RECAİ BERBER (Manisa) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 337 sıra sayılı Sermaye Piyasası Kanunu Tasarısı'nın geneli üzerinde şahsım adına söz almış bulunuyorum. Yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Dünyada yaşanmakta olan ve 1929 büyük ekonomik buhranından beri yaşanan en büyük finansal kriz olarak nitelenen bu yaşadığımız kriz süreci kısa zamanda reel sektörü de dünyada etkisi altına almıştır. Ülkemiz finans kesimi 2008 krizinden önemli ölçüde etkilenmeden çıkmıştır. Bunda da 2001 krizinden sonra o günkü hükûmetler ve hükûmetlerimiz döneminde finans sektörüne yönelik gerçekleştirilen reformlar sonucunda finans kuruluşlarımızın sağlıklı yapıda olmaları ve sıkı denetim ve gözetim altında bulunmaları etkili olmuştur.

Ülkemiz, gelişmekte olan ülkeler grubunda yer almakla birlikte, önümüzdeki dönemde gelişmiş ülkeler düzeyini yakalayabilmek açısından ekonomik istikrarın uzun yıllar devam ettirilmesi gerekecektir. Uzun vadede bu istikrarın devam ettirilmesi de hukuki altyapının günün şartlarına göre yenilenmesiyle mümkün olacaktır. Bu çerçevede, gerek 2008 krizi sonrasında dünya finans sistemindeki gelişmeler, gerekse ülkemiz koşullarında meydana gelen değişimler de Sermaye Piyasası Kanunu'nda kapsamlı bir değişiklik yapılması ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.

Bu tasarı ile ülkemiz yepyeni bir Sermaye Piyasası Kanunu'na kavuşmaktadır. Bu yasa ile hem ülkemizde tasarrufların arttırılması hem de bu kaynakların ülke ekonomisi için en etkin şekilde kullanılmasında sermaye piyasalarımızın daha aktif bir rol üstlenmesi amaçlanmaktadır. Aynı zamanda sermaye piyasalarının gelişimi için ihtiyaç duyulan güven ortamını sağlayacak ve artıracak kapsamlı bir yasa oluşturulmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yeni Sermaye Piyasası Kanunu Tasarısı neler getiriyor? Şimdi, getirilen yenilikler ve yapılan değişikliklerden bazılarına değinmek istiyorum. Tasarı ile yatırımcı mağduriyetlerinin giderilmesi açısından sermaye piyasası alanında oldukça önemli bir fonksiyon üstlenen Yatırımcıları Koruma Fonu yerine bu fonksiyonu yürütmek üzere Yatırımcıları Tazmin Merkezi oluşturulmuş ve bu merkezce yapılacak tazminin kapsamı mevcut duruma nazaran genişletilmiştir. Öngörülen sistemde tedrici tasfiye öncesinde yatırımcıların tazminine ilişkin olarak bir ön ödeme aşaması getirilmekte olup yatırım kuruluşlarının mali yapılarının zayıfladığının tespiti hâlinde üç ay içerisinde kurul tarafından alınacak karar ile tazmin sürecinin başlatılacağı düzenlenmektedir.

Yine, mevcut kanunda 250 ortak olan halka arz olunmuş sayılma kriteri, tasarıyla 500'e çıkarılmış ve ortaklıkların halka açık ortaklık statüsüne kavuştuktan sonra en geç iki yıl içinde işlem görmek için borsaya başvurmak zorunda olduğu düzenlenmiştir. Diğer bir deyişle, artık, halka açık şirketlere borsaya kote olma zorunluluğu getirilmiştir. 

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; kurulun temettü oranı belirlemesi yerine halka açık ortaklıkların genel kurulları tarafından belirlenecek kâr dağıtım politikaları çerçevesinde kârlarını dağıtmaları uygulamasına geçilmiş ve böylelikle şirketlere finansal yapıları ve yatırım planlarına uygun hareket edebilme esnekliği sağlanmıştır. Söz konusu serbestinin kötüye kullanımını engellemek ve piyasanın ihtiyaçları doğrultusunda karar alınabilmesini sağlamak amacıyla kurula sektör ve şirket bazında farklı esaslar belirleme yetkisi verilmiştir.

Halka açık ortaklıkların bağış ve yardım yapabilmesi için ise esas sözleşmede hüküm bulunması şartı getirilmiş olup, şirketlerin yatırımcıların bilgisi dâhilinde bağış ve yardım politikalarını belirlemeleri amaçlanmıştır.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'yla getirilen anonim ortakların kendi paylarını iktisabına ilişkin düzenlemenin halka açık şirketler için uygulanmasında ortaya çıkabilecek olası sorunları bertaraf amacıyla tüm halka açık ortaklar için kurula pay geri alımlarına ilişkin düzenleme yapma yetkisi verilmiştir.

Halka açık ortaklıklar için birleşme, bölünme, borsa kotundan çıkma, önemli varlık devirleri gibi önemli nitelikteki işlemler sayılarak, bu işlemlerde uyulacak usul ve esasları belirleme yetkisi kurula verilmiştir. Bu işlemler gerçekleştirilirken kurulca belirlenen esaslara uyulmaması durumunda ise kurula idari para cezasının yanı sıra, işlemin iptali ve telafi edici tedbirler alma yetkileri verilmiştir.

Öte yandan, önemli nitelikteki işlemlere ilişkin kararların alındığı genel kurullara katılarak olumsuz oy veren veya genel kurula katılım veya davet yönünden usulsüz yapıldığını ileri süren pay sahiplerine paylarını belirli şartlar dâhilinde ve adil bir fiyat üzerinden şirkete satma hakkı veren "Ayrılma hakkı" kavramı düzenlenmiştir.

