ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANI VEYSEL EROĞLU (Afyonkarahisar) - Saygıdeğer Başkanım, değerli milletvekilleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Öncelikle, tabii, dün şehit düşen 17 kahraman askerimiz için milletimizin başı sağ olsun; ruhları şad olsun, Allah rahmet eylesin.

Tabii, üzüntümüz büyük, onun farkındayız. Terörle ilgili zaten ne gerekiyorsa yapılacaktır.

Bu konuda özellikle ikinci bir konu, Sayın Mersin Milletvekili Mehmet Şandır'ın gündem dışı konuşmasına cevap vermek üzere söz aldım.

Efendim, tabii, biliyorsunuz, küresel iklim değişikliği neticesinde bütün dünyada maalesef zaman zaman kuvvetli yağışlar oluyor. Amerika'dan tutunuz da Asya'ya kadar, Japonya'ya kadar. Maalesef Türkiye de -bu gündem dışı konuşmada belirteceğim üzere- aşırı yağışlardan ve sel baskınlarından yeteri kadar zarar görüyor. Özellikle şunu belirteyim: Bazı yerlerde özellikle anlık yağışlar oluyor, hatta dört beş ayda yağacak yağışın, yirmi dört saatte bir yere düştüğünü görüyoruz. Tabii, bu konuda Hükûmetimiz, Bakanlığımız gerçekten çalışma yapıyor. Esasen, biz şu anda sel baskınları ve taşkınlarıyla ilgili büyük bir eylem planı hazırladık, inşallah onu da kısa zamanda sizlere arz edeceğim. Ama şunu ifade edeyim: Son dokuz yılda 643 tane dereyi ıslah ettik ve 225 bin hektarlık alanı taşkınlardan koruduk; çok sayıda yerleşim alanı, mahalle, köy, ilçe, hatta il taşkınlardan korunmuştur. Bugüne kadar DSİ'nin yaptığı tesisler ise 5.930'u geçmektedir.

Bu konuda, Hükûmetimiz özellikle taşkınlarla ilgili mücadelede, birincisi dereleri ıslah ediyor; ikincisi, dereler üzerine birtakım "sel kapanı" dediğimiz tersip bentler inşa ediyor. Ayrıca şu anda bir de orman teşkilatının Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğünü devreye soktuk çünkü taşkınların önlenmesinde sadece dere ıslahları yeterli değil, özellikle çıplak arazilerin ağaçlandırılması çok büyük fayda sağlıyor. Çünkü yağan yağmur, eğer arazi çıplaksa Sayın Vekilim, aniden akışa geçiyor ve bu sel baskınlarına sebep oluyor ama arazide bitki örtüsü varsa, ağaçlandırılmış bir araziyse, o zaman akış katsayısı dediğimiz katsayı çok azalıyor, neredeyse üçte 1'e, dörtte 1'e, beşte 1'e iniyor ve akış süresi, dereye intikal süresi de epeyce uzuyor yani sel baskınlarını önlüyor. Bu konuda da büyük bir seferberlik başlattığımızı ifade etmek isterim.

Bunun dışında, bazen, maalesef, mahallî idareler olsun, özel idare ve devletin değişik kurumları tarafından geçmiş dönemde yapılmış birtakım sanat yapıları -menfezler, köprüler, yollar vesaire- bunlar, dolayısıyla da bazen galiba yetersiz oluyor, o bölgede şişe ağzı gibi bir daralmaya sebep oluyor ve geriye doğru sel baskınlarına sebep olabiliyor. Bunları önlemek için de ciddi bir çalışma başlatıldı.

Mersin'le ilgili ben "Geçmiş olsun." diyorum, yakinen takip ediyoruz. Zaten Mersin Valimiz -DSİ'nin, diğer kamu kurumlarının ekipleri, hatta AFAD ekipleri orada- hemen hadiseye müdahale ettiler, ben de konuyla ilgili bilgi aldım.

Bu konuda şunu ifade edeyim: Tabii, Mersin'le ilgili, özellikle? Mersin de biliyorsunuz topografik yapısı itibarıyla taşkınlara maruz. Bunu önlemek için ne yapmamız lazım? Birincisi, mutlaka dere ıslahlarını yapmamız lazım. İkincisi, mutlak surette baraj, gölet gibi biriktirme yapılarıyla hem rüsübatı kontrol etmek hem taşkınları önlemek gerekir. Bir de açık alanlar varsa bunları mutlaka ağaçlandırmak, yeşillendirmek gerekir. Son olarak da -şu anda arkadaşlar inceliyor- kesitlerde herhangi bir daralma yani derelerde veya diğer kesitlerde bir daralma söz konusuysa, -Şişe ağzı diyoruz- onların tespiti ve onların kurumlar marifetiyle derhâl kaldırılması konusunda çalışma yapılıyor.

