AYTUĞ ATICI (Mersin) - Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; sizleri Cumhuriyet Halk Partisi Zonguldak Milletvekilimiz Sayın Profesör Doktor Mehmet Haberal adına saygıyla selamlıyorum.

Organ Bağışı ve Nakli Haftası'nda bu konuşmayı yapmak elbette Sayın Mehmet Haberal'a yakışırdı. Ancak kendisi Silivri toplama kampınızda olduğu için bu onurlu görevi yapmak bana düştü. İşte o zulümhaneden sizlere şöyle sesleniyor Sayın Haberal:

"Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; bugün sizlere ülkemizde böbrek ve karaciğer nakilleriyle ilgili son durumu özet olarak sunacağım.

Öncelikle, Hacettepe Üniversitesi hastanelerinde böbrek nakline başlamamızda çok önemli katkıları olan, Hacettepe Üniversitesi ve Bilkent Üniversitelerini kuran çok Değerli Hocam merhum Profesör Doktor İhsan Doğramacı'yı, keza, bu konuda katkısı olup da aramızdan ayrılmış olan değerli hocalarımı rahmetle, yaşayanları da şükranla anıyorum. Ayrıca bu konuyla ilgili yasaların çıkarılmasını sağlayan dönemin Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Senato üyelerini, yine dönemin Diyanet İşleri başkan ve yardımcılarını, basını ve sivil toplum kuruluşlarını şükranla anmayı bir borç biliyorum. Organ ve doku nakillerinin bugünlere gelişinde çok önemli katkılar sağladılar.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; ülkemizde akrabadan ilk böbrek nakli 1975 yılında Doktor Mehmet Haberal ve arkadaşları tarafından yapılmıştır. Avrupa Transplantasyon Merkezinden 1978 yılında getirdiğim böbrek ile ölüden ilk böbrek nakli yine Mehmet Haberal ve arkadaşları olarak tarafımızdan gerçekleştirildi.

Yoğun çalışmalar sonucunda Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Senatodan 2238 sayılı Yasa çıktı. Yasanın önemli maddeleri şunlardı:

Herhangi bir bedel veya çıkar karşılığı doku ve organ alınması veya saklanması yasaktır.

18 yaşını bitiren ve mümeyyiz olan kişiler 2 tanık önünde organlarını bağışlayabilirler.

Bu bağış için kişinin aile ve yakınlarından izin alınması gerekir.

2238 sayılı Yasa'nın ilk uygulaması da yine Doktor Mehmet Haberal ve arkadaşları tarafından 1979 yılında ülkemizde ilk kez ölüden alınan böbrek nakli gerçekleştirildi.

Her hastadan rıza alınması zaman kaybına neden oluyordu bazen. Bu nedenle yeni bir yasa hazırladık. Bu yasaya göre Hekimler Kurulunun beyin ölümü teşhisi koyduğu kişinin yanında izin alacak kimse yok ise izin alınmadan doku ve organları alınabilmektedir.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 2594 sayılı Yasa'nın çıkmasıyla ülkemizde karaciğer ve kalp transplantasyonlarının da önü açılmış oluyordu. 1988 yılında ülkemizde ölen bir vatandaşımızdan alınan karaciğer Doktor Mehmet Haberal ve arkadaşları tarafından ilk kez bir kronik karaciğer hastasına başarıyla nakledildi. 1990 yılında ülkemizde ve Avrupa'da çocuklarda ilk kısmi karaciğer nakli yine Doktor Mehmet Haberal ve arkadaşları tarafından yapıldı. 1990 yılında dünyada erişkin bir hastada ilk kısmi karaciğer nakli yine Doktor Mehmet Haberal ve arkadaşları tarafından yapıldı. 1992 yılında yine dünyada ilk kez aynı organ vericiden hem kısmi karaciğer hem de böbrek alınarak kronik böbrek hastasına nakledildi.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; 1975 yılında tek bir böbrek nakli merkezinden bugün 59 böbrek, 36 karaciğer, 16 kalp, 3 akciğer nakil merkezi ve bu arada yapılan yüz ve kol bacak nakillerinin yanı sıra, kornea ve kemik iliği nakil merkezlerimiz ile az da olsa kök hücre merkezlerimiz ülkemizin organ doku nakilleri konusunda gelişmişliğini ve gelmiş olduğu seviyeyi göstermektedir.

Organ bağışıyla ilgili önerilerim şunlardır: Sağlık Bakanlığı bu konuda ilgili kuruluşlarla -Türkiye Organ Nakli Derneği ve Türk Nefroloji Derneği gibi- yakın iş birliği yapmalıdır. Sağlık Bakanlığı ve ilgili kuruluşlar doku ve organ nakli ile ilgili yazılı ve görsel ve basını da kullanarak yoğun eğitim yapmalıdır. Doku ve organ bağışı için organizasyonlar düzenlenmelidir. Hastanelerin acil servis ve yoğun bakım elemanları bu konuda eğitilmelidir. Vatandaşlarımızın doktora ve hastalara güveni sağlanmalıdır. Bu güven duygusu yerleşirse çok mesafe alırız.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; inanıyorum ki ülkemiz bu konudaki yasaları ve mevcut imkânları kullanarak birçok kronik organ hastasının yeniden yaşam kazanmasında çok fazla etkili olacaktır diyor, hepinize saygılar sunuyorum.

                                                                                                               Mehmet Haberal"

İşte böyle bir değeri, sadece hukuk, adalet ve insan onurunu çiğnemekle kalmadınız, Türk halkımızı ve tıp camiamızı böyle bir değerden mahrum bıraktınız değerli AKP milletvekilleri. Keşke ben de sizi saygıyla anabilseydim. (CHP sıralarından alkışlar)