklı çözmeyi hedefliyoruz. Çalışmalarımızı tüm aile fertlerini kapsayacak şekilde planladık.

Sayın Başkan, değerli Komisyon üyeleri; ailenin güçlendirilmesi, ailenin karşılaştığı sorunların tespiti ve çözüm önerilerinin ortaya konduğu Komisyon çalışmalarımızı ve yaptığımız çalışmayı Bakanlığımız olarak çok önemsiyoruz. Bu duygularla, mutlu evliliklerin hüküm sürdüğü, boşanmaların olmadığı, sorunsuz ailelerde yetişen sağlıklı nesillerin devamı için Türkiye Büyük Millet Meclisi Aile Bütünlüğünün Korunması Araştırma Komisyonu Başkanı ve siz değerli üyelerimizin çalışmalarının yol gösterici olacağına inancım tamdır.

Birlik ve beraberlik içinde yürüttüğümüz tüm çalışmaların hayırlara ve iyiliklere vesile olmasını temenni ediyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Teşekkür ediyorum.

BAŞKAN - Sayın Bakan teşekkür ediyorum.

Bir hususu yalnız siz buradayken ifade etmek isterim. Bizim saha ziyaretlerimiz, arkadaşlarımızla beraber yaptığımız saha ziyaretlerimizde yerel yönetimlerin de az önce saydığınız hizmetlere yönelik uygulamaları ve hizmetleri var. Aile eğitim merkezleri var, aile destek merkezleri var, farklı isimlerde addediliyor. Fakat sahada şunu gördük: Hem hizmetin veriliş biçimi hem de hizmeti verenler açısından bir standardizasyona ihtiyaç olduğu sahada görüldü. Bu konuyu da ben sizin dikkatlerinize ve bilgilerinize sunmak isterim.

AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANI SEMA RAMAZANOĞLU (Denizli) - Bu da önemli bir konu Sayın Başkan. Gerçekten biz de bu konu üzerinde aramızda istişarelerimize başladık. Sivil toplum örgütlerini de buna katmak istiyorum. Sivil toplum örgütleri, yerel yönetimler ve bizim Bakanlığımız olarak sahada yaptığımız çalışmaların belli bir koordinasyonu ve standardizasyonu ve belli bir kalitede yürümesi için ve aynı zamanda etki analizlerinin de yapılabilecek şekilde çalışmanın yürütülmesi konusunda şu anda üniversitelerle iş birliği içerisindeyiz.