Özellikle, Sayın Vekilim, bu vesileyle, Mersin'e şu ana kadar kısaca yaptıklarımızdan bahsedeyim.

Mersin içme suyunu, Tarsus'la beraber, isale hatlarını biz tamamladık. Göksu İkinci Merhale Projesi, Gökçeburun pompaj sulaması, Mersin-Mut Projesi -biliyorsunuz o çok önemliydi, siz de bahsetmiştiniz- Mersin Alaköprü Barajı'yla ilgili çalışmalar devam ediyor, hem Mersin'deki Anamur Ovası'nı sulayacağız hem de, biliyorsunuz, Kıbrıs'a yılda 75 milyon metreküp su ileteceğiz. Bunun dışında, Aslanköy Göleti sulaması tamamlandı. Gülnar Köseçobanlı Bardat Göleti sulaması, gene Gülnar'da Baldat Göleti rezervuar ıslahı tamamlandı.

 Dere ıslahlarına gelince: Mersin'de biz şu ana kadar, son sekiz yılda tam 22 adet dereyi ıslah ettik. Bunların isimlerini söyleyeceğim. Yani 20 meskûn mahal, 350 dekar alanı taşkınlardan koruduk. Bakın, Erdemli'de Alata Deresi birinci kısım tamamlanmıştı. Gülnar Ovacık Büyük Eceli Arazisi Taşkın Koruma Tesisi, Erdemli Arpaçbahşiş beldesiyle ilgili Arpaçbahşiş Deresi ıslahı, Bozyazı'da Akkaya köyü arazisi Akkaya Deresi ıslahı, Erdemli'de Kocahasanlı köyündeki Çaltılı ve Mutlu Bucak dereleri ıslahı, Erdemli'de Töbük kasabası Töbük Deresi ıslahı, Silifke ilçe merkezi Bebek Deresi ıslahı, Erdemli'de Kocahasanlı beldesi Kuruçay Deresi ıslahı, Aydıncık Büyükalan Deresi ıslahı, Aydıncık'ta Küçükalan Deresi ıslahı, Erdemli'de Alata Deresi ikinci kısım ıslahı, yine Erdemli'de Arpaçbahşiş Deresi'nin ikinci kısmı, Erdemli'de Kızkalesi beldesi Mintan Deresi ıslahı, Mersin merkezde Mezitli Deresi ıslahı, Tarsus'ta Kusun Deresi ıslahı ikinci kısım, Silifke'de Akdere kasabası Akdere ıslahı, Tarsus Kusun Deresi ıslahının üçüncü kısmı da tamamlandı, merkez Efrenk Çayı ıslahı tamamlandı, yine merkezde Mezitli kasabası Mezitli Deresi ıslahı birinci kısmını tamamladık, ikinci kısım yapılacak; Akdere kasabası Akdere ıslahı, Bozyazı Akkaya köyü arazisi Aksaz deresi ıslahı, Mersin Tarsus Kusun Deresi ıslahı olmak üzere 22 tane tamamladık. Ama şu anda hızla eksikleri tamamlamaya çalışıyoruz, her şeyi bitirdiğimiz söylenemez elbet ama çalışmalar hızla devam ediyor.

Biliyorsunuz, Mut Ovası sulamasıyla ilgili çalışmalar bitmek üzere, inşallah kısa zamanda tamamlayacağız.

Ayrıca, hem taşkın koruma hem de Tarsus'ta verimli arazileri sulamak maksadıyla biliyorsunuz -ben kendim de katıldım- Tarsus'ta Pamukluk Barajı inşaatı yıldırım hızıyla ilerliyor, çok kısa zaman da geçmesine rağmen şu anda yüzde 65'i tamamlandı Sayın Vekilim. İnşallah, önümüzdeki yıl bunu da bitireceğiz; açılış tarih, saatini ilan ettik.

Göksu Sol Sahil Cazibe Sulaması ve Drenajı?

Bir de, Sorgun Barajı'yla ilgili şunu ifade edeyim: İnşallah, Sorgun Barajı'nın da bir an önce tamamlanması için? 65 bin dekar arazi sulanacak, bunun da müjdesini veriyorum.