Daha önce tebliğ ile düzenlenen pay alım teklifine ilişkin esaslar kanuna taşınırken kurulun bu zorunluluğa uyulmaması durumunda uygulayabileceği yaptırımlar güçlendirilmiştir.

Yine, ilk kez, pay alım teklifi sonrası belirli bir pay oranına ulaşan ortaklara kalan azınlığı ortaklıktan çıkarma hakkı ile teklif sonrasında azınlık hâline gelen pay sahiplerine paylarını ortaklığa satma hakları getirilmiştir.

Ayrıca, halka açık şirketlerde yine üst üste beş yıl zarar eden ortaklıklarda yapılacak ilk genel kurul toplantısında imtiyazlarının kaldırılacağı hükmü hüküm altına alınmış, böylece imtiyaza sahip grupların diğer ortakların da menfaatine uygun davranmasının ve verimsiz yönetimlerin değiştirilerek şirketi daha iyi yönetecek kişilerin göreve gelmesinin sağlanması amaçlanmıştır.

Mevcut durumda yalnızca idari para cezası şeklinde olan cezai müeyyideye ek olarak ihtiyati tedbir niteliğinde olmak üzere oy haklarının dondurulması hükmü getirilmiştir.

Diğer taraftan, imtiyazları iptal edilen veya faaliyet izni kaldırılan ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi TMSF'ye geçen halka açık ortaklıklarda oluşan yatırımcı mağduriyetlerinin giderilmesi amacıyla kurula düzenleme yapma yetkisi verilmiştir.

Genel kurulun toplantıya çağırılma usulleri, ilgili süreler ve toplantı nisaplarının uygulanması esasları yeniden düzenlenmiş olup genel kurul toplantısına ilişkin ilan süresi üç haftaya çıkarılmıştır. Böylelikle, yatırımcıların genel kurul gündeminden daha önce haberdar olmaları ve genel kurula katılımlarının artması amaçlanmıştır.

Genel kurullara ilişkin yapılan en önemli değişiklik ise rüçhan haklarının kısıtlanması, sermaye azaltımı ve bu kanunda sayılan önemli nitelikteki işlemlere ilişkin genel kurul kararlarında aranacak karar nisabına ilişkin düzenlemelerdir. Ana sözleşmede bu konulardaki karar nisabına ilişkin bir hüküm bulunmaması hâlinde karar alınmasının nisabı ağırlaştırılmıştır.

Yönetim kurulu üyelerinin sermaye piyasası mevzuatına aykırı işlemleri sebebiyle ortaklığın katlanmak zorunda kaldığı idari para cezalarının ortaklığın sorumlu yönetim kurulu üyelerine rücu edilmesinin zorunlu olduğu düzenlenerek ortaklığın ve yatırımcıların mal varlıksal haklarının korunması ve kârın azaltılmasının engellenmesi amaçlanmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ayrıca, tasarı ile mevcut Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Kuruluşları Birliğinin yapısının revize edilmesi ve birliğin sadece aracı kurumların değil birçok sermaye piyasası kurumlarının temsiline imkân sağlayan bir yapıya dönüşümü bu alanda önem arz eden bir diğer yeniliktir.

Getirilen diğer bir yenilik de kurumsal yatırımcıların farklı finansal ürünlere yatırımını teşvik etmek ve hızlı değişen finansal piyasalarda esneklik sağlamak adına yatırım fonu ve ortaklıkların portföylerinde yer alabilecek varlıkların sınırlayıcı bir şekilde kanunda belirlenmesi uygulamasına son verilerek, yatırım yapılacak varlıkları belirleme konusunda Sermaye Piyasası Kurulumuza yetki verilmiştir.

Değerli milletvekilleri, tasarıyla denetimin etkinliği de artırılmıştır ve bilgi ve belgelere ilişkin gizlilik şartlarını taşımayan personele veya yetkililere hapis cezası öngörülmüştür.

Tasarıyla, daha önce tebliğle düzenlenen kira sertifikası ve varlık kiralama şirketleri kavramlarıyla, bunlara ilişkin temel esaslar kanunda düzenlenmiştir.

Değerli arkadaşlar, İMKB'yle ilgili konulara değinmek istemiyorum, çünkü çok polemik konusu oldu. Türkiye'nin sermaye piyasalarının tek çatı altında toplanması, buna ürün borsası da dâhil olmak üzere borsaların tek çatı altında toplanması ve uluslararası çapta bir borsamızın olması kadar önemli bir konunun İzmir veya İstanbul polemiğine kurban edilmesi yanlıştır diye düşünüyoruz, çünkü İzmir'in de, Ankara'nın da, Türkiye'nin neresinde olursa olsun bütün değerlerin Türkiye'ye ait olduğuna ve bunun daha önemli, daha büyük değerler yaratmada katkı sağlayacağına biz de yürekten inanıyoruz.

Değerli arkadaşlar, bu kanunla birlikte, aynı zamanda yapılan düzenlemelerle, ülkemizin sermaye piyasaları ve ekonomisini daha da güçlendirecek ve insanımızın daha yüksek bir yaşam standardına kavuşmasına önemli katkı sağlayacağına ben yürekten inanıyorum.

Yeni Sermaye Piyasası Kanunu'muzun ülkemize ve insanımıza hayırlı olmasını diliyorum.

Hepinize saygılar sunuyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ediyorum.