NEVZAT ŞATIROĞLU (İstanbul) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 41 sıra sayılı Maden Kanunu Teklifi üzerinde şahsım adına söz almış bulunmaktayım. Gazi Meclisimizi ve aziz milletimizi saygıyla selamlıyorum.

Hazırladığımız bu kanunla, başta madencilik olmak üzere, elektrik, petrol, LPG piyasalarını yakından ilgilendiren düzenlemeler yapılmış, enerji verimliliği, nükleer kanunla ilgili uygulamalar ve ölçü ayarların ilgili kanunlarında yapılan düzenlenmelerle belirsizlikler ortadan kaldırılmaya çalışılmış, EPDK'nin teşkilat yapısında yapılan düzenlemeyle de kurumun denetim fonksiyonunu daha etkin yürütmesinin sağlanması amaçlanmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; gerek maden gerek enerji sektöründe çağ atlattığımız on yedi yılı geride bırakmış bulunmaktayız, gururla ve iftiharla. 2002 yılında 680 milyon dolar olan maden ihracatımız AK PARTİ dönemindeki başarılı politikalar sonucu 4,6 milyar dolara yükseltilmiştir. Bu kanun teklifiyle maden sektörünün ekonomimizdeki payının daha da artırılması, sektörün sorunlarına çözümler getirilmesi ve daha sürdürülebilir bir madencilik politikasının sağlanması amaçlanmıştır.

Bilindiği üzere, ülkemiz maden rezervleri bakımından dünyanın sayılı ülkelerinden biridir; dünyada bilinen 90 çeşit madenden 77 adedi ülkemizde bulunmaktadır. 1985 yılında yürürlüğe giren Maden Kanunu'yla madenlerin aranması, işletilmesi, üzerinde hak sahibi olunması ve terk edilmesiyle ilgili esas usuller düzenlenmektedir. Ancak gelişen şartlar ve uygulamada ortaya çıkan ihtiyaçlar sebebiyle kanunda değişiklikler yapılması zarureti doğmuş ve bu nedenle bazı düzenlemeler yapılmıştır.

Bu kanun teklifiyle, MTA'nın yurt dışında faaliyet göstermek üzere kuracağı şirketlerin arama ve araştırma faaliyetleri dışında işletme faaliyetlerinde de bulunması imkânı sağlanacaktır. Petrol Kanunu'nda yer alan "millî menfaatlere uygun" ifadesi Petrol İşleri Genel Müdürlüğü ile Maden İşleri Genel Müdürlüğünün birleşmesi doğrultusunda, uyum sağlanması için Maden Kanunu'na eklenmiştir.

Uygulamada ortaya çıkan ihtiyaçlar kapsamında, "görünür rezerv geliştirme hakkı" kavramı geliştirilmiş ve bunun hisselere bölünemeyeceği ve bu hakkın Bakanlık onayıyla devredilebileceği düzenlenmiştir. Ayrıca, madencilik yapacak şirketlerin statüsünde madencilik yapabileceği yazılı olma şartı kaldırılarak Maden Kanunu, Ticaret Kanunu'yla uyumlu hâle getirilmiştir.

İşletme izinlerinin tapu kayıtlarına işlenmesi sağlanarak, diğer yatırımlar planlanırken bölgede maden işletmesi olup olmadığının tespiti kolaylaştırılmış, böylece rezerv kaybının önlenmesi amaçlanmıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; yine Maden Kanunu kapsamında yatırım çakışması durumları için oluşturulan kurul kaldırılarak daha hızlı hareket edilebilmesi amacıyla kurulun yetkileri Enerji Bakanlığına devredilmiştir. Yetkilendirilmiş tüzel kişilerin ve teknik elemanların yaptıkları beyanlara sorumluluk getirilerek gerçek dışı ve yanıltıcı beyanların önüne geçilmesi amaçlanmıştır. Mahallinde yapılacak tetkik ve incelemeler esnasında denetimin engellenmesi hâlinde mahallinde tetkik ve inceleme yapılıncaya kadar üretim faaliyetleri durdurma müeyyidesi getirilmiştir. Kaçak üretim ve izinsiz sevkiyata ilişkin madde yeniden düzenlenmiş ve bu hususta cezayı uygulayacak idarelere açıklık getirilmiştir.

Yurt içinde çıkarılan IV. Grup (c) bendi madenlerden altın, gümüş ve platin hariç diğer madenlerin yurt içinde entegre tesislerde metal hâle getirilmesi durumunda devlet hakkının yüzde 75'i alınmayarak madencilik sektörü uç ürün üretimine yönelik teşvik edilmiştir. Buluculuk talepleri için Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu koduna göre teknik standartlar getirilmiş, görünür rezerv hakkı geliştirme hakkının maden siciline şerh edilme hakkı elde edilmiştir. Maden sahalarının tamamında maden rezervlerinin tespit edilmesi amacıyla işletme izinli ruhsatların birleştirilebileceği düzenlenmiştir.

