YILMAZ TEZCAN (Mersin) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; kışlaktan yaylalara göç döneminin başlaması nedeniyle Yörük kültürü ve Yörüklerle ilgili gündem dışı söz almış bulunuyorum. Sizleri, Mersinli hemşehrilerimizi, Yörük kardeşlerimizi ve ekranları başında bizleri izleyen değerli vatandaşlarımızı saygıyla selamlıyorum.

Yörük "yürümek" fiilinden türemiş olup Anadolu'ya gelip yurt tutan göçebe Oğuz boylarını, Türkmenleri ifade eden bir kelimedir. Yörük, bir yerde durmayan, konargöçer, göçebe demektir. Yörüklük bir yaşam biçimidir. Oğuzlar, Türkmenler ve Yörükler, hepsi göçer olan ve aynı topluluğun değişik zamanlarda ve yerlerde aldığı adlardır. Oğuzlar, Yörükler, Çin tarihinde milattan önce 2'nci asra kadar uzanmaktadır. 10'uncu yüzyılın ilk yarısında Oğuzlar Seyhun bozkırlarında yaşamışlardır. Kaşgarlı Mahmut'a göre 11'inci yüzyılda Oğuzların 24 boydan meydana geldiği görülmektedir. Oğuzların İslamiyeti kabulünden sonra bunlara Türkmen denildiğini biliyoruz. Türkmen adının Maveraünnehir Müslümanları arasında "Müslüman Türk" olarak kullanıldığı, ayrıca Türkmen'in "Büyük Türk" anlamına geldiği de söylenmektedir. Osmanlı İmparatorluğu Dönemi'nde "Yörük" adıyla bilinen konargöçer gruplardan Kızılırmak'ın doğusundakilere Türkmen...

BAŞKAN - Sayın Tezcan, üstünüzdeki şalı lütfen bir kenara koyabilir misiniz, maksadınız hasıl olmuştur:

YILMAZ TEZCAN (Devamla) - Tabii Başkanım, birazdan bırakıyorum.

BAŞKAN - Lütfen şimdi, konuşma esnasında rica edeyim sizden, lütfen.

YILMAZ TEZCAN (Devamla) - Daha önce başkaları başka türlü şeyler taktılar. Bu, Yörük kültürünün bir...

BAŞKAN - Aynı itirazlar, aynı uyarılar kendilerine yapıldı Sayın Tezcan. Pratiğimiz o konudadır, o yüzden bu itirazda bulundum.

YILMAZ TEZCAN (Devamla) - Teşekkür ediyorum Başkanım ama süreme biraz eklerseniz memnun olacağım.

BAŞKAN - Siz buyurun, ben ekleyeceğim.

MEHMET NACİ BOSTANCI (Amasya)- Yılmaz Bey, çıkarın, çıkarın.

YILMAZ TEZCAN (Devamla) - Kızılırmak'ın doğusundakilere Türkmen, batısındakilere ise Yörük ismi veriyoruz.

Bu şalı Türkmenlerin, Yörüklerin simgesi olduğu için taktık, hiçbir şekilde başka bir manası yoktur.

BAŞKAN - Onu biliyoruz ama maksadınız hasıl olduğu için, sizi de aldığımız kararlara uymaya davet ediyorum, lütfen.

Teşekkür ederim.

YILMAZ TEZCAN (Devamla) - Eğer süremize eklerseniz Sayın Başkanım, memnun oluruz.

BAŞKAN - Onun da takdirini bana bırakın lütfen.

YILMAZ TEZCAN (Devamla) - Anadolu'da pek çok Yörük, Türkmen isimleri ve gruplar vardır, Yörüklerin bazılarının adları şunlardır: İçel Mersin Yörükleri, Aydın Yörükleri, Tekeli Yörükleri, Bursa Yörükleri, Haruniye Yörükleri, Maraş Yörükleri, Osmaniye Yörükleri, Karakeçili, Eğridir Yörükleri, Sarıkeçili Yörükleri, Avşar Yörükleri gibi daha pek çok ismini sayamadığımız Yörük, Türkmen boyları hâlâ ülkemizde konargöçer olarak hayatlarını sürdürmektedir.

Yörük kültürünü yaşamış, hatıraları ve anıları taptaze olan bir Yörük kardeşiniz olarak Yörük kültürünü çok iyi biliyorum. Yörük'e sormuşlar "Nerelisin? Poyraz esen, sazlık öten yerinden misin yoksa keklik öten, kekik kokan yerinden misin?" diye. İşte bizler de Toros Dağlarında kekik kokan, keklik öten yerindeniz diye söylemek istiyorum; önemli bir ikilikti. Yörük kültürü ham çökelektir, yayladır, katar katar develerle yolculuktur, rengârenk kilimdir, çuldur, kıl çadırdır. Toros Dağlarına ve özgürlüğe âşıktır Yörükler. Yörük kültürü barıştır, kardeşliktir, birliktir ve beraberliktir. Yörük kültürü tek millettir, tek bayraktır, tek vatandır, tek devlettir; birlikte Türkiye demektir. Yörüklerin yazın gelmesiyle birlikte sahilden yaylaya göçmeye başladıklarını, uygun yerlerde iki üç gün konaklayarak yaylalara çıktıklarını biliyoruz, sonbaharda havaların soğumasıyla birlikte tekrar sahile dönüş yapmaktadırlar.

Geçtiğimiz haftalarda, yaklaşık iki hafta önce Sarıkeçili Yörüklerinin yaylalara, Toros Dağlarına göçüne şahit olduk. Dualarla Sarıkeçili Yörüklerinin göçünü başlattık. Mersin'de Tarsus'tan Erdemli'ye, Silifke'den Anamur'a yaklaşık 200-300 civarında konargöçer Yörük kardeşlerimiz kaldı, sayıları da gün geçtikçe azalmaktadır. Tüm geçim kaynakları küçükbaş hayvanlardan elde ettikleri süt, yoğurt, peynir, çökelek ve canlı hayvan alım satımıdır. Yörükler ne yazık ki toplumun modernleşmesi ve kentleşme süreciyle geleneksel modelden modern hayata yani yerleşik hayata geçmiş ve bu kültür yavaş yavaş kaybolmaya başlamıştır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Bir dakika ek süre veriyorum size, tamamlayın lütfen.

YILMAZ TEZCAN (Devamla) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Günümüzde konargöçer Yörüklerin yerleşik hayata geçmesinde barınma, elektrik, iletişim, su kaynaklarının azalması, çocuklarının sağlık ve eğitim hizmetlerine ulaşımlarındaki zorluklar, mera alanlarının yetersizliği, eskiden olduğu gibi hareket alanlarının geniş olmayışı ve giderek kısıtlanması... Gün geçtikçe meraların zirai amaçlı kullanılması nedeniyle hareket sahaları azalmıştır.

Mersin İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğümüz tarafından göçerlerin ekonomik ve sosyal seviyelerinin geliştirilmesiyle ilgili bir proje hayata geçirildi. Bu proje kapsamında 750 adet güneş paneli, 100 adet kırkım makinesi, 5 adet konteyner yaşam alanı olmak üzere 2 milyon 115 bin 470 Türk lirası değerinde göçerlere destek olundu.

Yörük kardeşlerimizin kültürünü, değerlerini Meclise taşıyacağımıza dair söz vermiştik; gerek grup başkan vekillerimizle gerekse Kültür Bakanlığımızla ve diğer bakanlıklarımızla görüşerek sorunlarını takip ettiğimizi söylemek istiyorum.

Bu vesileyle sizleri, Yörük kardeşlerimizi ve tüm Türk milletini saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ederim Sayın Tezcan.