MEHMET EMİN ADIYAMAN (Iğdır) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Başkan, önce şunu söyleyeyim: 1921 Anayasası'nın da ismi Teşkilatı Esasiye Kanunu'dur, 1924 Anayasası'nın ismi de Teşkilatı Esasiye Kanunu'dur. 1960 Anayasası'yla birlikte Teşkilatı Esasiye Kanunu yerine "anayasa" terimi gelmiştir. Tabii, bu konu yeterince tartışıldı.

Aslında mesele şu arkadaşlar: Ne isim takarsak takalım, tarihe hangi pencereden bakarsak bakalım, yani ister doğru ister yanlış ama ortada bir realite var; bu ülkede, bugün değil, bin yıldır beraber yaşayan halkımız var ve bugün kan dökülüyor; asker ölüyor, polis ölüyor, sivil ölüyor, gerilla ölüyor, zindanlara yüzlerce insan giriyor.

ORHAN KIRCALI (Samsun) - Gerilla ne ya, terörist de.

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Şimdi, bu sorunun çözülmesi gerekiyor. Bu sorun bu Meclisin dışında Almanya Meclisinde, Irak Meclisinde, Suriye Meclisinde veya Japonya Meclisinde çözülmez; halkın iradesi bu Meclistir.

HASAN TURAN (İstanbul) - Almanya Meclisinde, orada teröriste gerilla diyen adam konuşmaz, konuşturulmaz.

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Dolayısıyla, halkın iradesinin tecelli ettiği bu Meclis bu sorunu çözmelidir diyoruz.

ALİM TUNÇ (Uşak) - Çözüyoruz, çözüyoruz, merak etmeyin.

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Bunu çözmelidir derken de veri sunuyoruz.

ÇAĞLAR DEMİREL (Diyarbakır) - Kürsüde sizin istediğiniz şekilde de konuşulmaz, ne biçim konuşuyorsunuz?

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Sivil ilk ve tek anayasadır 1921 Anayasası.

HASAN TURAN (İstanbul) - Konuşturulmaz işte, bu özgürlük burada var sadece.

ERKAN AKÇAY (Manisa) - Ya, çıkıp konuşsanıza kürsüde, dan dan dan laf atıyorsunuz, cümlenizi söyleyin Milliyetçi Hareket Partisi gibi.

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - 1921 Anayasası, Kurtuluş Savaşı'nı veren insanların iradesinin ifadesidir, ülkenin işgal altında olduğu dönemi ifade eden bir iradedir; bir darbe pratiği değil, bir darbe sözleşmesi de değil, 1982 Anayasası değil, 1961 Anayasası değil, tek yanlı bir iradeyle, bir dikta rejiminin halka empoze ettiği bir irade değil. Tam tersine, madem anayasalar milletin sözleşmesiyse, ortak amaçta, gayede, fikirde ortaklaştığı bir sözleşmeyse ki o sözleşme sivil olan, gerçek anlamda ifadesini bulan evet, o anayasa. İnkâr etme şansımız yok, gerçeklik bu. Bugün, 23 Nisan 1920. Evet, bugün kuruldu bu Meclis ve bu Meclis kurulduğu gün bu zihniyetle, bu anlayışla, bu kardeşlik duygusuyla kuruldu. Kardeşlik, birinin et, birinin tırnak olması, tırnak uzadıkça kesilmesi değildir.

Arkadaşlar, görmezlikten gelmekle, kendi şovenist duygularımızla veya milliyetçi duygularımızla mesele çözülmüyor, dünya böyle çözmemiştir. O zaman oturup konuşacağız, tarihî geçmişimizi ortaya koyacağız, bin yıllık kardeşliği koyacağız.

KAMİL AYDIN (Erzurum) - Tarih başa alınmaz; tarih devam eder, akar gider.

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Mezhebî ortaklık mı, dinî ortaklık mı, coğrafi ortaklık mı, kader birliği mi, kız mı alıp vermişiz, neyse bütün ortak değerlerimizi koyup çözmek zorundayız. Biz burada bağırdıkça çağırdıkça her gelen hatip arkadaş burada her gün taziye dileklerinde bulunmak zorunda kalıyor. Bu görev bizim, bu vebal bizim, bu sorumluluk da bizim.

Şimdi, biz burada tarihî bir belgeden bahsediyoruz, Meclisin bugün kurulduğunu söylüyoruz ama bu Meclisin kabul ettiği belgeyi görmezden geliyoruz. Bu Meclisin iradesinden, Kurtuluş Savaşı'nı verdiğinden bahsediyoruz ama Meclisin belge hâline getirdiği, tutanak hâline getirip tarihe mal ettiği iradesini, tıpkı bizim şu anda kanunları oyladığımız gibi, büyük çoğunlukla, hatta oy birliğiyle oyladığı 1921 Anayasası'nı görmüyoruz, tarihte yokmuş gibi. Türkiye, 1924'ten başlamış. 1924 öncesi yok.

NURETTİN YAŞAR (Malatya) - Niye biliyor musunuz?

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Niye yok Beyefendi?

NURETTİN YAŞAR (Malatya) - Çünkü o tarihte Jöntürkler ve jönkürtler yok.

BAŞKAN - Sayın Yaşar... Münazarada mıyız Sayın Yaşar?

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - 1924'ten sonra mı çıktı Jöntürkler vesaire? Peki.

NURETTİN YAŞAR (Malatya) - Jöntürkler ve jönkürtler devreye girince iş bozuluyor.

KAMİL AYDIN (Erzurum) - Senin tarih bilgin de o kadar!

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Peki.

Genel Kurulu saygıyla selamlıyorum. (HDP sıralarından alkışlar)