Değerli milletvekilleri, madencilik faaliyetlerinin yapılması mümkün olmayan küçük alanların madencilik faaliyetlerine engel teşkil etmemesi için ruhsattan taksir edilmesi ile ayrı ayrı üretilmesi imkânı olmayan farklı gruptaki madenlerle ilgili uygulamalarda yeknesaklık sağlanması amaçlanmıştır. Ara ve uç ürün üretmek ve tesis kurmak şartıyla maden sahalarının Bakan onanıyla ihale edilmeksizin ihtisaslaşmış devlet kuruluşlarına -ki bu kuruluşlar madencilik faaliyeti yapan kuruluşlarımızdır- verilmesi ve bu sayede ara ve uç ürün ithalatının azaltılması amaçlanmıştır. Kanun maddesi değişiklik teklifiyle yerli ham petrolün gerçek fiyatlandırılması sağlanmış olacak, ayrıca, mevcut ve yeni arayıcı şirketler için de teşvik ve güven ortamı sağlanmış olacaktır.

Enerji piyasalarımızın adil, şeffaf ve rekabetçi yapısının korunmasına büyük önem veriyoruz. Piyasalarımız için daha fazla yatırım, daha fazla yatırımcı ve daha fazla istihdam istiyoruz. Bu açıdan, hazırlanan bu kanun değişikliğinin sektörümüzün yapısına ve işleyişine büyük katkılar sunacağına inanıyorum. Hiç şüphesiz piyasalarımızın, özellikle de akaryakıt piyasalarımızın sağlıklı işleyişi, şeffaf ve adil yapısının muhafaza edilmesi de sektörümüz için hayati önem taşımaktadır. Piyasa yapısını bozucu faaliyetlere izin vermemek adına yapılan düzenlemeyle 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 3'ünü maddesinde yer alan lisansların tabi olacağı usul ve esaslar yeniden düzenlenerek piyasayı bozucu etkisi olan şirketlerin sistemden ayıklanması amaçlanmıştır.

Ayrıca bu düzenlemeyle kaçak akaryakıt ticareti yapılması, ÖTV ve KDV usulsüzlükleri yaparak oluşturulan vergi kaybının önlenmesi amaçlanmıştır. Akaryakıt kaçakçılığı kapsamına giren ve niteliği itibarıyla düzeltme imkânı bulunmayan fiiller yönünden doğrudan soruşturma açma ve gerektiğinde cezai işlem uygulama usulü belirlenmiş, kaçakçılıkla ilgisi olmayan ve niteliği itibarıyla düzeltme imkânı bulunan mevzuat ihlalleri için ise soruşturma açma veya idari para cezası uygulanmadan önce ihtar müessesesi getirilmiştir. Yani akaryakıt kaçakçılığıyla sektörümüzü âdeta dinamitleyen eylemlere asla taviz verilmeyecek, denetimler hız kesmeden sürdürülecek ve gerekli cezai işlemler uygulanacaktır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; hepimizin bildiği üzere, çok zengin hidrokarbon kaynaklara sahip ülke değiliz ama su gibi, rüzgâr gibi, güneş gibi yenilenebilir kaynaklar bakımından zengin bir ülkeyiz. Bu noktada 2002 yılından bugüne kadar yerli ve yenilenebilir kaynaklarımızın ekonomiye kazandırılması konusunda çok büyük gelişmelere imza attık. Şöyle ki: 2002 yılı 2018 yılı mukayesesine baktığımızda baraj hidroelektrik santrallerimizi 11.469 megavattan 20 bin megavata, nehir tipi hidroelektrik santrallerimizi 770 megavattan 7.700 megavata, rüzgâr kurulu gücümüzü 19 megavattan 7 bin megavata, güneş kurulu gücümüzü hiç yokken, sıfırdan 5 bin megavata ve jeotermal kurulu gücümüzü de 18 megavattan 1.283 megavata yükseltmiş bulunmaktayız.

Yine 2002-2018 yılları arasında toplam elektrik kurulu gücümüzü 31.800 megavattan 88 bin megavata yükseltmenin gururunu yaşıyoruz.

EPDK'nin görev alanında doğal gaz, elektrik, petrol ve LPG piyasalarında izleme, inceleme ve analiz etmek amacıyla yapılan yazılımlar, talep edilen bilgi ve datalar gün geçtikçe daha fazla artmakta ve bu işe özel detay işlemler artmaktadır. Bu maksatla EPDK bünyesinde Bilgi İşlem Daire Başkanlığı kurulması sağlanmış olacaktır.

3516 sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle ölçü aletlerinin muayenelerini veya tamir ve ayarını yapmak için bakanlık tarafından yetkilendirilen servislerin, yetki kapsamındaki hizmetlerde ilgili kanun ve yönetmeliklere aykırı faaliyette bulunmasının yasaklanması öngörülmektedir.

Yine bu düzenlemeyle nükleer enerji ve iyonlaştırıcı radyasyona ilişkin faaliyetlerin çerçevesinin çizildiği 702 sayılı Nükleer Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede de bazı değişiklikler yapıyoruz. Bu meyanda, nükleer enerji ve radyasyon güvenliği alanlarında faaliyet gösteren kişi ve kuruluşların uyması gereken kuralları daha net bir şekilde belirliyor, birinci önceliğimiz olan çalışanların, halkın ve çevrenin korunması amacıyla konulan kuralları ihlal edenlere uygulanacak olan yaptırımları düzenleme altına alıyoruz.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sözlerime son verirken bu kanunun hazırlanmasında emeği geçen imza sahibi milletvekillerimize, Enerji Bakanlığı bürokratlarımıza, Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonumuzun Kıymetli Başkan ve üyelerine, sektörün çok değerli temsilcilerine teşekkür ediyorum.

Kanun teklifimizin ülkemiz ve milletimiz için hayırlı olmasını diliyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)