LEVENT GÖK (Ankara) - Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüşmekte olduğumuz 277 sıra sayılı Kolluk Gözetim Komisyonu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı'nın 4'üncü maddesi üzerinde verdiğimiz önerge üzerinde söz aldım. Hepinizi sevgiyle, saygıyla selamlıyorum.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; görüştüğümüz Kolluk Gözetim Komisyonu Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı bize, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi çerçevesinde, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin geçmişte vermiş olduğu kararlarla Türkiye'de kolluğun sebep olduğu, olabileceği ihlallerin soruşturulması için yeterli bir mekanizma kurulmasına yönelik olarak kuruluyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi vermiş olduğu daha önceki kararlarında Türkiye'de kolluğun sebep olduğu şikâyet konusu eylem ve işlemlerden dolayı haklarında işlem tesis edecek yeterli bir mekanizmanın kurulmadığına vurgu yaptı ve bu kanun da bu nedenle bugün burada görüşülüyor ve buradan da yasalaştırılmaya çalışılıyor.

Elbette, Türkiye'de kolluğun çok önemli sorunları var. Başta eğitim sorunları, özlük hakları sorunları ve Türkiye'de özellikle son yıllarda giderek artan şiddet ve terör olayları, kolluk kuvvetlerinin psikolojik olarak da her zaman, hayatın her alanında etkilendiği ve onların yaşam biçimlerine de olumsuz katkı yapan bir safha olarak devam etmekte. Ancak devletin asli görevlerinden biri olan güvenliğin sağlanması konusunda, devletin bu görevlerini yerine getirirken kolluk kuvvetlerinin o denli iyi eğitimli, donanımlı ve az önce belirttiğim olumsuz durumlardan kurtulmuş olması gerekir ki asli görev olan güvenlik görevinin de insan hakları temeli üzerinde, temel hak ve hürriyetler üzerinde sürdürülmesi gerekmektedir. İşte, Türkiye'nin en büyük eksikliği de buradan kaynaklanmakta. Çünkü Türkiye'deki insan hakları ihlallerinin, temel hak ve hürriyetlere yönelik bütün ağır ihlallerin nedeni kolluk kuvvetlerinin yapmış oldukları olumsuz uygulamalardan kaynaklanmaktadır. Türkiye, bu konuda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde sicili en bozuk ülkelerden bir tanesidir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye'deki yaygın şiddet, işkence ve sistematik bir şekilde tabi tutulan gözaltına alınma, bunun yanındaki aramalar -üst aramaları, ev aramaları- buna dâhil delil toplamalarda dâhil yapılan pek çok uygulamadan dolayı Türkiye'yi tazminata mahkûm etmiştir.

Şimdi, biz bu getirmiş olduğumuz kanunla bir gözetim mekanizması oluşturacağız ve Türkiye'deki kolluk görevlilerinin sebep oldukları şikâyet konusu işlem ve eylemleri inceleyecek.

Değerli arkadaşlarım, bu yasa ne yazık ki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından tarif edilen yasa değildir çünkü kurulun kuruluşunu düzenleyen, üye yapısını düzenleyen maddeye baktığınızda tamamen Hükûmete bağımlı bir yapı oluşturulmakta, dolayısıyla daha bağımsız olması gereken bir kurulun kuruluşunda bağımsızlık sağlanamamakta, tam anlamıyla devlete bağımlılık sağlanmaktadır. Oysa, insan haklarını ihlal eden devletin bizatihi kendisi olunca devletin içinden çıkan bir yönetim organının, bir komisyonun bu hak ihlallerini incelemesi, layıkıyla incelemesi, olması gerektiği gibi incelemesi söz konusu olamaz. İşte, geçtiğimiz günlerde oluşturduğumuz İnsan Hakları Kurumunda olduğu gibi bu yasa da ne yazık ki kadük bir yasa olacaktır ve karşımıza değiştirilmesi gereken bir yasa olarak mutlaka gelecektir.

Değerli arkadaşlarım, burada kurulun yapısını daha bağımsız ve çoğulcu bir yapı olarak kurmadıktan sonra kurula hangi yetki ve görevi verirseniz verin bu kurulun Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kabul ettiği standartlara uygun olmadığını ifade etmek durumundayız. Bu nedenle -kanun daha yasalaşmadı, Hükûmet burada, iktidar partisi burada- kurulun yapısını değiştirmek kaydıyla eğer daha bir bağımsızlığı sağlayabilirsek kurulun görev alanını, sınırlarını daha iyi noktaya getirmiş oluruz ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince tarif edilen esaslara da uygun bir yasa çıkartmış oluruz. Bunu karşılamaktan uzaktır. Bunları belirtmek üzere söz aldım.

Hepinizi sevgiyle, saygıyla selamlıyorum. (CHP sıralarından alkışlar)