CENGİZ AYDOĞDU (Aksaray) - Sayın Başkan, yüce Meclisin kıymetli üyeleri; yeni dönemde yaptığımız bütçe üzerine şahsım adına söz aldım.

İçinden geldiğim ve mensubu bulunduğum mesleğim hakkında yüce Meclisin hoşgörüsüne sığınarak arz etmek istiyorum.

İçişleri Bakanlığı ve münhasıran mülki idare müessesesinin idari yapımız içindeki yeri -idari gelenek kolay oluşmuyor- halk nezdindeki meşruiyeti, otorite kaynakları çok eski tarihî zamanlara dayanıyor ancak yakın çağlara da intikal ediyor, modernizmin tahribatına rağmen hâlâ ayakta duran birtakım kıymet hükümlerine, değerlere istinat ediyor. Bu değerler yönetim erkinin toplumsal sahaya intikali sırasında kıymetini bulan, kısmen irrasyonel ama idarenin halka hizmet sunumu esnasında oldukça reel tesirleri görünen, asıl önemlisi millet olmak için gereken hâletiruhiyenin inşasına da katkı sunan değerlerdir. Artık modern Batı dünyası bile yeniden şeref, haysiyet, dürüstlük, doğruluk, adalet, hakkaniyet, açıklık, sadakat, güven, komşuluk, hemşehrilik, vatanseverlik, fedakârlık, feragat, yardımlaşma gibi modernlik öncesi ahlaki değerleri aramaktadır. İnsanlığın yeniden, hem de en açık anlamıyla, en kadim anlamıyla ahlakı aradığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Değişim, dönüşüm, reform veya ihtilal, ıslahat zamanları milletleri inşa eden ve bir arada tutan kıymet hükümlerine ve birim değerlerine, eskilerin tabiriyle vahidikıyasilere dikkat kesilmemiz gereken zamanlardır. Ünlü fütürolog, gelecek bilimci Drucker "Fetret dönemlerinde, değişim zamanlarında temellerden gözlerimizi ayırmayalım." diyor. İdari yapımızın temel taşıdır, kıymetli arkadaşlar, mülki idare amirliği. Halk nezdinde sahip olduğu meşruiyet itibarıyla da hiç kuşkusuz demokratikleşmemizin de yapı taşı mahiyetindedir. Bakanlıkla birlikte ama Bakanlıktan ayrı, Bakanlıktan daha eski, kendine has bir serüvenin içinden gelir. Mülki idare söz konusu olduğunda devlet memurluğunun bazen devletliği, bazen memurluğu ön plana çıkar, Türk idare sisteminin gözlerden kaçan dramı budur. Devletlik ve memurluk arasındaki gerilim yani yönetmek ile hükmetmek, yönetmek ile hizmet etmek arasındaki gerilim. Bu gerilimi halledebildiğimiz gün idari maceramız yeni bir safhaya geçecektir

Tanzimat'ın Keçecizade Fuat Paşa'sı "Hiçbir ıslahat, vasıflı memur yetiştirmenin yerini tutamaz." diyordu. İnanın, Türkiye o günden beri memurunun vasıfları üzerinde hiçbir zaman düşünme fırsatı bulmadı hep telaşlı, hep bir şeylere yetiştirme telaşıyla. Türkiye modernleşmesini buna rağmen memurları eliyle tamamladı, bu vasıfları hakkında düşünme fırsatı bulamadığımız aktörlerle. Rahmetli Mümtaz Turhan Hoca'nın ifadesiyle "Biz zoraki kültür değişmelerimizi devlet ve memurlar eliyle tamamladık." İdari gelenek kolay oluşmuyor dedik. Türkiye'de mülki idare amirliği kadar saygın ve meşru yeni bir idari bir aktörü yeniden inşa etmeye kalkarsak inanın bu iş yıllar alır.

Sayın Bakanım, mülki idare amirliğinin bu yeniden yapılanma sürecinde, idareyi yeniden inşa ettiğimiz süreçte özlük haklarıyla beraber...

Ancak buradan mülki idare amiri kardeşlerime de sesleniyorum: Onların da Türkiye'nin gidişatına uygun kendilerini yeniden inşa etmesi idari geleneğimizi, demokratikleşmemizi, Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemimizi yeni bir safhaya sokacaktır. Kaldı ki, dünyanın her yerinde, tarihin her devrinde merkezî idarenin taşrada bir temsilcisine daima ihtiyaç duyulur, her zaman merkez taşrada bir aktöre ihtiyaç duyar. Başkentli idarelerin olmazsa olmaz şartıdır bu, başkent ve vilayetler. Usul ve esasları farklılıklar gösterse de idarenin merkezi ve taşrasıyla irtibatı hayati bir zorunluluktur. Bu irtibatın kalitesi ülkedeki yönetimin kalitesidir.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Tamamlayalım lütfen Sayın Aydoğdu.

CENGİZ AYDOĞDU (Devamla) - Bu kaliteyi artıracak tanzim imkânlarının adına demokrasi diyoruz.

Sayın Bakanım, burada bir hususu da arz etmek istiyorum: Mahallî İdareler Genel Müdürlüğünü başka bir bakanlığa verdik, idari bir zaruret olarak verdik ancak Mahalli İdarelerin İçişlerine bakan veçhesinin mutlaka geliştirilmesinin İçişleri Bakanlığının da Mahallî İdarelerin de bir ihtiyacı olduğunu düşünüyorum.

Bütçenin lehinde oy kullanacağımı söylüyor, yüce Meclisi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ ve İYİ PARTİ sıralarından alkışlar)