Ayrıca, Alaköprü Barajı'yla ilgili yeniden yerleşim çalışmaları devam ediyor. Mut Dereyurt Göleti, Mut Dereyurt Göleti sulaması, Mersin merkez Değirmendere Göleti, merkezde yine Değirmendere Göleti sulaması ve Toroslar Değnek Göleti sulaması; bunlar da devam ediyor.

Ama daha önemlisi şunu ifade edeyim: Hakikaten Mersin'de çok dere ıslahı yapılması gerekiyor. Özellikle Sayın Vekilim şu anda, bakın, tam 28 derede ıslah çalışmaları devam ediyor yani taşkını önlemek için. Bunlardan Aydıncık, Kamaş ve Köşk dereleri ıslahı, Erdemli'de Lamas Çayı ıslahı, Erdemli Sarıyer köyü Diniker Deresi, Gülnar'da Ovacık Büyükeceli kasabasıyla ilgili dere ıslahı, Kandak Deresi ıslahı, Silifke'de merkez Soğanlı Deresi ıslahı, Silifke Akarca Deresi ıslahı, Bozyazı Yuva Deresi ıslahı, Erdemli'de Arpaçbahşiş beldesinde üçüncü kısım taşkın koruma, Erdemli'de Tömlük Deresi ıslahı ikinci kısım, Bozyazı Akkaya Köyü arazisi Aksaz Deresi ikinci kısım, gene Bozyazı'da Gözce köyü arazileri taşkın koruma tesisi inşa hâlinde, Erdemli'de Akdeniz Mahallesi Madenler Çayı ıslahı, Gülnar'da Sipahili köyü arazilerinin Babadıl Deresi ıslahı, Mezitli Tece Deresi ıslahı, Mersin Merkez Efrenk Deresi ıslahı ikinci kısım, Erdemli'de Kodaman Çayı ıslahı, Bozyazı'da Yuva Deresi ıslahı ikinci kısım, Mersin'de Toroslar ilçesi Soğucak beldesi Enligeçit, Keşlik deresi ıslahı ve Mut ilçesi Mut Deresi ıslahı, Silifke'de Bolacalı Koyuncu köyü Kocapınar Deresi ıslahı, Tarsus Kusun Deresi ıslahı dördüncü kısım, Erdemli'de Tömük Kasabası Tömük Deresi ıslahı, Erdemli'de Kargıpınar beldesi Gilindires Deresi ıslahı, Mersin Merkez Efrenk ikinci kısım taşkın koruma, Bozyazı Akkaya Köyü arazileri Aksaz Deresi ıslahı, Silifke İmamuşağı köyü Boğsak Deresi ıslahı ve Aydıncık Köşk, Büyükalan, Küçükalan ve Kamaş dereleri yan kollarının ıslahı olmak üzere bunlardan 28 tane şu anda inşa hâlinde, devam ediyor. Bunlar için de herhangi bir ödenek sıkıntısı yok. Hatta ben arkadaşlarıma talimat verdim: "Yani ne kadar hızla? Üç vardiya gerekirse çalışsınlar. İlave para ihtiyacı olursa onları karşılayacağız." dedik.

Bunun dışında, ben özellikle şunu ifade edeyim: Tabii, bunları tutmak için barajlarda, Sorgun ve Tarsus barajları dışında, çok sayıda gölet yapmak lazım ki taşkını tutsun. Bu maksatla tam 19 adet göletin planlaması yapıldı, bir kısmı inşa hâlinde. Mesela, Toroslar Dernek Göleti sulaması inşa hâlinde, Gülnar Köseçobanlı Bardat Göleti Rezervuar ıslahı taşkın korumak için, onlar şu anda yapım hâlinde. Yapımı devam eden -proje yapımı- 2 tane gölet var: Merkez Değirmendere Göleti ve sulamasında proje yapımı devam ediyor. Mut Dereyurt Göleti ve sulaması proje yapımı devam ediyor.

Gene proje yapımı devam eden 15 tane daha gölet var, bunların isimlerini söylemeyeceğim ama arzu ederseniz, bunların isimlerini size ayrı ayrı verebilirim.

Bunun dışında, tabii, sadece dere ıslahları için şunu ifade edeyim: Mersin'de ve diğer illerde ne kadar dere ıslahı varsa, hatta yatırım programı beklemeden, ek yatırım programına dahi almak suretiyle, çalışmaları sürdürüyoruz.

