MEHMET EMİN ADIYAMAN (Iğdır) - Tamam efendim.

Teşekkür ederim Sayın Başkan.

NURETTİN YAŞAR (Malatya) - 21 Anayasası'nı okudun mu? Kabul ediyor musun?

HASAN TURAN (İstanbul) - Sayfa kaçta kalmıştın?

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Değerli milletvekilleri, ben sadece tarihi okuyorum, başka bir şey söylemiyorum.

HASAN TURAN (İstanbul) - Hayır, hangi sayfada kaldın, onu merak ettim.

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Şimdi, 1925'ten itibaren arkadaşlar, Kürt sorununa ilişkin ya da Kürt meselesine ilişkin -biliyorsunuz- onlarca rapor düzenlendi. Bu raporların ilki -biliyorsunuz- 1925'te Meclis Başkanı olan Abdülhalik Renda'nın raporudur, ilk rapor. Devamında Cemil Uybadın Şark Islahat Planları var, Dersim raporları var, İbrahim Tali Öngören Raporu var, Şükrü Kaya Raporu var.

HASAN BASRİ KURT (Samsun) - Konuyla alakası nedir?

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - İsmet İnönü raporları var. Bütün bu raporların tek ortak bir mantığı var, tek bir ortak fikri var, o fikri de ifade eden...

HASAN BASRİ KURT (Samsun) - Maddede ne var, maddede?

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Eğer incelerseniz raporları, ortak fikir şu: İttihat ve Terakki'nin Tehcir Kanunu'nun uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin 12'nci maddesi. Bakın, o madde adım adım uygulanıyor bu tarihten 1960'lı yıllara kadar. Nedir? Bütün ana fikir şu: "Kürtler ufak ufak kabilelere ayrılıp değişik bölgelere ve oradan da genel nüfusun yüzde 5'ini geçmeyecek şekilde Türkiye'ye dağıtılmalı ve geri dönüşleri yasaklanmalı." diyor. Bu, adım adım pratiğe geçiriliyor ve anlatmama gerek yok. Dersim'de yaşanan vahşeti hepiniz çok iyi biliyorsunuz. Dersim halkının 1937-1938'de ne bir isyanı var ne sisteme karşı bir başkaldırısı var ne silahlı bir direnişi var; salt Alevi inancından ve Kürt kültüründen gelen belki kapalı bir ekonomi sistemleri var ama bunun dağıtılması gerekiyor; nasıl dağıtıldığını hepiniz çok iyi biliyorsunuz. Şeyh Said'i biliyorsunuz, Zilan'ı biliyorsunuz ve o günden bugüne devam eden 1960 darbesini, 1980 darbesini biliyorsunuz. Şimdi, bütün...

ALİM TUNÇ (Uşak) - Oradaki çukurları başkaları mı kazdı?

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Beyefendi, bu dönemde çukur yok.

LÜTFİYE İLKSEN CERİTOĞLU KURT (Çorum) - Ne var, ne var?

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Bu dönemde ne var? Bu dönem şovenizm var, ırkçılık var, kafatasçılık var. (AK PARTİ sıralarından gürültüler)

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri...

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Şimdi, dolayısıyla, işte bu uygulamaların, bu inkârın, tekçi anlayışın, bu retçi anlayışın, tek inanç, tek mezhep, tek kimlik üzerinden dayatılan İttihat ve Terakki zihniyeti günümüze kadar maalesef devam ediyor ve bunun bedelini şimdiki çocuklarımız ödüyor. Bu sorunu çözemezse bu Meclis, o, az önce 1921 Anayasası'nda okuduğum ruh çerçevesinde çözemezsek arkadaşlar; o ortak vatan, ortak bayrak, bir aradaki ortak tarihî geçmişimiz, kardeşlik duygumuzu tıpkı 1921 Anayasası'ndaki ifade gibi pratiğe geçiremezsek, biz bu mirası yüz yıl daha... Gelecek nesle bırakırız ve bunun vebalini bu Meclis taşır.

Burada ben kendi ideoloji perspektifimi anlatmıyorum; tarihî belgeler, buyurun siz okuyun, siz inceleyin söylediğim raporları; bu raporlardaki anlayışı, zihniyeti siz okuyun, siz görün.

HASAN TURAN (İstanbul) - Her gün aynı şeyi anlatmak zor olmuyor mu?

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri...

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Dolayısıyla, burada bağırmakla, işte hamaset siyasetiyle veya belli bir etnik anlayış üzerinden, bir mezhep üzerinden biz sorunu çözemeyiz. Çözmüşler aslında, bu ülkeyi kuranlar bu sorunu çözmüş ama çözülmeyen şey darbelerdir, 1924 darbe anayasası, 1960 darbe anayasası, 1980 darbe anayasası. Darbe anayasalarının bize getireceği sistem bu sistem.

Bitirirken son kez bir şey daha söyleyeyim arkadaşlar.

LÜTFİYE İLKSEN CERİTOĞLU KURT (Çorum) - Son olsun.

ALİM TUNÇ (Uşak) - Söyleme söyleme.

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Bakın, AKP Grubunun ısrarla altını çizdiği bir şey var: "Rejimle sorunumuz yok, sistemle sorunumuz var."

HASAN BASRİ KURT (Samsun) - Ne zaman dedik bunu?

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Daha dün hatibiniz söyledi beyefendi bunu, daha dün hatibiniz söyledi.

BAŞKAN - Sayın milletvekilleri...

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Rejimle sorun yoksa, mesele sistemse yani idari yapıysa ve bu idari yapıyla evet bizim de sorunumuz var.

ALİM TUNÇ (Uşak) - Terörle sorunumuz var.

MEHMET EMİN ADIYAMAN (Devamla) - Siz bu sistemi başkanlık sistemi olarak inşa etmeyi düşünürken ülke bölünmüyor, bölücü olmuyorsunuz ama biz ademimerkeziyetçiliği savununca mesele bölücülüğe gelir, vatan bölünüyor. (AK PARTİ sıralarından gürültüler) Bu zihniyeti terk etmeniz gerekiyor, bu zihniyetten ayrılmak gerekiyor. Dilerim bu Meclis bu sorunu çözecektir, başaracaktır.

Hepinizi saygıyla selamlıyorum. (HDP sıralarından alkışlar)