HDP GRUBU ADINA SAİT DEDE (Hakkâri) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 17 Mart 2020 tarihi yani bugün itibarıyla Türkiye'deki coronavirüslü hasta sayısının 47 olduğu belirtilmiştir. Ancak bu salgının istatistiksel olarak yaklaşık 20 kat hızla yayıldığı göz önüne alındığında, Türkiye'de taşıyıcı olup henüz tespit edilmemiş hasta sayısının azımsanmayacak derecede olduğu tahmininde bulunabiliriz.

Bu sebeple, hem coronavirüs salgınının yayılmasını engellemek hem de bu süreçte kilit rol oynayacak sağlık çalışanlarının hizmet verirken başta kendi sağlık durumlarını kontrol altında tutmak ve iş güvenliklerini sağlamak amacıyla önergemizin desteklenmesi gerekmektedir.

Değerli arkadaşlar, bugün yaşanılan coronavirüs salgını başta olmak üzere herhangi bir salgına karşı verilen mücadelede sağlık çalışanları en temel özne olarak yer alırlar ve bu nedenle, salgına yol açan patojenle enfekte olma riski altındadırlar. Sağlık çalışanlarının karşılaştıkları risk ve tehlikeler arasında, patojene maruz kalmanın yanı sıra, uzun süre çalışma saatleri, psikolojik stres, aşırı yorgunluk, mesleki tükenme, damgalanma, fiziksel ve psikolojik şiddet yer almaktadır. Genel olarak karşılaştığımız en temel mesele, belirli bir olayın gerçekleşmesinden itibaren söz konusu olay üzerinde çalışacak ve sorumluluk sahibi olacak kişilerin şartlarının tartışmaya açılması durumudur. Bugün de sağlık çalışanları âdeta kıymete binmiş durumda olup yıllardır süregelen taleplerinin ne derece haklı olduğu görülmektedir. Bu yüzden, yalnızca kriz anlarında değil, olağan durumlarda da sağlık çalışanlarının özlük hakları başta olmak üzere çalışma koşulları düzenlenmeli ve güvence altına alınmalıdır.

Değerli milletvekilleri, coronavirüs salgınının ciddiyet boyutunun hepimiz farkındayız ancak sizlere şöyle bir istatistiki veri sunmak istiyorum: Bakın, Sağlık Bakanlığının kendi kayıtlarına göre, her saat başı 1 sağlık emekçisi şiddet görmektedir. Dikkatinizi çekmek istiyorum, saatte 1 sağlık emekçisi. Peki, coronavirüs salgını sebebiyle oluşan panik atmosferi, ilgili önlemler alınmadığı takdirde, az önce belirttiğim istatistiği hangi derecede etkiler? Yarım saatte bir mi, on dakikada bir mi, beş dakikada bir mi 1 sağlık emekçisi şiddet görecektir? Bu durumda, en çok ihtiyaç duyulan emeğe, en çok ihtiyaç duyulan zaman aralığında gerekli tedbirler alınmalı, gerekli haklar teslim edilmeli ve güvenlik başta olmak üzere her türlü tedbir azami derecede uygulanmalıdır.

Değerli milletvekilleri, Dünya Sağlık Örgütünün belirlemiş olduğu ve bizim de bir an önce hayata geçirmemiz gereken sağlık emekçilerinin sağlığı ve güvenliği için alınması gereken önlemleri bu kürsüden kamuoyuyla tekrar paylaşmak istiyorum.

İş güvenliği ve sağlığı alanındaki risklerin asgariye indirilmesi için gerekli önleyici ve koruyucu önlemlerin alınmasında genel sorumluluğun üstlenilmesi gerekmektedir. İş güvenliği ve sağlığı alanında bilgi, talimat ve eğitim verilmeli; enfeksiyon önleme ve kontrolü alanında bilgi güncelleme eğitimi ve kişisel koruyucu donanımın giyilmesi, çıkarılması ve imhası önemle uygulanmalıdır. Şüpheli ya da teyit edilmiş Covid-19 hastalarıyla ilgilenen sağlık emekçilerine yeterli miktarda enfeksiyon önleme ve kontrolü, kişisel koruyucu donanım malzemelerinin temin edilmesi gerekmektedir; öyle ki sağlık emekçileri, iş güvenliği ve sağlıklarıyla ilgili giderleri kendi ceplerinden karşılama durumunda kalmamalıdırlar. Sağlık emekçilerinin, kana, solunum sisteminden gelen ifrazata ya da şiddet olaylarına maruz kalma durumlarını herhangi bir suçlamayla karşılaşma endişesi olmadan bildirebilecekleri ortamlar oluşturulmalıdır. Mağdurlara destek dâhil olmak üzere ivedi takip önlemleri alınmalıdır. Emekçilere, kendi kendini değerlendirme, semptom bildirimi ve hastalıkta evde kalma gibi konularda tavsiyelerde bulunulmalı, yemek ve dinlenme aralarıyla birlikte uygun çalışma saatleri uygulaması sürdürülebilir hâle getirilmelidir. Yaşamlarına ya da sağlıklarına yönelik yakın ve ciddi bir tehdit oluştuğuna ilişkin makul gerekçeleri olduğu durumlarda, emekçilere, kendilerini bu tür ortam ve durumların dışında tutma haklarını kullanma izni tanınmalıdır. Bir sağlık emekçisi, bu hakkı kullanması hâlinde olumsuz herhangi bir sonuca karşı korunmalı ve güvence altına alınmalıdır. İş yerinde Covid-19 kapılması durumunda, tazminat, rehabilitasyon ve tedavi hakları gözetilmeli ve karşılanmalıdır. Böyle bir durumda enfeksiyon kapılması mesleki bir maruz kalma durumu, ortaya çıkan hastalık da meslek hastalığı sayılmalıdır.

Değerli arkadaşlar, sağlık emekçilerine en çok ihtiyaç duyduğumuz bu dönemde oluşan panik ve stres havasının minimum seviyeye indirilmesi için, bugüne kadar uygulanan performansa dayalı ücretlendirme, sözleşmeli personel alımına yönelik uygulanan politikalar değiştirilmelidir. Ayrıca, özelleştirmelerle değersizleştirilen ve ucuz hâle getirilen emek, hastanelerdeki envanter yetersizliği, acil servislerde oluşan yoğunluğun önüne geçmek için gerekli adımlar mutlaka atılmalıdır.

Dolayısıyla bugün vermiş olduğumuz araştırma önergesinin desteklenmesi elzemdir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım efendim.

SAİT DEDE (Devamla) - Başkanım, tamamlıyorum.

Bu noktada, Türkiye Büyük Millet Meclisi olarak alacağımız sorumluluk siyasi hizipleşmenin çok ötesinde olup, ortaklaşmanın gerekliliği, birçok felaketin önüne geçecektir.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (HDP sıralarından alkışlar.)