Bunun dışında, ağaçlandırmayla ilgili çalışmalar devam ediyor çünkü ağaçlandırma olmadan taşkınları kontrol etmek mümkün değil, onu özetle belirtmek istiyorum Sayın Vekilim.

Bunun dışında, tabii, taşkınlarda önceden ikaz, uyarının çok önemli olduğunu ben burada ifade etmek istiyorum. Çünkü aşırı bir yağmur yağacağı zaman, bunun önceden ikaz edilmesi hâlinde mal ve can kayıplarında gerçekten büyük bir azalma, hatta çoğu kere mal, can kayıpları olmuyor. Mühim olan, mal ve can kayıplarının olmaması, bilhassa, can kaybının olmaması çok daha önemli bizim için. Bu bakımdan, biz Mersin'e altı tane otomatik meteoroloji ölçüm istasyonu kurduk. Hemen, anında uyarı yapıyoruz, hatta uyarıları bütün kurum ve kuruluşlar, belediyelere ve ilgili birimlere bildiriyoruz. Mersin, Anamur, Silifke, Erdemli, Tarsus ve Mut'a 6 tane otomatik meteoroloji ölçüm istasyonu kurduk, anlık yağışları İnternet'ten görmek mümkün. Bunun dışında, 4 yere daha otomatik meteoroloji kurma talebi bize iletildi, bunların da çalışmaları sürüyor; Çamlıyayla-TAGEM, Aydıncık, Gülnar, Uzuncaburç'a kurulacak ve böylece 5 yere daha yeni bir meteoroloji ölçüm istasyonu kuracağız.

Bununla ilgili, özellikle vurgulamak istediğim şudur: Yani hakikaten bu sel baskınları ülkemizde son yıllarda görülmeye başlandı, dünyada olduğu gibi. Bu konuda gereken ne varsa el birliğiyle yapmamız gerektiğine inanıyorum. Biz de yatırımlara hız verdik, dere ıslahlarına, ağaçlandırma, erozyon kontrolüne. Ayrıca, birtakım kritik kesitlerin kontrol çalışmaları da yapılıyor. İnşallah, birlikte bu konuda ne yapılması gerekirse yapacağız, bunu özetle vurgulamak istiyorum.

Diğer, Bolu Milletvekilimizle ilgili de bir hususu belirtmemde fayda var. Biliyorsunuz, afete maruz veya riskli alanlarda kentsel dönüşüm çalışmaları başladı, hatta 2/B'yle ayrılan paranın neredeyse yüzde 90'ına yakını da bu maksatla sarf ediliyor. Tabii ki Türkiye'de gerçekten depreme dayanıksız pek çok yapı var, yapı stoku var. Zaman içinde bunları mutlaka yenileyeceğiz, depreme dayanıklı hâle getireceğiz, bunun için çalışmalar zaten başladı. Kaldı ki -depreme maruz olanlarda- mesela 19 Mayıs 2011 tarihinde, biliyorsunuz, Simav depremi oldu. Orada Başbakanımız bizzat benim ilgilenmem talimatı vermişti ve bir yıl zarfında Simav'da -ne gerekiyorsa- bütün binalar yeniden yapıldı, okullar, hükûmet binaları, vesaire, bunların hepsi, yapılması gereken binaların tamamı yapıldı. Bunun gururunu yaşıyoruz. Ayrıca, biliyorsunuz, daha sonra Van'da deprem oldu. Daha geçenlerde Sayın Başbakanımız Van'a giderek bir yılda TOKİ'nin yaptığı kalıcı muhteşem konutların açılışını yaptı.

MAHMUT TANAL (İstanbul) - Pahalıya mal oluyor.

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANI VEYSEL EROĞLU (Devamla) - Elbette Türkiye deprem açısından dünyadaki riskli bölgelerden birisi, çok sayıda fay var dolayısıyla bu konuda da Hükûmetimiz kentsel dönüşüm çalışmalarıyla tarihteki en büyük adımı atıyor. Bu gerçekten takdire değer bir husustur, bunu zaten milletimiz görüyor.

Ben bu duygularla, Cenabı Allah, başka bela, kaza, afetlerden, ülkemizi terör belasından korusun temennisiyle hepinizi saygıyla selamlıyorum efendim. Sağ olun. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)

BAŞKAN - Teşekkür ediyorum.