LÜTFİ KAŞIKÇI (Hatay) - Sayın Başkanım, teşekkür ediyorum.

Değerli milletvekilleri, bugün görüşülmekte olan kanun teklifi üzerine konuşmayacağım, ilk önce onu belirtmek isterim. Bugün, son bir aydır bu yüce çatı altında konuşulan narenciye üreticilerimizin problemleri hakkında sizlerle konuşmak istiyorum.

Tabii, narenciye üretimi seçim bölgem olan Hatay'ı da çok yakinen ilgilendiriyor. Narenciye üreticilerimizin sorunlarına geçmeden önce, Türkiye narenciye üretimi ve ihracatıyla ilgili birtakım verileri sizlerle paylaşmak istiyorum: 2019 yılı Türkiye narenciye üretimi yaklaşık 4 milyon tonun üzerindedir. 2019 yılında üretilen narenciyenin yaklaşık 1 milyon 613 bin tonu çeşitli ülkelere ihraç edilmiştir. Bu rakamları oranlarsak, 2019 yılında ülkemizde üretilen narenciyenin yüzde 34'ü ihraç edilmiş ve bu ticaretten ülkemiz toplamda 755 milyon dolar kazanç elde etmiştir.

Türkiye'de, yaş meyve ve sebze ihracat rakamlarına baktığımızda 2019 yılında toplam 4 milyon ton yaş meyve ve sebze ihracatı yapıldığı ve bu ihracatın ekonomik büyüklüğünün 2 milyar 260 milyon dolar olduğu görülmektedir. Tüm yaş meyve ve sebze ihracatımızın miktar olarak neredeyse yüzde 40'ını, ekonomik büyüklük olarak da yaklaşık yüzde 33'ünü tek başına narenciye karşılamaktadır. Ülkemizde narenciyeyle ilgili rakamlar bu şekildeyken ilimiz Hatay'da ise narenciye üretim ve ihracat rakamları şu şekildedir: 2019 yılı itibarıyla, ilimiz genelinde narenciye ekim alanı toplamda 258.100 dekar olarak gerçekleşmiş ve bu alanda yapılan üretim ile toplamda 878.234 ton narenciye elde edilmiştir. Hatay genelinde üretilen narenciyenin 420.970 tonu ihraç edilmiş ve bu ticaretten yaklaşık 194 milyon dolarlık bir ticaret hacmi de yakalanmıştır.

Türkiye geneli narenciye ihracatının yaklaşık yüzde 26'sını tek başına Hatay ilimiz gerçekleştirmiş. Hatay, narenciye ihracatında Mersin ilimizden sonra 2'nci sırada yer almıştır. Sadece Hatay ve Mersin illerimizde yapılan narenciye ihracatı tüm ülke ihracatımızın miktar olarak yüzde 65'ini, ekonomik büyüklük olarak ise yüzde 68'ini oluşturmaktadır.

Böylesine önemli bir sektör bu yıl bir problemle karşı karşıya kaldı değerli milletvekilleri. Karşı karşıya kaldığımız problem şu: Halk arasında Afrika sıcakları dediğimiz, bizim ise aşırı sıcaklar olarak tarif ettiğimiz bir afet karşısında, narenciye ağaçlarımızın meyveleri yaklaşık yüzde 70 yanarak döküldü. Geriye kalan yüzde 30'luk kısımda ise şöyle bir problem var: Ağaç tüm enerjisini geriye kalan o yüzde 30'luk meyveyi geliştirmek ve büyütmek için harcayacağından muhtemelen normal büyüklüğünün daha üstünde narenciye ürünleri elde edilecek. Elde edilen bu narenciye ürünlerinin de hiçbir ekonomik değerinin olmadığını eğer hesaba katarsak aşırı sıcakları ve elde edilecek diğer ürünlerin de ekonomik bir değerinin olmadığını üst üste koyduğumuz zaman, bu yıl narenciyeden narenciye üreticilerimizin herhangi bir para kazanamayacağı sonucu ortaya çıkacak.

Biz geçtiğimiz hafta da Milliyetçi Hareket Partisi milletvekilleri olarak basın odasında narenciye üreticilerimizin problemlerini tek tek dile getirdik. Bugün Sayın Bakanımız sabah saatlerinde narenciye üreticilerinin problemleriyle ilgili bir açıklama yaptı. Sayın Bakanımızın yaptığı bu açıklamayı olumlu görüyoruz ancak eksik gördüğümüz bazı kısımlar da var, o kısımları da özellikle buradan paylaşmak istiyorum. Sayın Bakanımız özellikle aşırı sıcakların önümüzdeki yıl TARSİM kapsamı içerisine alınmasıyla ilgili böyle bir çalışmanın olduğunu ifade etti. Bunu üreticilerimiz gerçekten çok olumlu görüyorlar. Çünkü aşırı sıcaklar TARSİM kapsamı içerisinde değerlendirilmediğinden, aşırı sıcaklardan kaynaklanan zararı da TARSİM karşılamıyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Buyursunlar.

LÜTFİ KAŞIKÇI (Devamla) - Çiftçilerimizin bir beklentisi daha vardı: Ziraat Bankasına olan borçların ertelenmesi. Sayın Bakanımız bugün "Ziraat Bankasına olan borçlar ertelenecek." dedi ancak ne kadarlık bir zaman erteleneceğini ifade etmedi. Üreticilerimizin bizlere ilettiği talep en az iki yıl bu borçların faizsiz bir şekilde ertelenmesidir. Biz, yine, şöyle bir problemle karşı karşıya kalacağız: Bu yıl aşırı sıcaklardan dolayı narenciyede oluşan zararın da biz hükûmetten çiftçilerimize verilmesiyle ilgili basın açıklaması yapmıştık ancak bugün Sayın Bakanımızın yaptığı açıklamada bu cümleyi göremedik yani çiftçilerimizin, narenciye üreticilerimizin bu yılki yaşadığı zarar ne olacak, orası bir soru işareti olarak duruyor. Ben bu soru işaretinin de çiftçilerimiz açısından aydınlığa kavuşmasını temenni ediyor ve Gazi Meclisimizi saygıyla selamlıyorum. (MHP, AK PARTİ ve İYİ PARTİ sıralarından alkışlar)