MUSTAFA İSEN (Sakarya) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; içinde bulunduğumuz yıl, dost ve kardeş Türk cumhuriyetlerinin kuruluşlarının 25'inci yıl dönümü. Bugünlerde bunlarla ilgili etkinlikler düzenleniyor. Ayrıca, 3 Ekim, Türkçe Konuşan Ülkeler İşbirliği Günü. Bu konularla ilgili görüşlerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.

Değerli milletvekilleri, 2009 yılında, o güne kadar daha çok bir sivil inisiyatif çerçevesi içinde devam eden Türk dünyası liderlerinin bir araya gelme faaliyetleri yani Türk zirveleri, Nahçıvan'daki anlaşmayla birlikte bir kurumsal kimliğe bürünmüş ve Türkçe Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi kurulmuştur. Bunun kısa adı Türk Konseyidir. Bu kurul uluslararası anlamda da tescil edilmiş ve Birleşmiş Milletler tarafından değerlendirmeye alınmıştır. Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'nin kurucu üye olarak katıldıkları bir faaliyettir. Türkmenistan da bazı faaliyetlerine iştirak etmektedir.

Türk Konseyi, Türk dili konuşan ülkeler arasındaki iş birliği mekanizmalarının en üstünde yer alan çatı kuruluş olarak kabul edilmektedir. Bu çerçevede TÜRKSOY, TÜRKPA, Türk Akademisi ve Türk Kültür ve Miras Vakfı, Türk Konseyiyle ilişkili alt kuruluşlardır.

Konseyin temel amaç ve görevleri arasında, taraflar arasında karşılıklı güvenin güçlendirilmesi, bölge ve bölge dışında barışın korunması, dış politika konularında ortak tutum benimsenmesi, uluslararası terörizm, ayrılıkçılık, aşırılık ve sınıraşan suçlarla mücadelede gerekli koordinasyonun sağlanması, ortak amaçlara dair etkili bölgesel ve ikili iş birliğinin her alanda geliştirilmesi, ticaret ve yatırım için uygun şartların oluşturulması, bilim, teknoloji, eğitim ve kültür alanlarında etkileşimin genişletilmesi, medya ve kitle iletişim araçları arasındaki etkileşimin teşvik edilmesi gibi hususlar yer almaktadır.

Devlet Başkanları Konseyi, Dışişleri Bakanları Konseyi, Kıdemli Memurlar Komitesi ve Aksakallar Konseyi, Türk Konseyinin alt kuruluşları olarak kurum içinde yer almışlardır. Ben de hem bu kuruluşun oluşumunda katkıda bulunan birisi olarak hem de Aksakallar Konseyinde Türkiye'yi temsil eden birisi olarak bu görevden dolayı gurur duyduğumu ifade etmek istiyorum.

Türk Konseyi, siyasi, ekonomik, eğitim, kültür, gümrük, ulaştırma, bilim, turizm, iletişim, gençlik ve spor alanlarında bugüne kadar dikkate değer çalışmalar yapmıştır.

Üye ülkeler arasında siyasi iş birliğinin temel mekanizması, her yıl gerçekleştirilen devlet başkanları zirveleridir. Bu bağlamda, bugüne kadar, 2011'de Almatı, 2012'de Bişkek, 2013'te Gebele, 2014'te Bodrum ve 2015'te Astana'da 5 zirve gerçekleştirilmiştir. Bu yılki 6'ncı zirve kasım ayı içinde Kırgızistan'da gerçekleştirilecektir.

Siyasi anlamda önemli çalışmalar yapmıştır konsey bugüne kadar. Bunun en karakteristik örneklerinden bir tanesi; geçtiğimiz günlerde tanık olduğumuz Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkilerin yeniden rayına oturtulması noktasında özellikle Nazarbayev'in girişimleri, Türk Konseyinin, bir anlamda, en somut faaliyetlerinden birisi olarak tanımlanabilir. Bir örnek vermek gerekirse, sadece Azerbaycan'la bugüne kadar değişik konularda 250 anlaşma imzalanmıştır.

Türk Konseyi ülkeleri birbirleriyle ve dünyayla olan ekonomik entegrasyonlarına büyük önem atfetmektedirler ve bununla ilgili olarak da büyük bir ekonomik faaliyet bu alanda yürümektedir. İş forumları vardır, gümrük ve ulaştırma alanlarında iş birlikleri gerçekleştirilmektedir, üniversite iş birlikleri vardır. Sadece şu kadarını söyleyeyim: Bu yıl tamamlanması düşünülen Bakü-Tiflis-Kars demir yoluyla birlikte, dünyada ilk defa Pekin'den başlayarak Londra'ya kadar kesintisiz tren seferleri başlayacaktır. Bu, çalışmanın faaliyetlerinden birisidir. Bu anlamda, özellikle eğitim alanında 28.600 küsur öğrenciye burs sağlanmıştır. Bu da yine sürecin bir başka faaliyetidir. Bu yıl içinde Göçebe Oyunları Kırgızistan'da gerçekleştirildi, 2'ncisi gerçekleştirildi.

Bütün bunlar Türk dünyasıyla ilişkilerin hangi noktaya vardığını göstermektedir ve bu anlamda, AK PARTİ iktidarı döneminde bu faaliyetler son derece ivme kazanmış ve Türk dünyasıyla ilgili var olan bu potansiyel üst noktaya taşınmıştır.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum. (AK PARTİ sıralarından alkışlar)